Z wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, potrąceniu podlegają:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie alimentów;
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż alimenty;
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
- kary pieniężne przewidziane względem pracownika w art. 108 kodeksu pracy.
Pracodawca może więc zmniejszać wynagrodzenie pracownika, ale właśnie w takiej kolejności. Znaczy to więc tyle, że zaspokojenie kolejnego roszczenia może mieć miejsce dopiero po zaspokojeniu roszczenia mającego pierwszeństwo.
Aby wierzyciel mógł wyegzekwować należne mu pieniądze od pracownika, musi posiadać orzeczenie sądu zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Dopiero taki wyrok może być podstawą do wypłaty. Jeżeli chodzi o egzekucję alimentów, wierzyciel może domagać się pieniędzy, kierując wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika, który przejmie sprawę i zajmie się odzyskaniem długu. Istnieje też inne rozwiązanie – udanie się wierzyciela, wraz z wyrokiem, bezpośrednio do pracodawcy.
Jeżeli chodzi o potrącanie należności dotyczących alimentów, można to czynić do wysokości trzech piątych pensji. W innych przypadkach do wysokości połowy wynagrodzenia. Jeżeli chodzi o kary pieniężne, można je potrącać do wysokości jednej dziesiątej wynagrodzenia po dokonaniu poprzednich potrąceń.
Są jednak granice egzekucji, które wyznacza kwota wolna od potrąceń. Miernikiem jest tu minimalne wynagrodzenie za pracę przy pełnym etacie, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie można więc potrącić więcej od tej kwoty, jeżeli chodzi o egzekucję zobowiązań na podstawie tytułów wykonawczych dotyczących pokrycia należności innych niż świadczenia alimentacyjne. Przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi kwota wolna od potrąceń wynosi 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, a przy potrącaniu kar pieniężnych z art. 108 k.p. – 90 proc. tego wynagrodzenia. W przypadku potrącania alimentów nie obowiązuje tzw. kwota wolna.
Jeśli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty te ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu.
[ramka][b]Uwaga [/b]
Jeżeli pracownik uzyskał nagrodę, dodatkowe roczne wynagrodzenie lub istnieją należności z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej, środki te podlegają egzekucji na zaspokojenie alimentów do pełnej wysokości. [/ramka]