- Prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów. W listopadzie 2014 r. zaliczyłem do kosztów uzyskania przychodów odpis aktualizujący należności wobec firmy A z tytułu dostawy w lutym 2014 r. (z terminem płatności do 6 marca 2014 r.) towarów handlowych w wysokości 14 600 zł. Przyczyną utworzenia odpisu aktualizującego było postawienie firmy A w stan likwidacji. 4 września 2015 r. firma A uregulowała zaległe należności. Ustały zatem przyczyny utworzenia tego odpisu. Czy w prowadzonej przez mnie podatkowej księdze powinienem ująć to zdarzenie? – pyta czytelnik.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 7c ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej jest również równowartość odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których utworzono te odpisy >patrz ramka.

Przyczyny, z powodu których czytelnik utworzył odpis aktualizujący należności od firmy A, ustały 4 września 2015 r. (data otrzymania zapłaty za towary handlowe sprzedane w lutym 2014 r.). Czytelnik powinien więc zaliczyć do przychodów ujęty w kosztach podatkowych w grudniu 2014 r. odpis aktualizujący w wysokości 14 600 zł i w tej dacie powinien ten przychód wykazać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów (kolumna 8 – pozostałe przychody).

Również w sytuacji, gdy wierzytelności zostają umorzone, przedawnione lub odpisane jako nieściągalne, podatnik, który uprzednio zaliczył odpis aktualizujący te należności w koszty podatkowe, powinien rozpoznać przychód podatkowy i ująć go w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (art. 14 ust. 2 pkt 7b ustawy o PIT).

Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość (art. 35b ust. 3 ustawy o rachunkowości).

Podsumowując, zaliczenie odpisu aktualizującego wartość należności do kosztów uzyskania przychodów będzie skutkowało zwiększeniem przychodu do opodatkowania o kwotę tego odpisu, w sytuacji gdy:

- ustaną przyczyny, dla których utworzono ten odpis, lub

- wierzytelności zostaną umorzone, przedawnione lub odpisane jako nieściągalne.

Tak uznała również Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 31 marca 2013 r. (ITPB1/415-26/13/WM).

W takim przypadku podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów powinien wykazać ten przychód w kolumnie 8 tej księgi.

—Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Kiedy aktualizuje się wartość należności

Zgodnie z art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości, wartość należności aktualizuje się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do:

1) należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości – do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym;

2) należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego – w pełnej wysokości należności;

3) należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna – do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności;

4) należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego – w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania;

5) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.

Z kolei na podstawie art. 35c ustawy o rachunkowości w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego zwiększa wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.