Przyczyny podpisania umowy z bankiem jako osoba prywatna, a nie podmiot gospodarczy, są różne. Może się np. okazać, że oferta dla firm jest mniej atrakcyjna niż kredyty hipoteczne.

Czasem też umowa z bankiem podpisywana jest jeszcze przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej. W takich przypadkach organy podatkowe nie kwestionują prawa do zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorca musi posiadać jednak dowody, że pieniądze zostały wykorzystane na cele firmy.

Serwerownia obok sypialni

W interpretacji z 14 grudnia 2011 r. (IBPBI/1/415 993/11/ZK) Izba Skarbowa w Katowicach odpowiedziała na pytanie podatnika, który w związku z planowanym rozpoczęciem działalności gospodarczej w innym mieście w maju wziął kredyt mieszkaniowy. Firmę zarejestrował w czerwcu. Zajmuje się programowaniem, rozwijaniem systemów informatycznych, udostępnianiem Internetu oraz administracją serwerami. W przeważającej części działalność prowadzona jest w kupionym mieszkaniu. Na cele firmy przedsiębiorca przeznaczył 20 proc. jego powierzchni.

Podpisał umowę kredytową jako osoba fizyczna. Chciał się dowiedzieć, czy nie przeszkadza to w zaliczeniu części odsetek do kosztów uzyskania przychodów? Zapytał też o rozliczenie dodatkowych kosztów związanych z udzielonym kredytem: ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia mieszkania oraz ubezpieczenia od niskiego wkładu.

Jego zdaniem wskazane wydatki w części odpowiadającej powierzchni przeznaczonej na działalność gospodarczą (czyli 20 proc.) są kosztem podatkowym. To dlatego, że są związane z uzyskaniem przychodu.

Definicja kosztów

Izba skarbowa zgodziła się z tym stanowiskiem. Wyjaśniła, że definicja kosztów uzyskania przychodów zawarta jest w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT.

Z przepisu tego wynika, że w rozliczeniach podatkowych można uwzględnić wydatek, który spełnia trzy warunki:

• został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

• nie jest wymieniony w art. 23 ustawy o PIT (przepis ten zawiera katalog wydatków, które nie są kosztem)

• jest należycie udokumentowany.

Izba wyjaśniła, że kosztami są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie.

Można odliczyć wydatek, jeśli obiektywnie może się on przyczynić do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Nazwa bez znaczenia

W interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach czytamy, że ustawa o PIT nie uzależnia „możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na spłatę odsetek od pożyczek (kredytów) przeznaczonych na sfinansowanie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, od klasyfikacji czy nazwy kredytów stosowanych przez instytucje finansowe, a także od rodzaju zaciągniętego kredytu. Decydujące znaczenie dla ustalenia możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ma więc faktyczne przeznaczenie kredytu, a nie treść umowy zawartej z bankiem”.

Izba podkreśliła jednak, że „ciężar wykazania związku przyczynowo-skutkowego z uzyskaniem przychodu z danego źródła bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów spoczywa na podatniku”.

Takie samo stanowisko znajdziemy w innych interpretacjach, np. Izby Skarbowej w Warszawie z 22 czerwca 2011 r. (IPPB1/415-358/11-2/JB) oraz Izby Skarbowej w Katowicach z 19 kwietnia 2011 r. (IBPBI/1/415-62/11/ZK).

Gdy pożyczają małżonkowie

Co istotne, na zasady zaliczenia odsetek do kosztów nie wpływa to, że kredyt na zakup używanej do celów firmowych nieruchomości przedsiębiorca wziął wspólnie z małżonkiem.

Potwierdza to odpowiedź Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 grudnia 2010 r. (ILPB1/415-1077/10-2/AO).

Z wnioskiem o interpretację wystąpiła podatniczka, która prowadzi działalność gospodarczą. Zajmuje się nauką języków obcych oraz tłumaczeniami. W 2008 r. kupiła wraz z mężem (we współwłasności majątkowej) na kredyt mieszkanie z zamiarem zamieszkania w nim. Dlatego w umowie kredytowej wnioskodawczyni wraz z mężem występują jako osoby prywatne.

Później jednak podatniczka zdecydowała, że w tym lokalu będzie prowadzić działalność (pokój dzienny został przekształcony w dwie sale lekcyjne, kuchnia wraz z przedpokojem została zamieniona na poczekalnię ze stanowiskiem na kserokopiarkę i miejsce do przygotowania ciepłych napojów). Łazienka jest wyposażona tylko w toaletę i umywalkę. Mieszkanie w całości jest przeznaczone na działalność gospodarczą bez możliwości zamieszkania w nim.

Izba zgodziła się, że odsetki w całości są kosztem firmy. Skoro bowiem lokal wykorzystywany jest tylko na cele działalności gospodarczej, to odsetki w całości są z nią związane. Nie zmienia tego fakt, że w umowie jako kredytobiorca występuje nie tylko podatniczka, ale także małżonek.

Pożyczka hipoteczna na towary

Przedsiębiorca, który potrzebuje pieniędzy na rozwój działalności, zwykle uruchamia linię kredytową do firmowego rachunku lub korzysta z innych podobnych produktów bankowych. Czasem łatwiej lub taniej jest jednak wziąć pożyczkę hipoteczną pod zastaw prywatnego majątku.

Taką sytuacją zajmowała się Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 31 października 2011 r. (IBPBI/1/415-875/11/WRz).

Pytanie zadał przedsiębiorca, który zajmuje się sprzedażą wysyłkową artykułów kosmetycznych. Chciałby rozwinąć prowadzoną działalność poprzez zwiększenie oferty handlowej. Ma zamiar kupić dużą ilość towarów (dzięki temu może wynegocjować z dostawcami niższe ceny). W tym celu zamierza wziąć pożyczkę hipoteczną pod zastaw swojego mieszkania.

Z umowy z bankiem wynika, że jest to pożyczka na dowolny cel. Przedsiębiorca wyjaśnił, że uzyskane środki wpłaci na rachunek firmowy i przeznaczy na zakup towarów i  inne związane z działalnością wydatki. Być może kupi też firmowy samochód.

Izba skarbowa potwierdziła, że zapłacone odsetki i inne opłaty ponoszone w związku z uzyskaniem i spłatą pożyczki są kosztem firmy (z uwzględnieniem zasad rozliczania kosztów dotyczących środków trwałych.

Finansowanie środków trwałych

Jeśli kredyt został zaciągnięty na sfinansowanie środków trwałych, to odsetki oraz dodatkowe koszty związane z jego uzyskaniem są zaliczane do kosztów w dwojaki sposób.Odsetki oraz dodatkowe koszty naliczone i zapłacone przed oddaniem środka trwałego do użytkowania powiększają wartość początkową tego środka trwałego. Wynika to z art. 22g ust. 1 i 3 ustawy o PIT.

Są więc zaliczane do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne. Natomiast odsetki oraz koszty związane z uzyskaniem kredytu zapłacone po oddaniu środka trwałego do użytkowania są od razu ujmowane jako koszt podatkowy.

Argumentacja jest taka sama jak w pozostałych odpowiedziach.

Wprowadź auto wraz z kredytem

Przedsiębiorca, który wprowadzi do majątku firmy sfinansowany kredytem samochód kupiony na prywatne potrzeby, uzyska podwójne korzyści – zaliczy do kosztów firmy nie tylko amortyzację, ale również zapłacone odsetki od kredytu.

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 25 stycznia 2011 r. (IBPBI/1/415-1124/10/WRz).

Pytanie zadała podatniczka, która od 1 czerwca 2010 r. prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Podatek oblicza na podstawie księgi przychodów i rozchodów.

Wyjaśniła, że przed założeniem firmy (w czerwcu 2009 r.) jako osoba fizyczna zaciągnęła kredyt na zakup samochodu osobowego. We wrześniu 2010 r. przeznaczyła ten samochód do używania tylko w działalności gospodarczej i uznała za środek trwały. Zapytała więc, czy od tego momentu może zaliczać zapłacone odsetki do kosztów uzyskania przychodów firmy?

Izba skarbowa potwierdziła, że ma do tego prawo. Wydatek ten spełnia bowiem definicję kosztów uzyskania przychodów.

Wynajmujący też rozliczy

W odpowiedzi z 9 marca 2010 r. (IBPBII/2/415-241/10/MW) Izba Skarbowa w Katowicach potwierdziła, że odsetki do kosztów może zaliczyć także osoba uzyskująca dochody z najmu.

W piśmie tym czytamy, że „poniesione przez wnioskodawcę wydatki związane z udzieleniem kredytu na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego mającego być przedmiotem najmu, tj. opłata przygotowawcza, prowizja za oszacowanie wartości nieruchomości, podatek od czynności cywilnoprawnych, taksa notarialna, koszty sądowe od wpisu do hipoteki oraz skapitalizowane odsetki od kredytu naliczone i zapłacone do dnia przekazania lokalu mieszkalnego do używania zwiększają wartość początkową wartości niematerialnej i prawnej lokalu mieszkalnego i będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne.

W analogiczny sposób mogą zostać rozliczone wydatki poniesione przez wnioskodawcę na remont przedmiotowego lokalu, które zostały poniesione przed jego przekazaniem do użytkowania”. Dalej izba wyjaśnia, że odsetki zapłacone po dniu przekazania lokalu mieszkalnego do używania mogą „zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w sposób bezpośredni, tj. w momencie zapłaty”.