Spółka z o.o. prowadzi działalność gospodarczą, z której osiąga przychody. Nadwyżkę środków pieniężnych spółka zamierza inwestować w zakup obligacji Skarbu Państwa i w obligacje korporacyjne emitowane przez podmioty prywatne. Będzie więc osiągała przychody z odsetek z tytułu wykupu obligacji przez emitenta. Spółka ma wątpliwość czy wykup obligacji przez Skarb Państwa oraz przez podmiot prywatny spowoduje powstanie przychodu wyłącznie w kwocie otrzymanych odsetek. A może przychodem będzie również wypłacona przez emitenta kwota nominalna obligacji? Czy przychód ten należy zaliczyć do przychodów z zysków kapitałowych? – pyta czytelnik.
Artykuł 7b ust. 1 pkt 1 lit. k oraz lit. l ustawy o CIT określa przychody, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Przepis ten zawiera konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych, co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie należą do tej kategorii przychodów.
Jak zakwalifikować
Do przychodów z zysków kapitałowych zalicza się m.in. odsetki od udziału kapitałowego wypłacane na rzecz wspólnika spółek komandytowych i spółek komandytowo-akcyjnych, których siedziba lub zarząd znajduje się w Polsce, a także odsetki od pożyczki partycypacyjnej udzielonej ww. podmiotom. A zatem odsetki m.in. zgromadzone na rachunkach bankowych czy odsetki od niezapłaconych należności nie mieszczą się w przychodach z zysków kapitałowych. Tego rodzaju odsetki należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł. Stanowisko to potwierdza dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 30 stycznia 2019 r. (0111-KDIB2-3.4010. 379.2018.2.HK).
Inaczej traktowane są odsetki od udzielonych pożyczek na nabycie akcji. Skoro przychody z udziału w zyskach osoby prawnej, a także przychody ze zbycia udziału (akcji) są przychodem z zysków kapitałowych, to do tego samego źródła przychodów należy zaliczyć koszty finansowania zakupu tych akcji, tj. odsetek od pożyczki udzielonej na zakup akcji. W interpretacji dyrektora KIS z 21 listopada 2018 r. (0114-KDIP2-3.4010.236. 2018.2.MC) czytamy, że „przychody z udziałów/akcji zaliczane są do przychodów z zysków kapitałowych, a zatem wszystkie wydatki (bezpośrednie i pośrednie) związane z nabyciem udziałów/akcji powinny być przypisane do źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe". W świetle przepisów zmienionych od 2021 r. do przychodów z zysków kapitałowych zalicza się także przychody ze zmniejszenia kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej.
Definicja z ustawy
Ustawa o obligacjach w art. 4 ust. 1 stanowi, że obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Charakter obligacji polega na tym, że emitent obligacji otrzymuje od obligatariusza określoną kwotę pieniężną, którą musi zwrócić w określonym terminie wraz z odsetkami. Odsetki należne obligatariuszowi stanowią procent (wynagrodzenie) za korzystanie przez emitenta z pieniędzy obligatariusza.
Tak jak pożyczka
Ustawa o CIT nie zawiera regulacji dotyczących rozpoznawania przychodów z tytułu wykupu obligacji. Przychodem obligatariusza nie jestkwota nominalna obligacji, a więc kwota kapitału zwróconego przez emitenta. Przychodem są faktycznie otrzymane odsetki za „pożyczenie" pieniędzy emitentowi.
Na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). Udzielenie pożyczki i późniejsza jej spłata jest zatem neutralna podatkowo. Umowa pożyczki nakłada na pożyczkobiorcę obowiązek zwrotu pożyczkodawcy tej samej ilości pieniędzy, a zatem pożyczka nie stanowi dla pożyczkobiorcy przysporzenia majątkowego. Jeśli zatem przychodem nie jest spłata samej pożyczki, a jedynie faktycznie otrzymane odsetki, to w przypadku wykupu obligacji przychodem też będą tylko otrzymane odsetki. Obligacje jako dłużne papiery wartościowe są zbliżone do umowy pożyczki, ponieważ emitent pełni rolę „pożyczkobiorcy", a obligatariusz działa w charakterze „pożyczkodawcy." Otrzymane przez obligatariusza odsetki będą przychodem z zysków kapitałowych w rozumieniu art. 7b ust. 1 ustawy o CIT. Stanowisko to potwierdza dyrektor KIS w interpretacji z 27 marca 2020 r. (0111-KDIB1-3.4010. 64.2020.1.MMU): „skoro przychodu pożyczkodawcy nie stanowi spłata pożyczki w części kapitałowej, a jedynie faktycznie otrzymane od pożyczkobiorcy odsetki, to analogicznie w przypadku wykupu obligacji, za przychód obligatariusza należy uznać jedynie odsetki wypłacone przez emitenta, nie zaś kwotę nominalną wykupionych obligacji. Wspomniana neutralność pożyczek, jak również innych transakcji niemających cech definitywnego przysporzenia (w zakresie kwoty głównej) na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, powoduje, iż dla obligatariusza kwota wykupu uzyskana od emitenta (do wysokości kwoty nominalnej obligacji) nie stanowi przychodu na gruncie ustawy o CIT".
Autorka to konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO
podstawa prawna: art. 7b ust. 1 oraz art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1406 ze zm.)
podstawa prawna: art. 4 ust. 1 ustawy z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1208 ze zm.)
