Pracodawca, który wypłaca swojej załodze zasiłki z ubezpieczenia społecznego (chorobowy, macierzyński, opiekuńczy, wyrównawczy, a także świadczenie rehabilitacyjne), musi również dokonywać z nich obowiązkowych potrąceń. Oczywiście po otrzymaniu zajęcia tych świadczeń.
Tylko tytuł wykonawczy
Płatnikiem zasiłków w 2014 r. jest ten zakład, który 30 listopada ub.r. zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. ?o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego ?w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159; dalej ustawa zasiłkowa). W ramach obowiązkowych potrąceń z zasiłków (realizowanych bez zgody pracownika), pracodawca ściąga tylko egzekwowane alimenty i świadczenia niealimentacyjne (np. niespłacone kredyty, pożyczki, zaległe składki, podatki czy grzywny).
Do egzekucji z należności określonych w ustawie zasiłkowej stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS ?(art. 833 § 5 kodeksu postępowania cywilnego, art. 10 § 3 ?z 17 czerwca 1966 r. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji; tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 1015 ze zm.).
Obowiązują granice
Dokonując obowiązkowych potrąceń z zasiłków pracodawca stosuje dwa limity. Pierwszy – zwany górnym – to maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia, którą stanowi odpowiedni procent kwoty świadczenia brutto. Przy egzekucji alimentów potrącenie nie może przekroczyć 60 proc. kwoty zasiłku brutto, a przy egzekucji świadczeń niealimentacyjnych – 25 proc. tej należności.
Drugi limit stosowany w obowiązkowych potrąceniach ?z zasiłków – określany dolnym – to kwoty wolne. Miesięczna kwota wolna, która obowiązuje przy dokonywaniu potrąceń na egzekucję alimentów i świadczeń niealimentacyjnych, to 50 proc. najniższej emerytury. Od 1 marca 2014 r., po waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, jest to 422,23 zł (844,45 zł x 50 proc.). Wcześniej było to 415,58 zł (831,15 zł ?x 50 proc.).
Kwota wolna jest proporcjonalna do liczby dni pobytu pracownika na zasiłku/świadczeniu rehabilitacyjnym. W konkretnym przypadku obliczamy ją:
- ?dzieląc miesięczną kwotę wolną (50 proc. najniższej emerytury) przez 30, a następnie
- ?mnożąc wynik przez liczbę dni przebywania na zasiłku/ świadczeniu rehabilitacyjnym.
Nową kwotę wolną stosuje się, dokonując potrąceń począwszy od świadczeń należnych za okres od 1 marca 2014 r.
Podstawą ich dokonywania jest kwota zasiłku/świadczenia rehabilitacyjnego netto, czyli należność brutto po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy.
Przykład
W październiku 2013 r. zasiłki pracownika zajął naczelnik urzędu skarbowego z tytułu zaległych podatków, na kwotę 52 000 zł. Zatrudniony dostał w marcu 2014 r. zasiłek za 7 dni choroby ?w lutym w wysokości 892 zł brutto i za 15 dni choroby w marcu, ?w kwocie 1702 zł brutto. W tej sytuacji trzeba oddzielnie dokonać potrąceń z zasiłku przysługującego za luty, stosując starą kwotę ?wolną, i osobno ze świadczenia należnego za marzec, stosując nową kwotę wolną >patrz tabele.
Z firmowej kasy inaczej
Opisanych kwot wolnych nie należy jednak stosować ?przy potrąceniach z wynagrodzenia chorobowego określonego w art. 92 k.p. Obligatoryjnym ujęciom podlega ono bowiem jak wynagrodzenie za pracę, czyli na podstawie ?art. 87-91 k.p.
Kwota wolna używana w obowiązkowych potrąceniach ?z wynagrodzenia, w tym chorobowego, stanowi stosowny odsetek minimalnej pensji netto i jest proporcjonalna wyłącznie do wymiaru czasu pracy zatrudnionego.
Przykład
W listopadzie 2012 r. pracodawca otrzymał zajęcie wynagrodzenia ?za pracę, zasiłków i innych wierzytelności pracownicy ?tytułem alimentów, na kwotę 82 000 zł. Na koniec marca ?2014 r. pracownica otrzymała wynagrodzenie chorobowe ?za 10 dni tego miesiąca w kwocie 1932 zł netto i zasiłek ?macierzyński za 12 dni marca, w kwocie 2134 zł brutto. Jest ona zatrudniona na 3/4 etatu, przysługują jej podstawowe koszty uzyskania przychodów i stawka podatkowa 18 proc. oraz złożyła ?PIT-2 >patrz tabele.
Przykład
W marcu 2013 r. dyrektor oddziału ZUS zajął wynagrodzenia za pracę ?i zasiłki pracownika na poczet zaległych składek na kwotę 57 000 zł. ?W kwietniu 2014 r. pracownik otrzymał świadczenie rehabilitacyjne za 31 dni marca w kwocie 1736 zł brutto i za 17 dni kwietnia w wysokości 952 zł brutto.
