Zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym umożliwia bowiem pracownikom uzyskanie dłuższego stażu pracy i szybsze uzyskanie tego rodzaju świadczeń. Jednak aby takie uznanie było możliwe, muszą być spełnione przesłanki określone [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=71750]w ustawie z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (DzU nr 54, poz. 310 ). [/link]

[srodtytul]Prowadzenie indywidualne...[/srodtytul]

W myśl bowiem art. 1 ust.1 tej ustawy – ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi m.in.:

- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,

- przypadające po 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

[srodtytul]... i z rodziną [/srodtytul]

Do stażu pracy wlicza się też okresy przypadające przed

1 stycznia 1983 r. i po ukończeniu przez pracownika 16. roku życia, w których pracownik pracował w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, jeśli poprzedzają one objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem. Tak więc art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy uzależnia zaliczenie tego okresu do stażu pracy od łącznego spełnienia trzech warunków:

- pracy w gospodarstwie rodziców lub teściów przed 1 stycznia 1983 r. i po ukończeniu przez pracownika 16. roku życia,

- objęcia tego gospodarstwa,

- rozpoczęcia jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem

Oznacza to, że okresy pracy w gospodarstwie rodziców lub teściów bez jego późniejszego objęcia i rozpoczęcia prowadzenia nie podlegają wliczeniu do stażu pracy.

Tak też wskazywał [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 11 czerwca 1997 r. (I PKN 200/97 )[/b] stwierdzając, że [b]praca w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16. roku życia nie podlega zaliczeniu do pracowniczego stażu pracy, jeżeli choćby z przyczyn niezależnych od zainteresowanego nie nastąpiło objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem[/b] (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Zatem w razie braku przejęcia gospodarstwa przez pracownika i jego prowadzenia nie można do stażu pracy wliczyć okresów pracy w tym gospodarstwie. Stanowi to istotny warunek ograniczający możliwość zaliczenia do stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców lub teściów.

Podkreślić także należy, że wszystkich okresów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy nie można wliczać do stażu pracy, jeżeli w myśl danego przepisu lub postanowienia do stażu pracy wlicza się tylko okresy zatrudnienia w danym zakładzie pracy, w określonej branży albo okresy pracy na określonych stanowiskach lub pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

[ramka][b]Istotna definicja[/b]

[b]Problemy w praktyce budzi określenie pojęcia „objęcie gospodarstwa”.[/b] Otóż, uznać trzeba, że pod pojęciem tym należy rozumieć nie tylko nabycie własności tego gospodarstwa, ale także i nabycie tylko jego posiadania. Tak też wskazywał [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 16 stycznia 1996 r. (I PZP 36/95 )[/b], podnosząc, że objęcie gospodarstwa rolnego rodziców lub teściów w samoistne posiadanie na podstawie nieformalnej umowy darowizny spełnia warunki z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy. [/ramka]

[srodtytul]Jak udowodnić[/srodtytul]

Jeżeli chodzi o sposób udowodnienia przez pracownika faktów pracy w gospodarstwie rolnym, jego późniejszego objęcia i prowadzenia, to określa to art. 3 ustawy.

W myśl zaś tego przepisu na wniosek zainteresowanej osoby właściwy urząd gminy jest obowiązany stwierdzić, zgodnie z art. 1 ustawy, okresy jej pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym, wydając stosowne zaświadczenie w celu przedłożenia w zakładzie pracy. Jeżeli jednak organ ten nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia o pracy zainteresowanej osoby w indywidualnym gospodarstwie rolnym, zawiadamia ją o tej okoliczności na piśmie i wtedy [b]okresy pracy w takim gospodarstwie mogą być udowodnione zeznaniami co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w tym czasie na terenie, na którym jest położone to gospodarstwo.[/b]

Pracodawca może więc w razie braku zaświadczenia z urzędu gminy zażądać zeznań tych świadków. Natomiast jeśli posiada zaświadczenie, to może działać w zaufaniu do niego. Pracownicy w razie odmowy zaliczenia danych okresów pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy i nieuwzględnienia ich żądań o świadczenia związane ze stażem pracy (np. o nagrodę jubileuszową), mogą dochodzić swoich roszczeń przed sądem. Spory w tym zakresie są rozstrzygane przez sąd pracy.

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]