Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 9 lipca 2012 r. (IPPB3/423-268/12-2/KK).
Spółka prowadzi działalność w zakresie pośrednictwa produktów finansowych takich jak m.in. kredyty oraz lokaty. Spółka pełni rolę agenta oferując potencjalnym klientom produkty finansowe instytucji finansowych np. banków. Otrzymuje ona wynagrodzenie (prowizje) z tytułu doprowadzenia do zawarcia umowy pomiędzy instytucją finansową a klientem nabywającym konkretny produkt finansowy. Umowy pośrednictwa z instytucjami finansowymi mają charakter umów agencyjnych w rozumieniu art. 758 § 1 kodeksu cywilnego.
Ponadto, aby realizować obowiązki wynikające z tych umów, spółka współpracuje z pośrednikami, którzy działają w jej imieniu na podstawie umów o charakterze umów agencyjnych. Rozliczenie należnej prowizji pomiędzy spółką a instytucją finansową następuje na podstawie zestawień sporządzonych przez tę instytucję. Na podstawie tych zestawień spółka sporządza zbiorcze zestawienie, które jest dowodem księgowym będącym podstawą dokonania zapisu w księgach rachunkowych.
Natomiast pośrednicy na podstawie otrzymanych od spółki zestawień wystawiają faktury (rachunki). Spółka wystąpiła o wydanie interpretacji, czy wypłaty wynagrodzenia dla pośredników są kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami w rozumieniu ustawy o CIT oraz czy sporządzane przez nią zgodnie z ustawą o rachunkowości dowody księgowe są prawidłowym sposobem udokumentowania poniesienia kosztu.
Izba Skarbowa w Warszawie potwierdziła stanowisko spółki, że koszty wynagrodzeń dla pośredników można wprost przypisać do konkretnego przychodu, a ich poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów. Jednocześnie stwierdziła, że nie może odnieść się do pytania dotyczącego sposobu dokumentowania kosztów, gdyż dotyczy ono przepisów rachunkowych, które nie mogą być przedmiotem interpretacji podatkowej.
Grzegorz Kuś starszy Konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC
Komentuje Grzegorz Kuś, starszy Konsultant w Dziale Prawno-Podatkowym PwC
Wprowadzone formalnie od 1 stycznia 2007 r. do ustawy o CIT rozróżnienie kosztów uzyskania przychodów na „koszty bezpośrednio związane z przychodami” (tzw. koszty bezpośrednie) oraz „koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami” (tzw. koszty pośrednie) w praktyce stwarza wiele problemów.
Wynikają one przede wszystkim z braku definicji ustawowych bliżej charakteryzujących jakie wydatki można zaliczyć do jednej bądź drugiej kategorii.
Brak takich definicji związany jest przede wszystkim z tym, że w zależności od prowadzonej działalności te same wydatki mogą być raz kosztem bezpośrednim, a raz pośrednim. W związku z tym, decydujący jest charakter prowadzonej przez podatnika działalności i odpowiedź na pytanie, czy dany wydatek można „bezpośrednio” powiązać z danym przychodem. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, że „bezpośredniość” związku danego kosztu z przychodem oznacza, że poniesienie danego kosztu było niezbędne do uzyskania danego przychodu i taką zależność można ustalić.
W mojej ocenie, w tym kontekście, stanowisko izby skarbowej w przedmiotowej sprawie jest prawidłowe. Spółka jest bowiem w stanie na podstawie zestawień od instytucji finansowej oraz własnej dokumentacji przyporządkować przychody (wynagrodzenie od instytucji finansowej) z konkretnymi kosztami (wynagrodzenie dla pośrednika). Ponadto, bezsprzecznie można uznać, że gdyby spółka nie poniosła kosztu wynagrodzenia dla pośrednika, to z pewnością nie uzyskałaby przychodu od instytucji finansowej, gdyż w zasadzie w takim modelu biznesowym tylko działanie pośrednika prowadzi do uzyskania przez spółkę przychodu.
Gdyby bowiem pośrednik nie podjął działań, a spółka nie poniosła kosztu jego wynagrodzenia, to nie uzyskałaby przychodu od instytucji finansowej. Pomiędzy poniesieniem kosztu przez spółkę a uzyskaniem konkretnego przychodu zachodzi więc „bezpośredni” związek. W konsekwencji spółka powinna takie koszty rozpoznawać, co do zasady, w dniu osiągnięcia odpowiadających im przychodów zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o CIT.
Jednocześnie, izba ma rację, że nie może wypowiadać się o sposobie dokumentowania kosztów w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości. Indywidualne interpretacje przepisów zgodnie z ordynacją podatkową mogą dotyczyć tylko przepisów prawa podatkowego, do których ustawa o rachunkowości się nie zalicza.
Niemniej, wydaje się, że wobec braku regulacji ustawy o CIT co do sposobu dokumentowania kosztów uzyskania przychodów, dowody księgowe sporządzone zgodnie z ustawą o rachunkowości, dodatkowo poparte zapisami umów z instytucjami finansowymi oraz pośrednikami, a także otrzymanymi później rachunkami lub fakturami od pośredników powinny być wystarczającym dowodem poniesienia kosztu.
