Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 10 kwietnia 2013 r. (I SA/Bk 70/13).
Stan faktyczny
Zdaniem organów podatkowych podatnik błędnie rozliczał zaliczki na PIT przez kilka miesięcy 2010 r. Zaliczki za sporny okres zostały wyliczone według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT, tj. z uwzględnieniem różnic remanentowych. Zdaniem fiskusa ustalanie dochodu z uwzględnieniem remanentu sporządzanego na koniec każdego miesiąca może nastąpić wyłącznie w sytuacji uprzedniego powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzenia spisu.
Wynika to z § 28 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Podatnik nie zawiadamiał o zamiarze sporządzenia spisu z natury na koniec każdego miesiąca. W związku z tym, w ocenie urzędników, miał obowiązek obliczania zaliczki na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy o PIT. Ponieważ stosował inną metodę, zaniżył wysokość należnych zaliczek za poszczególne miesiące 2010 r.
Podatnik nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem. W skardze do WSA w Białymstoku podkreślał, że z należytą starannością prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. Nie miał obowiązku zawiadamiania fiskusa o spisie z natury.
Rozstrzygnięcie
Białostocki WSA uwzględnił skargę podatnika. W jego ocenie, z obowiązujących przepisów nie można wywnioskować, że ustalanie dochodu z uwzględnieniem remanentu sporządzanego na koniec każdego miesiąca jest uzależnione od uprzedniego powiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzenia spisu z natury. Ani przepisy rozporządzenia, ani ustawy o PIT, nie łączą braku zawiadomienia z pozbawieniem możliwości obliczania zaliczek na podatek z uwzględnieniem różnic remanentowych.
WSA zauważył jednak, że niewywiązanie się przez podatnika z obowiązku zawiadomienia o zamiarze sporządzenia spisu (§ 28 ust. 4 rozporządzenia) może powodować inne skutki prawne. Niewypełnienie tego warunku, w ocenie sądu, świadczy o wadliwym prowadzeniu księgi podatkowej, co może pozbawić ją wyjątkowej mocy dowodowej i charakteru dowodu kwalifikowanego.
Skutki niezłożenia zawiadomienia można również rozpatrywać w aspekcie odpowiedzialności karnoskarbowej podatnika. Zawiadomienie nie jest jednak warunkiem ustalenia dochodu według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT.
Jarosław Ziobrowski adwokat z kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr sp. k.
Komentuje Jarosław Ziobrowski, adwokat z kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr sp. k.
WSA w Białymstoku słusznie uznał, że możliwość ustalenia dochodu dla potrzeb obliczenia zaliczek według metody określonej w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT nie jest uzależniona od zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzania spisu z natury.
Kwestią sporną było czy w przypadku sporządzania spisu w trakcie trwania roku podatkowego istnieje konieczność powiadomienia o tym fakcie naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie do 7 dni przed przeprowadzeniem spisu.
Obowiązek taki wynika z przepisów rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Należy jednak podkreślić, że zarówno przepisy rozporządzenia, jak i ustawy o PIT, nie łączą faktu braku zawiadomienia z pozbawieniem możliwości obliczania zaliczek na podatek według metody przewidzianej w art. 24 ust. 2 ustawy.
Jedynym warunkiem stosowania pełnej metody ustalania dochodu dla potrzeb obliczenia miesięcznej zaliczki na podatek jest zatem sporządzenie remanentu na koniec miesiąca. Warto dodać, że przepisy nie określają wzoru takiego zawiadomienia, w związku z czym może ono mieć dowolną formę. Sąd w wydanym wyroku nie dopatrzył się skutków zaniechania zawiadomienia naczelnika. Wskazał jednak, że konsekwencją mogą być m.in. sankcje karne skarbowe.
Jednakże znalezienie sankcji za niedochowanie tego terminu będzie trudne. Kodeks karny skarbowy penalizuje zachowanie polegające na niezłożeniu oświadczenia, a nie zawiadomienia. Ponadto wykroczenie może zachodzić jedynie gdy doszłoby do narażenia podatku na uszczuplenie.
