Niższa składka rentowa to wyższa kwota wolna od potrąceń

Zajęcia komornicze mogą być realizowane z wynagrodzenia za pracę wyłącznie według przepisów prawa pracy (por. wyrok SN z 17 lutego 2004 r., I PK 217/03). Trzeba więc zachować ich kolejność, limity i kwotę wolną od potrąceń. Ta ostatnia po uwzględnieniu wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne wzrosła od niedzieli do 707,46 zł (wcześniej było to 680,70 zł).

Wzrost kwoty wolnej od potrąceń to skutek obniżenia składki rentowej opłacanej przez pracownika z 6,5 do 3,5 proc. Ustalamy ją bowiem od minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zaliczki na podatek dochodowy (art. 87 kodeksu pracy). Dla zatrudnionego na cały etat wynosi ona:

- minimalne wynagrodzenie netto (bez składki zdrowotnej) - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

- 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę netto (bez składki zdrowotnej) - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,

- 90 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę netto (bez składki zdrowotnej) - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.

Zmniejszamy ją proporcjonalnie dla pracujących na cząstce etatu. Przy zaspokajaniu świadczeń alimentacyjnych nie stosujemy w ogóle kwoty wolnej, a jedynie ograniczenie z art. 87 kodeksu, czyli 3/5 wynagrodzenia.

Powyższe kwoty wolne od potrąceń obowiązują pracodawców, gdy pracownik zarabia brutto na tyle dużo, by taką kwotę mógł otrzymać. Zupełnie inaczej jest u wynagradzanych minimalną stawką lub nieco wyższą. Pracodawca nie może im zostawić kwoty wolnej, bo faktycznie musiałby dopłacić. Zostawia zatem wynagrodzenie netto, czyli 697,95 zł, jeśli pracownik złożył PIT-2 i ma podstawowe koszty uzyskania przychodu. Wynika to z następujących obliczeń:

1) składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika: 147,04 zł

2) składka zdrowotna:

-do pobrania: (936 zł - 147,04 zł) x 9 proc. = 71,01 zł

-do odliczenia od podatku: (936 zł - 147,04 zł) x 7,75 proc. = 61,14 zł

3) zaliczka na podatek dochodowy:

-podstawa opodatkowania: 936 zł - (108,50 zł + 147,04 zł) = 680,46 zł, po zaokrągleniu 680 zł

-zaliczka na podatek: (680 zł x 19 proc.) - 47,71 zł = 81,49 zł

-zaliczka po odliczeniu składki zdrowotnej: 81,49 zł - 61,14 zł = 20,35 zł, po zaokrągleniu 20 zł

4) wynagrodzenie netto: 936 zł - (147,04 zł + 71,01 zł + 20 zł) = 697,95 zł

Taka sytuacja jest skutkiem rozbieżności między kodeksem pracy, według którego obliczamy kwotę wolną od potrąceń, a przepisami o liczeniu wynagrodzenia netto. Punkt zapalny to składka na ubezpieczenie zdrowotne - uwzględniana przy liczeniu wynagrodzenia netto, a nie brana pod uwagę przy ustalaniu kwoty wolnej od potrąceń i dopuszczalnych potrąceń.

Uwaga: Kwotę 697,95 zł trzeba zostawić tylko wtedy, gdy wynagrodzenie brutto nie pozwala na zastosowanie kwoty wolnej od potrąceń, obliczonej zgodnie z art. 87k.p. Innym pracownikom, których wynagrodzenie brutto jest na tyle wysokie, by zostawić kwotę wolną, należy wypłacić 707,46 zł lub 659,75 zł.

1) składki na ubezpieczenia społeczne, finansowane przez pracownika (15,71 proc.): 314,20 zł

2) składka zdrowotna:

- do pobrania: (2000 zł - 314,20 zł) x 9 proc. = 151,72 zł

- do odliczenia od podatku: (2000 zł - 314,20 zł) x 7,75 proc. = 130,65 zł

3) zaliczka na podatek dochodowy:

- podstawa opodatkowania: 2000 zł - (108,50 zł + 314,20 zł) = 1577,30 zł, po zaokrągleniu 1577 zł

- zaliczka na podatek: (1577 zł x 19 proc.) - 47,71 zł = 251,92 zł

- zaliczka po odliczeniu składki zdrowotnej: 251,92 zł - 130,65 zł = 121,27 zł, po zaokrągleniu 121 zł

4) wynagrodzenie netto: 2000 zł - (314,20 zł + 151,72 zł + 121 zł) = 1413,08 zł

5) dopuszczalna kwota potrącenia przy świadczeniach niealimentacyjnych: 1/2 x (2000 zł - [314,20 zł + 251,92 zł]) = 716,94 zł

6) kwota do potrącenia: 1413,08 zł - 707,46 zł = 705,62 zł

Kwotę 705,62 zł można w całości przekazać komornikowi, ponieważ mieści się w dopuszczalnej kwocie potrącenia.

KROK 1. Ustalamy składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracownika od minimalnego wynagrodzenia (936 zł)

Dopuszczalne jest stosowanie sumy wszystkich składek, czyli od 1 lipca 15,71 proc., gdyż nie jest to wyliczanie wynagrodzenia netto dla konkretnej osoby. 936 zł x 15,71 proc. = 147,05 zł

KROK 2. Zaliczka na podatek dochodowy

Podstawą opodatkowania jest minimalne wynagrodzenie, pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne oraz podstawowe koszty uzyskania przychodów (teraz z jednego stosunku pracy 108,50 zł). Od tej kwoty liczymy 19 proc. Gdy pracownik nie składa PIT-2, uzyskany wynik jest zaliczką na podatek dochodowy. Jeśli składa PIT 2, wtedy musimy od otrzymanego wyniku odjąć 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli w tym roku 47,71 zł. Otrzymany wynik to zaliczka. Ale uwaga: licząc kwotę wolną od potrąceń, nie zaokrąglamy zaliczki. Po pierwsze dlatego, że nie uwzględnia ona składki zdrowotnej, a po drugie - nie jest to faktycznie odprowadzany podatek. Zaliczka ta wynosi:

- gdy pracownik składa PIT-2 - 81,49 zł 936 zł - (108,50 zł + 147,05 zł) = 680,45 zł, po zaokrągleniu 680 zł; (680 zł x 19 proc.) - 47,71 zł = 81,49 zł

- jeśli pracownik składa PIT-2 - 129,20 zł 936 zł - (108,50 zł + 147,05 zł) = 680,45 zł, po zaokrągleniu 680 zł; (680 zł x 19 proc.) = 129,20 zł

KROK 3. Obliczamy kwotę wolną od potrąceń

Od minimalnego wynagrodzenia brutto odejmujemy składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek. Kwota wolna wynosi dla pracownika, który

- złoży PIT-2: 936 zł - (147,05 zł + 81,49 zł) = 707,46 zł,

- nie złoży PIT-2: 936 zł - (147,05 zł + 129,20 zł) = 659,75 zł.