Od 1 października 2013 r. art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT będzie miał nowe brzmienie. Jest to przepis określający zwolnienie od podatku obejmujące nieodpłatne dostawy artykułów spożywczych dokonywane na rzecz organizacji pożytku publicznego (dalej: OPP).

Przepis ten w nowym brzmieniu obejmie zwolnieniem przekazywanie artykułów spożywczych dokonywane przez wszystkich podatników, a nie tylko – jak to jest do końca września 2013 r. – jedynie przez producentów takich artykułów.

Szerszy zakres

Wprowadzona zmiana pozwoli korzystać ze zwolnienia od podatku między innymi podatnikom prowadzącym hipermarkety czy mniejsze sklepy spożywcze.

Rozszerzenie zakresu zwolnienia jest oczywiście zmianą jak najbardziej pozytywną, gdyż to również tacy podatnicy dysponują często artykułami spożywczymi, które chętnie przekazaliby na cele charytatywne. Obecnie wiąże się to z koniecznością naliczania podatku należnego od nieodpłatnego przekazania, co wielu podatników przed takim przekazywaniem zniechęca.

Nie będzie to jedyna zmiana w przepisach dotyczących omawianego zwolnienia. Zwolnienie to przysługiwać będzie zatem od 1 października 2013 r. na zasadach dość znacznie odbiegających od obecnie obowiązujących. Warunkiem zwolnienia będzie spełnienie łącznie 6 (obecnie 5) warunków.

Sześć warunków

Trzy pierwsze warunki będą takie same jak obecnie.

1.

A zatem, po pierwsze, warunkiem zwolnienia jest i będzie, aby nieodpłatnie przekazywane były produkty żywnościowe, z wyłączeniem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc. (nieodpłatne przekazywanie takich napojów zawsze jest opodatkowane stawką podstawową 23 proc.). Nieodpłatne przekazywanie wymienionych napojów alkoholowych nie może i nie będzie mogło korzystać z omawianego zwolnienia.

2.

Drugim warunkiem jest i będzie, aby produkty spożywcze były przekazywane na rzecz OPP w rozumieniu przepisów ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. A zatem z punktu widzenia omawianego zwolnienia nie wystarcza (jak ma się rzecz w przypadku odliczania darowizn od podatku dochodowego), aby obdarowywana była organizacja, o której mowa w art. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego). Konieczne jest, aby była to organizacja będąca organizacją pożytku publicznego.

Istnienie tego warunku powoduje również, że nie jest i nie będzie możliwe korzystanie w przypadku przekazywania artykułów spożywczych bezpośrednio, przykładowo, domom dziecka czy domom opieki społecznej. Konieczne – z punktu widzenia możliwości zastosowania omawianego zwolnienia – jest i będzie w takich przypadkach pośrednictwo OPP.

3.

Trzecim warunkiem jest i będzie, aby towary były przekazywane z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez OPP. Z punktu widzenia stosowania omawianego zwolnienia jest i będzie zatem konieczne, aby obdarowywana organizacja pożytku publicznego prowadziła działalność charytatywną (tylko bowiem wówczas możliwe jest przekazanie na cele działalności charytatywnej obdarowywanej organizacji). W mojej ocenie działalność charytatywna musi być celem statutowym takiej organizacji. W konsekwencji nie jest możliwe stosowanie omawianego zwolnienia w przypadku produktów żywnościowych przekazywanych bezpośrednio na rzecz OPP, których celem statutowym nie jest działalność charytatywna.

4.

Czwarty warunek będzie od 1 października 2013 r. wynikać ze znowelizowanego art. 43 ust. 12 ustawy o VAT. Warunkiem tym będzie posiadanie dokumentacji (a nie – jak ma się rzecz obecnie – prowadzenie szczegółowej dokumentacji) potwierdzającej dokonanie dostawy na rzecz OPP, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Dwa ostatnie warunki będą warunkami nowymi i będą wynikać z art. 43 ust. 12a, który zostanie dodany do ustawy o VAT od 1 października 2013 r. Cechą wspólną tych warunków jest to, że dotyczą okoliczności po stronie OPP, która nieodpłatnie otrzymuje artykuły spożywcze. Określenie tych warunków ma na celu wyłączenie ryzyka nadużyć po stronie tej organizacji.

5.

I tak od 1 października 2013 r. warunkiem zwolnienia będzie, aby określenie przeznaczenia otrzymanych przez OPP towarów było możliwe na podstawie prowadzonej przez tę organizację dokumentacji.

6.

Wykorzystanie otrzymanych przez OPP towarów także musi nastąpić na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Nadal będzie można odliczać

Korzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, nadal nie będzie wyłączać prawa do odliczania podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu przekazywanych nieodpłatnie artykułów spożywczych. Po 30 września 2013 r. będzie w niezmienionym brzmieniu obowiązywać art. 86 ust. 8 pkt 3 ustawy o VAT. Jest to przepis pozwalający na odliczanie podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT.