Choć żadne obowiązkowe elementy tej umowy nie wynikają z przepisów prawa, to można wyróżnić kilka zasadniczych postanowień, które powinna zawierać. Są to:

- rodzaj i numer telefonu,

- rodzaj ewentualnych akcesoriów dołączanych do aparatu (np. ładowarka, bateria, zestaw słuchawkowy itp.),

- reguły korzystania z telefonu, w szczególności cele, do których może być używany (związane z obowiązkami pracowniczymi czy również niemające charakteru służbowego),

- zasady odpowiedzialności za powierzony sprzęt, w tym te dotyczące postępowania na wypadek jego uszkodzenia, zniszczenia, zagubienia czy kradzieży,

- kwestie ponoszenia kosztów jego użytkowania, w tym wysokość abonamentu i sposób jego pokrywania,

- zasady zwrotu, w szczególności na wypadek rozwiązania umowy.

Po zawarciu umowy o używanie telefonu komórkowego następuje fizyczne przekazanie pracownikowi telefonu wraz z akcesoriami, co również warto udokumentować odpowiednim protokołem. Na takim dokumencie widnieć będą podpisy obu stron stosunku pracy.

[srodtytul]Obowiązek zwrotu[/srodtytul]

Jak wygląda odpowiedzialność za powierzony telefon? Odpowiedzi należy szukać w art. 124 § 1 i § 2 kodeksu pracy (k.p.).

Zgodnie z powołanymi przepisami pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się: pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, jak również narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze bądź mienie inne niż wyżej wymienione, odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

Oznacza to, iż [b]odpowiedzialność za powierzony pracownikowi przedmiot (w tym telefon komórkowy) opiera się na przesłankach: szkody, bezprawności rozumianej tu jako naruszenie obowiązku pracowniczego w postaci obowiązku zwrotu powierzonego mienia, winy pracownika i związku przyczynowego.[/b]

Eksperci jako przesłankę odpowiedzialności wskazują również prawidłowe powierzenie mienia.

Zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą Sądu Najwyższego art. 124 k.p. obejmuje jednak wyłącznie przypadki nieumyślnego wyrządzenia szkody. W razie stwierdzenia winy umyślnej odpowiedzialność pracownika jest oparta na art. 122 k.p., zgodnie z którym, jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości (tak rozstrzygał [b]Sąd Najwyższy w wyrokach z 24 października 1997 r., I PKN 264/97, oraz z 8 kwietnia 1998 r., I PKN 23/98[/b]).

Ewentualne [b]podpisanie przez pracownika oświadczenia o ponoszeniu odpowiedzialności za mienie powierzone ma tylko znaczenie dowodowe.[/b] Nie zmienia w żadnym wypadku wskazanych zasad odpowiedzialności. W efekcie pracownik poniesie odpowiedzialność za mienie powierzone pod warunkiem zajścia przesłanek odpowiedzialności również wtedy, gdy oświadczenia nie podpisał.

Stosownie natomiast do art. 124 § 3 k.p. od odpowiedzialności pracownik może się uwolnić. Stanie się tak, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.

[srodtytul]Domniemanie odpowiedzialności [/srodtytul]

Tak sformułowany przepis oznacza wprowadzenie domniemania odpowiedzialności pracownika. Pracodawca jest zobowiązany udowodnić wyłącznie prawidłowe powierzenie telefonu, szkodę oraz jej wysokość. Natomiast zatrudniony, chcąc uwolnić się od odpowiedzialności, musi wykazać, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych.

W tym zakresie wielokrotnie wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy[/b], stwierdzając, iż jeśli zawinione zachowanie pracownika było zasadniczą przyczyną powstania szkody, to nie może się on bronić twierdzeniem, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych [b](wyrok Sądu Najwyższego z 14 maja 1998 r., I PKN 79/98)[/b].

Natomiast pracownik może uwolnić się od odpowiedzialności za szkodę w mieniu powierzonym, jeżeli udowodni bądź wykaże z wysokim prawdopodobieństwem, że szkoda powstała na skutek zdarzeń od niego niezależnych [b](wyrok Sądu Najwyższego z 7 marca 2001 r., I PKN 288/00). [/b]

[i]Autorka jest prawnikiem w Kancelarii GESSEL w Warszawie[/i]