Zdaniem organów podatkowych taka operacja nie prowadzi do powstania podatkowych różnic kursowych, nie ma więc wpływu na przychody i koszty podatkowe. Również późniejsza spłata złotowego przewalutowanego zobowiązania nie niweluje korzyści wynikających z przewalutowania.

[srodtytul]Większy przychód lub koszt[/srodtytul]

Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe, względnie koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe, jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa (wyższa) od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni (art. 15a ust. 2 pkt 5 w związku z ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT).

[srodtytul]Przewalutowanie to nie zapłata[/srodtytul]

Zgodnie z art. 15a ust. 7 ustawy o CIT za dzień zapłaty, prowadzący do realizacji podatkowych różnic kursowych, uznaje się dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności. Ustawodawca nie wskazuje zatem przewalutowania jako formy spłaty zobowiązania.

[b]Orzecznictwo sądów administracyjnych oraz stanowiska organów podatkowych potwierdzają, że dla celów podatkowych przewalutowanie nie jest traktowane jako forma zapłaty (zob. np. wyrok WSA w Szczecinie z 24 lipca 2008 r., I SA/Sz 74/08).[/b]

Zdaniem organów podatkowych w razie przewalutowania zobowiązania z tytułu kredytu (pożyczki) dochodzi jedynie do zmiany waluty, w jakiej jest ono wyrażone, nie następuje natomiast jego uregulowanie. Nie mamy zatem do czynienia ze spłatą zobowiązania, a jedynie ze zmianą waluty, w której jest ono wyrażone. Dlatego też [b]przewalutowanie zobowiązania z tytułu kredytu (pożyczki) na moment przewalutowania nie prowadzi w opinii fiskusa do powstania podatkowych różnic kursowych.[/b]

Ponieważ przewalutowanie nie jest traktowane jako forma zapłaty zobowiązania, to instrument ten może być w odpowiednim momencie wykorzystywany przez podatników jako narzędzie optymalizacji podatkowej.

[srodtytul]Jak pomniejszyć przychód[/srodtytul]

Jeżeli przedsiębiorca stwierdzi, że spłata zobowiązania z tytułu kredytu (pożyczki) w walucie obcej w danym momencie doprowadzi do powstania dodatnich różnic kursowych, które w zwykłych okolicznościach zwiększają podstawę opodatkowania, może uniknąć opodatkowania przychodów z tego wynikających poprzez przewalutowanie kredytu (pożyczki). Dla pożyczkobiorców zabieg taki jest opłacalny w warunkach umacniającego się złotego.

Jednak pożyczkodawcy powinni rozważyć przewalutowanie wierzytelności z tytułu udzielonej pożyczki przy słabnącej walucie polskiej. Szczególnie gdy pożyczki są udzielone między firmami powiązanymi i można swobodnie „renegocjować” warunki umowy po jej zawarciu. Przewalutowanie pożyczki jest w takich wypadkach łatwiejsze niż w kontaktach z instytucjami finansowymi (np. bankami) i może nie generować dodatkowych kosztów (np. prowizji za przewalutowanie).

[ramka][b]Przykład[/b]

Na początku 2008 r. Alfa spółka z o.o. (pożyczkodawca) zawarła umowę pożyczki ze spółką z siedzibą we Francji. Kwota pożyczki wynosiła 1 mln euro, co stanowiło na dzień jej udzielenia równowartość 3 mln 700 tys. zł, przeliczoną po kursie sprzedaży banku, z którego korzystała spółka (kurs sprzedaży banku 3,70 zł/euro). Zakładając, że na dzień spłaty pożyczki przez spółkę francuską kurs kupna banku wynosił 4,70 zł/euro, przy jej spłacie powstaną różnice kursowe w wysokości 1 mln zł. W 2009 r. otrzymując zwrot pożyczki w euro, spółka opodatkowałaby zatem dodatnie różnice kursowe. Dlatego przed dniem planowanej spłaty pożyczki przy założonym kursie Alfa wraz z kontrahentem zawarła aneks do umowy pożyczki przewidujący przewalutowanie zobowiązania z tytułu pożyczki z euro na złote. Dzięki temu Alfa uniknie dodatnich różnic kursowych zwiększających podstawę opodatkowania.[/ramka]

[srodtytul]Późniejsza spłata w złotych[/srodtytul]

Z przepisów podatkowych wynika literalnie, że warunkiem niezbędnym do powstania różnic kursowych jest spłata zobowiązania w walucie obcej. [b]Po przewalutowaniu zobowiązanie z tytułu kredytu (pożyczki) będzie wyrażone w złotych. Dlatego jego późniejsza spłata nie spowoduje powstania podatkowych różnic kursowych[/b].

Dodatkowo, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), natomiast do kosztów podatkowych nie zalicza się wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 10 ustawy o CIT). Oznacza to, że otrzymanie i spłata pożyczek zasadniczo nie ma wpływu na wysokość podstawy opodatkowania dla celów podatku dochodowego.

Również art. 12 ust. 1 pkt 10 ustawy o CIT, dotyczący przychodów związanych z pożyczkami waloryzowanymi, nie ma w takich wypadkach zastosowania.

[b]Jeżeli przewalutowanie pożyczki doprowadzi do zwiększenia jej kwoty, to również w dniu spłaty różnica między wartością pożyczki z dnia jej zaciągnięcia a jej wartością po przewalutowaniu nie będzie zdaniem organów podatkowych dodatnią różnicą kursową (przychodem do opodatkowania)[/b]. Późniejsza spłata zobowiązania wyrażonego w złotych nie doprowadzi zatem do zniwelowania korzyści podatkowych wynikających z przewalutowania (brak podatkowych różnic kursowych).

[ramka][b]Przykład[/b]

Spółka Alfa (z poprzedniego przykładu) przewalutowała zobowiązanie z tytułu pożyczki na złote po średnim kursie NBP obowiązującym w dniu zawarcia aneksu do umowy pożyczki, który wynosił 4,70 zł/euro. Po przewalutowaniu wartość zobowiązania z tytułu pożyczki wynosi zatem 4 mln 700 tys. zł. W razie spłaty zobowiązania złotowego w tej wysokości nie powstaną różnice kursowe zwiększające podstawę opodatkowania Alfy.[/ramka]

Stanowisko, że przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do wykazania dla celów CIT różnic kursowych ani w związku z przewalutowaniem kredytu, ani w związku z jego spłatą, ma potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych (zob. np. [b]interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie z 26 maja 2008 r., IP-PB3-423-376/08-2/ER, i z 10 grud- nia 2008 r., IPPB3/423-1424/ 08-2/ER[/b]).

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]