Leasing i jego ubezpieczenie a zwolnienie z VAT

Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku 5 kwietnia 2013 r. (III SA/Wa 160/13).

Sprawa dotyczy kosztów ubezpieczenia przedmiotu leasingu i tego, czy usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu jest usługą odrębną od samej usługi leasingu.

Spółka świadcząca usługi leasingu uznała, że usługa leasingu oraz usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu stanowią usługi odrębne. Dlatego w rozliczeniach usługę leasingu opodatkowała podstawową stawką VAT, a usługę ubezpieczenia przedmiotu leasingu uznała za zwolnioną z podatku. Organ podatkowy zakwestionował stanowisko spółki i uznał, że usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu oraz usługa leasingu są jedną kompleksową usługą.

Skutkiem tego, w ocenie organu, usługa ta podlega opodatkowaniu jedną stawką VAT. Ze stanowiskiem organu nie zgodziła się spółka, która w skardze do sądu zarzuciła organowi błędne uznanie, że powinna włączyć koszty usługi ubezpieczenia do podstawy opodatkowania usługi leasingu oraz niewłaściwe uznanie, że świadczone przez nią usługi są usługą kompleksową podlegającą opodatkowaniu jedną stawką.

Sąd zawiesił sprawę do czasu wydania orzeczenia przez TSUE, który wyrokiem z 17 stycznia 2013 r. o sygn. C-224/11 (pisaliśmy na ten temat w „Prawie i Praktyce" z 22 stycznia, str. D2) stwierdził, że co do zasady usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu powinna być traktowana jako usługa odrębna od usługi leasingu, chyba że usługi te są tak ze sobą związane, że trzeba traktować je jak jedną usługę kompleksową. Sąd, podejmując zawieszone postępowania, uchylił decyzję organu, powołując się na wskazany wyrok TSUE.

Trybunał w tym orzeczeniu wskazał, kiedy można mówić o tym, że obie te usługi są usługami odrębnymi, a kiedy są jedną kompleksową usługą. Sąd dodatkowo zaznaczył, że należy ustalić, czy została wydana faktura świadcząca o odrębności obu usług oraz czy usługa była refakturowana na leasingobiorcę dokładnie w takiej samej wysokości, w jakiej ta kwota została ustalona przez leasingodawcę. W ocenie sądu, w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z usługą kompleksową.

—Patrycja Treder współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Mariusz Malaka, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Katowicach)

Kwestia opodatkowania VAT usług ubezpieczenia świadczonych w ramach usług leasingu była przedmiotem wielu sporów podatników z organami podatkowymi. W uchwale składu siedmiu sędziów NSA z 8 listopada 2010 r. (I FPS 3/10) stwierdzono, że składki ubezpieczeniowe są dla leasingodawcy elementem złożonej usługi leasingu i powinny podlegać opodatkowaniu według zasad właściwych dla samego leasingu. W rezultacie, stosując się do wspomnianej uchwały, wiele firm świadczących usługi leasingvu refakturowało koszty ubezpieczenia stosując podstawową stawkę VAT.

17 stycznia 2013 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie BGŻ Leasing przeciwko DIS w Warszawie (C-224/11)

, zgodnie z którym, jeśli leasingodawca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasingobiorcę, to co do zasady taka czynność jest transakcją ubezpieczeniową w rozumieniu Dyrektywy VAT, co w konsekwencji oznacza, że podlega ona zwolnieniu z VAT. TSUE zajął zatem stanowisko odmienne od stanowiska NSA zaprezentowanego we wspomnianej uchwale.

Analiza najnowszego orzecznictwa dowodzi, że wyrok TSUE wpłynął na pogląd sądów administracyjnych odnośnie do opodatkowania VAT usług ubezpieczenia świadczonych w ramach usług leasingu. Oprócz uzasadnienia przedstawionego przez WSA w komentowanym wyroku, stanowisko TSUE stało się bowiem podstawą uzasadnienia w wyrokach WSA w Warszawie z 8 kwietnia 2013 r. (III SA/Wa 223/13) i z 9 kwietnia 2013 r. (III SA/Wa 2860/12 oraz III SA/Wa 207-9/13).

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT odliczenie podatku nie jest możliwe, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. W konsekwencji, w świetle wyroku TSUE oraz najnowszego orzecznictwa sądów administracyjnych, organy skarbowe w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej mogą argumentować, że podatnicy, którzy nabywali usługi ubezpieczenia wraz z usługami leasingu od leasingodawców dokonujących opodatkowania ubezpieczenia stawką VAT właściwą dla usług leasingu, nie mieli prawa do odliczenia VAT wykazanego przez leasingodawcę na fakturach dokumentujących usługi leasingu w części dot. usług ubezpieczenia.

To z kolei mogłoby oznaczać konieczność zapłaty odsetek karnych od nieprzysługującego odliczenia. Problem ten został zgłoszony do ministra finansów w interpelacji poselskiej nr 15554 (zgodnie z informacjami od przedstawicieli kancelarii Sejmu, odpowiedź na interpelację powinna zostać upubliczniona do końca kwietnia).

W mojej ocenie, mając na uwadze konstytucyjną zasadę zaufania do państwa i stanowionego w nim prawa, w omawianej sprawie należałoby oczekiwać od ministra przedstawienia w odpowiedzi na interpelację rozwiązań, które jednoznacznie wykluczyłyby możliwość ponoszenia ewentualnych sankcji (głównie zapłaty odsetek od zaległości podatkowych) przez podatników odliczających VAT od przedmiotowych usług ubezpieczeniowych przed wydaniem orzeczenia przez TSUE.