[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]Kodeks pracy[/link] zawiera przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę (art. od 84 do 91 k.p.). Wśród tych przepisów istotne znaczenie ma również art. 87 § 7 k.p., zgodnie z którym [b]pracodawca może odliczyć z wynagrodzenia za pracę, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.[/b]

Na podstawie tego przepisu pracodawca może więc dostosować wysokość wynagrodzenia do czasu faktycznie przepracowanego przez pracownika. Może tego dokonać poprzez zmniejszenie wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi w danym miesiącu za czas jego nieobecności w pracy, gdy nieobecność ta nastąpiła już po wypłaceniu wynagrodzenia, a brak jest przepisów szczególnych, które przewidują obowiązek wypłacania wynagrodzenia za czas tego typu nieobecności.

[srodtytul]Ekwiwalentność [/srodtytul]

Tak więc przepis ten umożliwia zachowanie równowartości (ekwiwalentności) świadczeń obu stron stosunku pracy. Dlatego też wysokość kwoty odliczenia, na podstawie art. 87 § 7 k.p., nie podlega żadnym ograniczeniom.

Można ją zatem, jak wynika z treści przepisu, odliczyć w pełnej wysokości, inaczej niż to ma miejsce w przypadku potrąceń innych należności określonych w art. 87 § 1 k.p., które mogą być potrącane z wynagrodzenia tylko w określonej proporcji do wysokości wynagrodzenia pracownika.

Zasada wyrażona w art. 87 § 7 k.p. nie ogranicza się wyłącznie do wynagrodzenia za pracę i do należności pracowniczych wypłacanych w okresach miesięcznych.

[srodtytul]Pensja płatna z góry[/srodtytul]

Regulacja taka powoduje, że [b]pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia z góry, czyli uzyskujący wynagrodzenie przed faktycznym świadczeniem pracy, powinien się liczyć z obowiązkiem jego zwrotu w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że z mocy przepisu szczególnego zachowuje do niego prawo.[/b]

Wskazywał na to [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 1994 r. (I PZP 49/94)[/b].

Wypłata pracownikowi wynagrodzenia z góry jest dokonywana, pod warunkiem że pracownik będzie świadczył pracę w okresie, za który zapłatę już otrzymał. Tak więc [b]faktyczne prawo takiego pracownika do wynagrodzenia oceniane jest dopiero na koniec danego okresu rozliczeniowego i wówczas może nastąpić odliczenie z jego wynagrodzenia kwoty wypłaconej mu z góry w poprzednim terminie płatności.[/b]

Jak wynika z art. 87 § 7 k.p., odliczeniu mogą podlegać tylko kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności wynagrodzenia.

Podkreślał to [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 2 kwietnia 1996 r. (I PRN 19/96) oraz w wyroku z 12 kwietnia 1996 roku (I PRN 32/96),[/b] stwierdzając, że odliczenie na podstawie art. 87 § 7 k.p. możliwe jest tylko w następnym, czyli najbliższym (kolejnym), terminie płatności. Oznacza to, że pracodawca nie może odliczyć z wynagrodzenia pracownika kwot wypłaconych mu w dalszych terminach płatności.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik był nieobecny w pracy w maju. Za okres tej nieobecności ani przepisy kodeksowe, ani szczególne nie przewidywały, że zachowuje prawo do wynagrodzenia. Ponieważ jednak było ono wypłacane z góry, pracownik je otrzymał.

Pracodawca dokonał odliczeń wypłaconego nienależnie wynagrodzenia, ale dopiero w lipcu i sierpniu. Pracodawca naruszył tym samym art. 87 § 7 kodeksu pracy, ponieważ odliczenia powinien dokonać w następnym terminie płatności, czyli najpóźniej w czerwcu.

Takie postępowanie pracodawcy wiąże się z prawem pracownika do dochodzenia zwrotu odpowiedniej części wynagrodzenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.[/ramka]

Odliczanie z wynagrodzenia za pracę na podstawie art. 87 § 7 k.p. kwot wypłaconych w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, nie wymaga zgody pracownika.

Wynika to bezpośrednio z treści art. 91 zdanie pierwsze k.p., gdzie wskazano, że jedynie inne należności niż wymienione w art. 87 § i 7 k.p. mogą być potrącone z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

Tak więc potrącenie należności na podstawie art. 87 § 7 k.p. może nastąpić wbrew woli pracownika. Wskazywał na to także [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 11 października 1994 r. (I PRN 81/94)[/b].

[srodtytul]Zgoda nie jest konieczna, ale są wyjątki[/srodtytul]

Jeżeli jednak pracodawca w najbliższym terminie płatności, wbrew treści art. 87 § 7 k.p., nie dokonał odliczenia kwoty wypłaconej w poprzednim terminie płatności, to wynagrodzenie wypłacone pracownikowi z góry za czas nieobecności w pracy będzie miało charakter „należności innych niż wymienione w art. 87 § 1 i § 7”, a takie mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika za pracę tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie albo w przypadku, gdy będą objęte tytułem wykonawczym (np. wyrokiem sądu).

[i]Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach[/i]