Niejednokrotnie takie zeznanie krąży przez długi czas między urzędami.Problem dotyczy osób, które wyjechały za granicę i utraciły rezydencję podatkową. Oznacza to, że nie mają już miejsca zamieszkania w Polsce. Często jednak nadal na terenie kraju uzyskują dochody, które muszą tu rozliczyć.
W takiej sytuacji może być m.in. Polak, który ma miejsce zamieszkania we Francji lub Wielkiej Brytanii, jeśli jednocześnie zostawił w kraju mieszkanie, które wynajmuje. Dochody z najmu musi opodatkować w Polsce. Inna typowa sytuacja to np. otrzymanie po roku lub dwóch jakiejś wypłaty lub bonusa od byłego polskiego pracodawcy. Te pieniądze także powinny być opodatkowane tutaj.
Niestety obowiązujące przepisy nie dają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, w którym urzędzie skarbowym należy w tej sytuacji złożyć zeznanie podatkowe.
Rozporządzenie ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych
określa, że dla podatnika będącego w Polsce nierezydentem właściwy jest urząd dla nierezydentów. Takie placówki znajdują się w każdym województwie.
Do redakcji docierają jednak sygnały, że organy podatkowe stosują w tym wypadku różne interpretacje. Powoduje to, że urzędy mogą przesyłać sobie te zeznania przez wiele miesięcy. Urzędy lokalne, w których podatnicy rozliczali się przed wyjazdem z Polski, stwierdzają niejednokrotnie swoją niewłaściwość i przesyłają dokumenty do organów właściwych dla nierezydentów. Z kolei urzędy do spraw nierezydentów odsyłają je do urzędów lokalnych.
Zdarza się też, że organy podatkowe żądają od zainteresowanego, by złożył formularz aktualizacyjny NIP-3. Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników przewiduje obowiązek złożenia NIP-3, gdy zmieniają się dane podatnika, np. jego adres zamieszkania. Jednak w opisanych wypadkach taka zmiana nie występuje. Nie ma więc podstaw do składania tego formularza.
To niejedyny problem związany z ustaleniem właściwego dla nierezydentów urzędu skarbowego. Może się zdarzyć, że dla tego samego podatnika właściwe w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych są jednocześnie dwie placówki. Dotyczy to np. ustawy abolicyjnej, która pozwala Polakom pracującym za granicą ubiegać się o zwrot nadpłaconego w kraju podatku lub o umorzenie zaległości. Ustawa stanowi, że wnioski abolicyjne należy składać do lokalnych urzędów. Jednocześnie w nowym roku podatkowym urzędem właściwym dla takich osób jest urząd dla nierezydentów.
W podobnej sytuacji są też ci, którzy wynajmują w Polsce mieszkanie. Zaliczki na podatek muszą odprowadzić wówczas do lokalnego urzędu skarbowego, ale ostateczne rozliczenie za dany rok składają w urzędzie właściwym dla nierezydentów.
Obecny chaos ma niejednokrotnie poważne konsekwencje. Zdarza się bowiem, że organy podatkowe zarzucają danej osobie niezapłacenie daniny i żądają odsetek za zwłokę. Wszystko przez to, że podatek należy wpłacić na konto właściwego urzędu, a trudno to ustalić. Jeśli więc zainteresowany wpłaci daninę do urzędu lokalnego, który uzna się za niewłaściwy, to urząd dla nierezydentów może żądać odsetek. I vice versa. Jeśli wpłaci do placówki właściwej dla nierezydentów, to mogą go spotkać sankcje ze strony urzędu lokalnego.
W niektórych wypadkach podatnicy dowiadują się, iż zostało w ich sprawie wszczęte postępowanie egzekucyjne, mimo że wypełnili wszystkie obowiązki. Inny problem powstaje, gdy podatnik ubiega się o zwrot ewentualnej nadpłaty (np. w wyniku nadpłaconych w trakcie roku zaliczek). Zwykle odzyskanie pieniędzy jest bardzo trudne i następuje z dużym opóźnieniem.
Zapytaliśmy Ministerstwo Finansów, jak ustalić właściwy urząd. Przekazana odpowiedź niewiele jednak wyjaśnia. „Osoba, która nie ma już miejsca zamieszkania na terytorium Polski, ale w dalszym ciągu uzyskuje dochody podlegające w Polsce opodatkowaniu na zasadach ogólnych, np. dochody z pracy, powinna te dochody rozliczyć w zeznaniu podatkowym składanym zgodnie z art. 45 ust. 7 ustawy (tj. jeżeli zamierza opuścić terytorium Polski przed terminem złożenia rocznego zeznania, zeznanie składa do urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych przed opuszczeniem Polski)” – czytamy w piśmie ministerstwa.
Jednocześnie resort informuje, że problem ten reguluje przygotowany przez ministerstwo projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przewiduje on, że osoby niemające miejsca zamieszkania na terytorium Polski zawsze rozliczałyby się w urzędzie skarbowym, który jest właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Nowe przepisy mają wejść w życie z początkiem 2009 r.
Obowiązujące przepisy normujące właściwość organów podatkowych sprawiają podatnikom wiele kłopotów. Trudno na ich podstawie określić, jaki urząd jest właściwy dla podatników, którzy utracili rezydencję podatkową. Urzędy skarbowe stosują tu rozbieżne interpretacje.
To dobrze, że Ministerstwo Finansów dostrzegło ten problem i chce zmienić te przepisy w przygotowywanej nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie wiadomo jednak do końca, w jakiej sytuacji stosowane będą nowe przepisy. Należy więc jednocześnie doprecyzować rozporządzenie dotyczące właściwości urzędów skarbowych.
masz pytanie, wyślij e-mail do autorki
