Do takiego wniosku doszedł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku ?z 22 maja 2014 r. w sprawie Z.J.R. Lock przeciwko British Gas Trading Limited (C-539/12).

W omawianej sprawie pracownik był zatrudniony jako konsultant do spraw sprzedaży w jednej z brytyjskich spółek sektora energetycznego. Jego obowiązki polegały na przekonywaniu klientów biznesowych do zakupu produktów energetycznych spółki.

Wynagrodzenie pracownika składało się z dwóch składników: puli zasadniczej oraz prowizji stanowiącej średnio 60 proc. całkowitego wynagrodzenia. Prowizję wypłacano co miesiąc, a jej wysokość była zmienna i zależała od wartości dokonanej przez pracownika sprzedaży, tj. od liczby i rodzaju nowych umów zawartych przez British Gas Trading Limited.

Od 19 grudnia 2011 r. do ?3 stycznia 2012 r. pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym. W tym okresie nie był w stanie niczego sprzedać ani nadzorować negocjacji ?z nowymi klientami. W rezultacie w tym okresie nie miał możliwości wygenerować prowizji. Spowodowało to obniżenie jego wynagrodzenia w następnych miesiącach po powrocie z urlopu. Pracownik nie zgodził się z takim sposobem ustalania wysokości wynagrodzenia i wniósł powództwo o wypłatę zaległych poborów za czas urlopu. Sąd brytyjski stanął na stanowisku, że pracownik nie nabywa prawa do nowej prowizji w okresie urlopu wypoczynkowego.

Trybunał nie podzielił argumentacji sądu krajowego. Zdaniem TSUE w takim przypadku pracownik mógłby być zniechęcony do skorzystania ?z przysługującego mu prawa do corocznego urlopu, gdyż doznałby szkody finansowej polegającej na zmniejszeniu całkowitego wynagrodzenia. Uzasadniając swoją decyzję, Trybunał wskazał, że takie zmniejszenie wynagrodzenia ?z racji corocznego płatnego urlopu jest sprzeczne z celem realizowanym przez art. 7 dyrektywy 2003/88 dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy.

W swoich rozważaniach Trybunał wskazał ponadto, że prawo każdego pracownika do corocznego płatnego urlopu jest zasadą prawa socjalnego Unii Europejskiej o szczególnej wadze, od której nie może być żadnych odstępstw. Celem wynagrodzenia za czas urlopu jest zagwarantowanie pracownikowi takiej sytuacji finansowej, która jest porównywalna z tą, gdy zatrudniony normalnie wykonuje swoje obowiązki.

Trybunał odniósł się także do sposobu obliczania wysokości wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Zdaniem TSUE sąd krajowy, ustalając poziom wynagrodzenia, powinien wziąć pod uwagę średnią wysokość prowizji w okresie uznanym za wystarczająco reprezentatywny.

Katarzyna Dulewicz, ?radca prawny, partner w CMS Cameron McKenna

Jak to wpływa na nasze prawo

Polskie przepisy są zgodne ze stanowiskiem TSUE. Ustalanie wysokości wynagrodzenia za czas urlopu reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. ?w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czasu urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego ?za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.). Zgodnie z nim pracownik otrzymujący wynagrodzenie prowizyjne w czasie wakacji powinien dostać prowizję ?w średniej wysokości wypłaconej ?w trzech miesiącach poprzedzających urlop.

Biorąc pod uwagę wynagrodzenie wypłacone w poprzednich miesiącach, należy uwzględnić te, w których pracownik faktycznie pracował. Dlatego jeżeli przed rozpoczęciem wakacji przez dłuższy czas przebywał na zwolnieniu lekarskim, przy obliczaniu wysokości prowizji szef powinien pominąć ten okres i uwzględnić miesiąc wcześniejszy.

Jeżeli poza prowizją etatowiec otrzymuje dodatkowe premie uznaniowe za szczególne osiągnięcia, świadczeń takich nie uwzględnia się w wynagrodzeniu za czas urlopu wypoczynkowego. Premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia i nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego (wyrok Sądu Najwyższego ?z 20 lipca 2000 r., I PKN 17/00).