Od maja 2014 r. rolnik jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT (wcześniej był rolnikiem ryczałtowym). Osiem lat temu rolnik kupił ciągnik, który obecnie zamierza sprzedać. Czy rolnik musi naliczyć VAT według stawki 23 proc. od sprzedaży tego ciągnika? – pyta czytelnik.
Sprzedaż przez podatników VAT składników ich przedsiębiorstw podlega opodatkowaniu VAT (zależnie od rodzaju składnika – jako odpłatna dostawa towarów albo jako odpłatne świadczenie usług). Sprzedaż taka może być opodatkowana (najczęściej według stawki 23 proc.) albo zwolniona od podatku.
Jeśli nie było prawa do odliczenia
W przedstawionym stanie faktycznym żadne ze zwolnień od podatku nie ma jednak zastosowania. W szczególności zastosowania nie znajduje zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zwolnienie to od 1 stycznia 2014 r. obejmuje bowiem tylko dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przedmiotowy ciągnik nie był wykorzystywany wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, gdyż od maja 2014 r. jest wykorzystywany do wykonywania czynności opodatkowanych. Sprzedaż przez rolnika tego ciągnika będzie więc, co do zasady, opodatkowana VAT według właściwej dla ciągników stawki podstawowej w wysokości 23 proc.
Według szczególnej procedury tylko wyjątkowo
Zapewne nie jest możliwe skorzystanie z opodatkowania dostawy przedmiotowego ciągnika według tzw. procedury opodatkowania marży (co zapewne oznaczałoby, że VAT z tytułu tej dostawy wyniesie zero zł). Z treści pytania nie wynika bowiem, aby ciągnik ten został nabyty od jednego z wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT podmiotów, od których nabycie pozwala na zastosowanie procedury opodatkowania marży przy sprzedaży.
Gdyby jednak ciągnik został nabyty od jednego z podmiotów wymienionych w tabeli, procedura opodatkowania marży mogłaby zostać zastosowana. Potwierdziła to Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 16 kwietnia 2014 r. (ILPP2/443-56/14-4/AD). W piśmie tym czytamy, że „przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują zatem stosowanie szczególnej procedury opodatkowania dostawy – między innymi – towarów używanych, polegającej na opodatkowaniu marży. Jest to wyjątek od ogólnej reguły opodatkowania obrotu, czyli kwoty stanowiącej zapłatę z tytułu sprzedaży, pomniejszonej o kwotę należnego podatku. Ta szczególna procedura dotyczy jednak tylko dostawy towarów używanych, które podatnik nabył od określonej kategorii podmiotów. Należy podkreślić, że do stosowania szczególnej procedury opodatkowania marżą uprawnieni są wszyscy podatnicy, którzy dokonują dostawy towarów nabytych w okolicznościach wymienionych w art. 120 ust. 10 ustawy. Zatem do sprzedaży ciągnika może mieć zastosowanie szczególna procedura w zakresie dostawy towarów używanych zawarta w art. 120 ustawy, o ile spełnione zostaną warunki określone w art. 120 ust. 10 ustawy".
Można uniknąć zapłaty daniny
Jeżeli procedura opodatkowania marży nie znajduje zastosowania w przedstawionej sytuacji, to sposobem na wyłączenie opodatkowania VAT sprzedaży przedmiotowego ciągnika będzie uprzednie przekazanie go na cele osobiste. Przekazanie to nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT (ze względu na brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych – zob. art. 7 ust. 2 ustawy o VAT) albo będzie podlegać opodatkowaniu tylko w części odpowiadającej częściom składowym, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia (a więc częściom składowym nabytym, zaimportowanym lub wytworzonym przez rolnika od maja 2014 r.). W przypadku nieodpłatnych dostaw towarów, przy których nabyciu, imporcie lub wytworzeniu nie przysługiwało prawo do odliczenia, jeżeli prawo to przysługiwało przy późniejszym nabyciu części składowych tego towaru, podstawę opodatkowania stanowi cena nabycia/koszt wytworzenia tych części składowych lub podobnych części składowych określona w momencie przekazania (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-322/99 i C-323/99). Jednocześnie sprzedaż ciągnika po takim przekazaniu nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT (będzie w zamian podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych), gdyż zostanie dokonana przez rolnika jako osobę fizyczną, która nie działa w charakterze podatnika tego podatku.
Przykład
Rolnik zarejestrowany od maja 2014 r. jako czynny podatnik VAT kupił w 2007 r. ciągnik. Przy nabyciu ciągnika rolnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia, gdyż w tym czasie był rolnikiem ryczałtowym. Od maja 2014 r. do dnia dzisiejszego rolnik nie nabywał żadnych części składowych do rolnika. W tej sytuacji:
1) sprzedaż ciągnika bez uprzedniego przekazania go na cele osobiste rolnika będzie podlegać opodatkowaniu VAT według stawki 23 proc.,
2) sprzedaż ciągnika po uprzednim przekazaniu go na cele osobiste rolnika nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT; opodatkowaniu nie będzie również podlegać przekazanie ciągnika na cele osobiste rolnika.
Autor jest doradcą podatkowym
