Jest to czynność w ogóle nieobjęta VAT. Chociaż urzędy uważają inaczej.

– Chcemy przed świętami udzielić pożyczek niektórym pracownikom. Wykorzystamy środki z zakładowego funduszu socjalnego. Odsetki wyniosą 1 proc. Czy taka pożyczka podlega VAT? – pyta czytelniczka.

[b]Nie.[/b] Pracodawca bowiem jedynie administruje funduszem, co nie jest formą działalności gospodarczej. Nie ma pełnej swobody w dysponowaniu jego środkami, wykonuje tylko obowiązki, które nakłada na niego prawo. Te czynności nie mieszczą się w pojęciu działalności gospodarczej. Wykonując je, firma nie działa w charakterze podatnika VAT.

Fiskus ma jednak inne zdanie. Twierdzi, że udzielanie pożyczek mieści się w zakresie pojęcia odpłatnego świadczenia usług. Podlega więc VAT, ale jednocześnie jest z tego podatku zwolnione jako usługa pośrednictwa finansowego. Wpływa jednak na współczynnik sprzedaży podczas liczenia proporcji podatku naliczonego do odliczenia.

Urzędy powołują się na art. 2 pkt 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B62C06D1EA40E7786DF0CFA9FE384998?id=74017]ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych[/link], który mówi, że działalnością socjalną są usługi świadczone przez pracodawców, m.in. udzielanie pomocy na cele mieszkaniowe. Zdaniem organów z tego przepisu wyraźnie wynika, że pracodawca świadczy usługę, a pobieranie odsetek wskazuje na jej odpłatność.

Sądy temperują jednak poglądy fiskusa. [b]Naczelny Sąd Administracyjny orzekł (sygn. I FSK 1076/07 i I FSK 1783/09)[/b], że pracodawca, który pożycza pracownikom pieniądze ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, nie wykonuje usługi pośrednictwa finansowego. Oprocentowanie nie jest zaś odpłatnością za przekazanie określonej kwoty. Właścicielem środków jest bowiem fundusz, a nie firma.

Przypomnijmy, że o zasadach finansowania działalności socjalnej mówi [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B62C06D1EA40E7786DF0CFA9FE384998?id=74017]ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.)[/link].

Zgodnie z jej art. 2 pkt 1 działalność socjalna to usługi świadczone przez pracodawców m.in. dla wspierania różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej czy sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe zwiększają środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 7 ust. 1 pkt 5), którymi administruje pracodawca (art. 10).

Zasady i warunki korzystania z funduszu oraz gospodarowania jego środkami pracodawca określa w regulaminie ustalanym wspólnie z przedstawicielami pracowników (art. 8 ust. 2 ustawy).