Przepisy o kontroli zakwestionowane

Naczelny Sąd Administracyjny skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne w sprawie art. 81b § 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=212607C3FD93EF5E814C73257647C2E7?id=176376]ordynacji podatkowej[/link], który obowiązywał od 1 września 2005 r. do 1 grudnia 2008 r.

Przepis uzależniał prawo do poprawienia deklaracji od tego, który urząd sprawdza podatnika. Firma mogła złożyć skuteczną korektę deklaracji po wizycie pracowników urzędu kontroli skarbowej. Sprawa kończyła się tym, że musiała dopłacić podatek wraz z odsetkami za zwłokę.

Jeśli dana spółka miała mniej szczęścia i kontrolował ją urząd skarbowy, nie mogła już sama naprawić błędu. Otrzymywała decyzję określającą zobowiązanie podatkowe oraz dodatkowe zobowiązanie, czyli 30-procentową sankcję VAT. Poza tym groziło jej postępowanie karne skarbowe. Nie miała prawa do korekty niezależnie od tego, czy podczas kontroli urzędnicy wykryli nieprawidłowości.

[srodtytul]Nierówne traktowanie[/srodtytul]

– [b]Ówczesne przepisy różnicowały sytuację podatników w zależności od tego, który organ przeprowadził u nich kontrolę. Nie można uznać, że ta ostatnia okoliczność usprawiedliwiała takie zróżnicowanie. Z tego punktu widzenia przepisy te zdawały się godzić w konstytucyjną zasadę równości wobec prawa[/b] – uważa dr Adam Bartosiewicz, współautor komentarza do ustawy o VAT.

[b]Chociaż przepis został zmieniony z końcem 2008 r., przedsiębiorcy nadal ponoszą jego konsekwencje.[/b] Świadczą o tym liczne sprawy przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi, zakończone orzeczeniami niekorzystnymi dla podatników.

Przykładem jest [b]wyrok WSA w Krakowie z 15 grudnia 2009 r. (sygn. I SA/Kr 1539/09)[/b]. W rozpatrywanym przypadku kontrola urzędu skarbowego wykazała, że w rozliczeniu za styczeń 2007 r. firma zażądała zbyt wysokiej kwoty VAT do zwrotu. Spółka uznała swój błąd i poprawiła go, korygując deklarację. Mimo to naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję korygującą rozliczenie spółki za ten miesiąc i określającą zobowiązanie podatkowe. Ponadto ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe, czyli sankcję VAT wynoszącą 30 proc. kwoty zawyżenia.

Sąd przyznał rację fiskusowi, że przepisy ordynacji podatkowej nie pozwalają na poprawianie deklaracji VAT po przeprowadzonej kontroli.

[wyimek][b]30 proc.[/b] wynosiło dodatkowe zobowiązanie podatkowe, jeśli firma błędnie obliczyła VAT[/wyimek]

Istnieje jednak szansa, że przedsiębiorcy w podobnej sytuacji będą mogli dochodzić swoich praw, dzięki pytaniu prawnemu, które NSA skierował [b]18 grudnia 2009 r. do Trybunału Konstytucyjnego (sygn. I FSK 1609/08)[/b].

[srodtytul]Trybunał rozstrzygnie[/srodtytul]

[b]NSA rozpatrywał kasację od wyroku WSA w Poznaniu (sygn. I SA/Po 215/08) z 15 kwietnia 2008 r.[/b] Naczelnik urzędu skarbowego określił spółce akcyjnej kwotę zwrotu różnicy VAT oraz kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym za dwa miesiące oraz ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

W uzasadnieniu tej decyzji organ podał, że przeprowadzona w spółce kontrola ujawniła nieprawidłowe odliczenie VAT. Firma uwzględniła te ustalenia i złożyła korektę deklaracji VAT-7. Naczelnik US, powołując się na art. 81b § 1 pkt 2 lit. a i § 3 ordynacji podatkowej uznał, że złożone korekty nie wywołują żadnych skutków prawnych i wszczął wobec spółki postępowanie podatkowe.

WSA, do którego odwołała się spółka, oddalił skargę. Orzekł też, że organ podatkowy miał prawo nałożyć na spółkę sankcję VAT. NSA zawiesił postępowanie w tej sprawie do czasu wydania wyroku przez TK.

– Orzeczenie Trybunału nie wpłynie na aktualną sytuację prawną, bo obowiązujące przepisy pozwalają już na korektę. Może oddziaływać na sytuację podatników, którym po kontroli podatkowej odmówiono prawa do korekty deklaracji, co skończyło się decyzją wymiarową i ustalającą sankcje. Czy na podstawie ewentualnego orzeczenia będą mogli się domagać uchylenia sankcji? Raczej wątpliwe, choć wiele zależy od tego, co stwierdzi Trybunał i jakie wskazówki co do skutków orzeczenia w nim zawrze – mówi Adam Bartosiewicz.

[ramka]

[b]Komentuje Andrzej Próchnicki - doradca podatkowy w kancelarii Grynhoff Woźny Maliński:[/b]

Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego jest niezwykle ważne dla przedsiębiorców, którzy zostali pozbawieni możliwości złożenia skutecznej korekty deklaracji VAT, jeśli w trakcie kontroli urząd skarbowy wykrył u nich błędy. Jeśli Trybunał Konstytucyjny orzeknie, że obowiązujący od 1 września 2005 r. do 1 grudnia 2008 r. art. 81b § 3 ordynacji podatkowej był niezgodny z konstytucją, podatnicy, którzy byli pozbawiani prawa do skutecznej korekty deklaracji VAT, uzyskają potencjalną podstawę do wystąpienia o wzruszenie decyzji wydanych bez uwzględnienia tego prawa. Należy zauważyć, że obecnie korekta deklaracji jest podstawową formą poprawiania błędów wykrytych przez samego podatnika. Może on też złożyć skuteczną korektę po zakończeniu kontroli. Prawo to przysługuje niezależnie od tego, który urząd wykrył nieprawidłowości.[/ramka]

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=m.pogroszewska@rp.pl]m.pogroszewska@rp.pl[/mail][/i]