Muzeum jest czynnym podatnikiem VAT, samorządową instytucją kultury. Statutowym celem jego działania jest m.in. ochrona i utrzymanie stanu historycznego zespołu zamkowo-parkowego w Łańcucie. Znaczna część organizowanych przedsięwzięć ma charakter odpłatny. Tylko niewielka część podejmowana jest nieodpłatnie w celach promocyjnych i marketingowych. Muzeum prowadzi działalność wykonując czynności opodatkowane oraz zwolnione. Bierze także udział w przygotowaniu konferencji – jako ich organizator lub współorganizator – bezpłatnie udostępniając sale na potrzeby konferencji. W ocenie muzeum całość podejmowanych działań pozostaje w sferze opodatkowania VAT. Poszczególne obszary, w których działa, są ze sobą powiązane i bezpośrednio, bądź pośrednio, służą działalności odpłatnej. Wszystkie bowiem zmierzają do zwiększenia wśród odbiorców zainteresowania muzeum, którzy ostatecznie skorzystają z odpłatnej oferty.
Muzeum postanowiło się jednak upewnić, czy od 1 stycznia 2016 r. nieodpłatne świadczenie usług nie powinno być traktowane jako „działalność inna niż działalność gospodarcza", z koniecznością stosowania proporcji z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT. Samo uważało, że nie ma takiej potrzeby.
Fiskus potwierdził, że duża część z opisanych działań nieodpłatnych wykonywana jest w ramach działalności gospodarczej. Zaliczył do nich m.in. nieodpłatny wstęp w jednym dniu tygodnia na wystawy stałe, ustawowe ulgi w opłacie lub zwolnienia oraz nieodpłatną organizację Nocy Muzeów, wystaw tematycznych, spotkań w formie resurs, wernisaży. Jednak w ocenie urzędników organizowanie lub współorganizowanie konferencji nie może przyczynić się do generowania obrotów. Podatnik nie wskazał bowiem żadnych obiektywnych argumentów potwierdzających okoliczności, że organizacja konferencji jest wykonywana w ramach działalności promocyjnej i marketingowej w celu poszerzenia grona osób, które ostatecznie skorzystają z odpłatnych usług czy przyczynią się do zwiększenia sprzedaży opodatkowanej z tytułu wstępu do muzeum.
W konsekwencji fiskus uznał, że muzeum nie wykonuje nieodpłatnych świadczeń wyłącznie w ramach działalności gospodarczej z opisanej w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, lecz wykonuje je także w ramach działalności innej niż gospodarcza. W przypadku zakupów towarów i usług niezwiązanych z działalnością gospodarczą ma zatem obowiązek obliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji (art. 86 ust. 2a ustawy o VAT).
WSA w Rzeszowie przyznał rację muzeum. Wskazując na art. 86 ust. 2a ustawy o VAT stwierdził, że ma on zastosowanie w przypadku, gdy nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji, gdy nie jest możliwe przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej podatnika. Stwierdził, że usługi nieodpłatne w zakresie organizowania (współorganizowania) konferencji świadczone były w związku z prowadzoną przez muzeum działalnością gospodarczą. Skarżący jednoznacznie bowiem wskazał, że wszystkie nieodpłatne przedsięwzięcia, w tym również konferencje, podejmuje w celach promocyjnych. Ich efektem ma być poszerzenie grona zwiedzających, którzy finalnie skorzystają z odpłatnych usług. Uczestnicy m.in. nieodpłatnych konferencji zakupią bilety wstępu do muzeum celem poszerzenia wiedzy zdobytej podczas skorzystania z nieodpłatnej oferty kulturalnej. Zdaniem sądu cel promocyjny podejmowanych nieodpłatnie działań muzeum jest integralną częścią prowadzonej działalności gospodarczej. Związek spornych usług z działalnością gospodarczą nie odbiega od innych świadczonych nieodpłatnie, co do których fiskus uznał zasadność stanowiska muzeum. WSA za błędne uznał więc stwierdzenie, że działalność muzeum polegająca na nieodpłatnej organizacji konferencji nie jest podejmowana w celu zwiększenia przychodu i nie jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 7 lutego 2017 r. (I SA/Rz 1027/16).
masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl
Komentarz eksperta
Jagoda Plichta, ekspert podatkowy w KPMG w Polsce, biuro w Krakowie
WSA w Rzeszowie słusznie uznał, że nieodpłatne przedsięwzięcia realizowane przez muzeum w celach promocyjnych są w istocie nieodłączną częścią prowadzonej przez niego działalności gospodarczej i dlatego w stosunku do wydatków z nimi związanych nie stosuje się ograniczenia w odliczeniu VAT naliczonego. Należy jednak wskazać, że sąd nie odniósł się w zasadzie do argumentacji organu podatkowego, zgodnie z którą nie mogą być uznane za działalność gospodarczą te nieodpłatne działania (np. konferencje), które w istocie stanowią realizację działalności statutowej muzeum.
W tym zakresie za trafne należy uznać stanowisko przedstawione w interpretacji Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 stycznia 2016 r. (ITPP1/4512-1041/15/KM), wydanej na wniosek instytucji prowadzącej również działalność muzealną. Organ podatkowy wskazał w niej, że dla stwierdzenia czy działalność lub czynności stanowią „cele inne niż związane z działalnością gospodarczą" istotne jest, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki. Uznał, że skoro czynności wyszczególnione w statucie muzeum są w istocie przedmiotem jego działalności, to mieszczą się one w pojęciu „cele związane z działalnością gospodarczą" muzeum.
Należy jednak zaznaczyć, że całkowicie odmiennie rozstrzygnięto w sprawie wniosku innego muzeum w interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 6 lutego 2017 r. (1061-IPTPP2.4512.560.2016.2.KW), w której stwierdzono, że nieodpłatne usługi indywidualnego wstępu do muzeum mają na celu realizację zadań statutowych polegających na promowaniu dziedzictwa kulturowego oraz upowszechnianiu edukacji historycznej, w związku z czym mieszczą się one w pojęciu „cele inne niż działalność gospodarcza".
