Auto w firmie – kiedy można odliczyć VAT i jak go później skorygować

Kupiłem samochód van i w całości odliczyłem VAT. W następnym miesiącu dokonałem jednak pewnych zmian konstrukcyjnych, a mianowicie dołożyłem rząd siedzeń. Czy muszę skorygować zapisy w rejestrze zakupu VAT i ograniczyć odliczenie podatku naliczonego do wartości 6000 zł? Czy to odliczenie w ogóle mi nie przysługuje?

Tak.

Trzeba będzie zrobić korektę, ale moim zdaniem tylko części podatku. Ustawa o VAT przewiduje ograniczenie w zakresie odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy w przypadku nabycia takich samochodów można odliczyć 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze – nie więcej jednak niż 6000 zł.

To ograniczenie nie dotyczy pojazdów samochodowych wymienionych w art. 86 ust. 4 ustawy o VAT. Z pytania wynika, że, na podstawie tego przepisu, był odliczony w całości podatek naliczony. Auto było sklasyfikowane na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van, tj. pojazd samochodowy mający jeden rząd siedzeń, który oddzielony był od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą (art. 86 ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT).

W przypadku tego rodzaju samochodu spełnienie wymagań uprawniających do odliczenia podatku stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu, zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań. Kopię tego zaświadczenia należy dostarczyć, w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania, do właściwego urzędu skarbowego.

Jeżeli w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie, wprowadzono zmiany, w wyniku których nie spełnia wymagań uprawniających do odliczenia:

Podatnik obowiązany jest zawiadomić o tym na piśmie urząd skarbowy w terminie siedmiu dni od takiego zdarzenia;

Jeżeli zmiany, jak w opisanym przypadku, zostaną dokonane w okresie 12 miesięcy licząc od miesiąca, w którym otrzymano fakturę, podatnik musi skorygować podatek naliczony w całości. Robi to w rozliczeniu za okres, w którym dokonano tych zmian. Mówi o tym art. 86 ust. 5c ustawy o VAT. Przepis ten może wskazywać, że podatnik zobowiązany jest do skorygowania całej kwoty podatku naliczonego wynikającej z faktury zakupu. Moim zdaniem taka interpretacja jest niezasadna. Art. 86 ust. 3 przewiduje, że ograniczenie odliczenia może dotyczyć kwoty nie większej niż 60 proc. podatku z faktury (nie więcej jednak niż 6000 zł). Ustawa nie przewiduje możliwości wprowadzenia dodatkowych ograniczeń. W konsekwencji trzeba zrobić korektę podatku naliczonego w miesiącu przeprowadzenia zmian – o różnicę pomiędzy odliczonym pierwotnie podatkiem a kwotą 60 proc. podatku naliczonego wynikającego z faktury (nie więcej niż 6000 zł).

Należy pamiętać, że od momentu wprowadzenia zmian czytelnik nie będzie uprawniony do odliczania podatku naliczonego od zakupów paliwa (oleju napędowego lub gazu), wykorzystywanego do napędu tego samochodu. Jednak nie trzeba korygować podatku naliczonego od paliwa kupionego jeszcze w okresie, kiedy samochód spełniał wymagania określone w ustawie o VAT. Wszelkie zakazy w odliczaniu VAT muszą bowiem być zapisane wprost i nie mogą pośrednio, w sposób domniemany, wynikać z innych przepisów.

Wskutek wypadku uszkodzony został leasingowany samochód. Czy mogę odliczyć podatek z faktur dokumentujących jego remont?

Tak,

pod warunkiem że samochód miał ubezpieczenie AC.

Podatnik może odliczyć VAT, jeśli wykorzystuje towary i usługi do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ustawa o VAT przewiduje jednak ograniczenie dotyczące wydatków, które nie mogą być kosztem uzyskania przychodów (z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego). Mówi o tym art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z określonymi wyjątkami. Jeden z nich to zakaz zaliczania do kosztów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz wydatków na remonty powypadkowe, jeżeli pojazdy nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT).

W konsekwencji, gdy leasingowany samochód objęty był tym ubezpieczeniem, będzie można zaliczyć wydatki za naprawy do kosztów uzyskania przychodów. Przy spełnieniu pozostałych przesłanek wynikających z ustawy o VAT (m.in. otrzymanie faktury oraz związek zakupów z działalnością opodatkowaną) czytelnik będzie uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na naprawę powypadkową. Prawo do odliczenia przysługiwać będzie w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę lub za następny okres rozliczeniowy (art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy o VAT).

W maju 2007 r. wykupiłem samochód osobowy od firmy leasingowej. Odliczyłem 60 proc. podatku naliczonego z faktury. Planuję sprzedaż auta w lutym. Prowadzę wyłącznie działalność opodatkowaną. Jak powinienem rozliczyć tę transakcję dla celów VAT?

Sprzedaż samochodu będzie zwolniona z podatku, ale czytelnik będzie musiał prawdopodobnie skorygować VAT naliczony.

Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. zwalnia się od podatku sprzedaż używanych samochodów osobowych (i innych pojazdów samochodowych) przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 3 i 5 ustawy.

O tym, kiedy mamy do czynienia z towarami używanymi, mówi art. 43 ust. 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z przedstawionymi w pytaniu informacjami oba powyższe warunki są spełnione, tj.:

- czytelnik był uprawniony do odliczenia 60 proc. podatku naliczonego (nie więcej niż 6000 zł) przy nabyciu samochodu;

- auto spełnia definicję towaru używanego – okres jego używania przez podatnika wyniósł co najmniej pół roku.

Ponieważ samochód (środek trwały) używany był wyłącznie do działalności opodatkowanej a jego sprzedaż będzie zwolniona, moim zdaniem powinny mieć tu zastosowanie przepisy dotyczące korekty podatku naliczonego. Chodzi o art. 91 ust. 4 ustawy o VAT. Zgodnie z nim, w przypadku gdy w okresie korekty (tj. w wypadku środków trwałych innych niż nieruchomość, w okresie pięciu lat począwszy od roku, w którym zostały one oddane do użytkowania) nastąpi sprzedaż, uznaje się, że towar jest nadal używany na potrzeby czynności opodatkowanych, aż do końca okresu korekty. Jeżeli sprzedaż była zwolniona, w celu zrobienia korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie towaru jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi.

Korektę trzeba zrobić w rozliczeniu za miesiąc, w którym nastąpiła sprzedaż, jednorazowo w stosunku do całego pozostałego okresu korekty.

U czytelnika 1/5 podatku naliczonego (za 2007 r.) związana była ze sprzedażą opodatkowaną, natomiast 4/5 (okres pozostający do końca okresu korekty) związane będzie ze sprzedażą zwolnioną. W konsekwencji, w deklaracji VAT za miesiąc sprzedaży auta, podatnik zobowiązany będzie do korekty, tj. odpowiedniego zmniejszenia kwoty podatku naliczonego o 4/5 podatku wcześniej odliczonego przy zakupie auta.

Nie będzie to konieczne wtedy, gdy wartość samochodu wynikająca z faktury zakupu wyniosła mniej niż 15 000 zł, a jego sprzedaż nastąpi w innym roku niż zakup.

Przedmiotem działalności spółki jest leasing samochodów osobowych. Oprócz tego prowadzi również działalność zwolnioną z opodatkowania i zobowiązana jest do rozliczania części podatku naliczonego współczynnikiem sprzedaży opodatkowanej do sprzedaży ogółem. Czy sprzedaż środków trwałych, tj. samochodów oddanych przez spółkę do używania klientom w ramach umowy leasingu, która następuje po zakończeniu tej umowy, powinna być uwzględniona w proporcji?

Tak.

Moim zdaniem wartość obrotu wynikająca ze sprzedaży środków trwałych będących przedmiotem leasingu powinna być wliczona do proporcji sprzedaży opodatkowanej do sprzedaży ogółem. Wskazuje na to literalna i celowościowa interpretacja przepisów.

Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia, w całkowitym obrocie.

Zgodnie natomiast z ust. 5 tego artykułu do proporcji nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów, o których mowa w art. 87 ust. 3 (środki trwałe podlegające amortyzacji), używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.

Zatem podstawową kwestią, którą należy rozstrzygnąć, jest to, czy można uznać, że samochody osobowe, które spółka leasinguje, spełniają definicję środków trwałych używanych przez podatnika na potrzeby prowadzonej przez niego działalności.

Moim zdaniem środki te nie wypełniają kryteriów powyższej definicji i jako takie powinny być brane pod uwagę przy kalkulacji współczynnika sprzedaży opodatkowanej do sprzedaży ogółem.

Argumentem za takim rozumieniem przepisu jest literalna interpretacja przepisów ustawy o VAT oraz kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym drugim w ramach umowy leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz na warunkach określonych w tej umowie i oddać ją korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony. Natomiast korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

W konsekwencji to leasingobiorca użytkuje przedmiot umowy w ramach prowadzenia swojej działalności gospodarczej. Ponadto odmienna interpretacja, na podstawie której leasingodawca wykluczałby z kalkulacji proporcji taką sprzedaż, byłaby sprzeczna z celem wprowadzenia art. 90 ust. 5 ustawy o VAT. Było nim wykluczenie z zasad wyliczania proporcji czynności sporadycznych, które nie są związane bezpośrednio z podstawową działalnością podatnika. Za takie czynności nie może być oczywiście uznana sprzedaż środków poleasingowych, która niewątpliwie należy do jednej z głównych czynności wykonywanych stale w ramach działalności leasingodawcy.