Czy trzeba płacić VAT z tytułu nieodpłatnego udostępnienia firmowego auta pracownikom?

Spółka (podatnik VAT czynny) posiada samochody osobowe – środki trwałe nabyte po 1 kwietnia 2014 r. Na podstawie umów zawartych z pracownikami umożliwia niektórym z nich nieodpłatne korzystanie z aut także w celach prywatnych. W zakresie przychodu pracownika ustalany jest jedynie ryczałtowy przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w wysokości 250 zł lub 400 zł, w zależności od pojemności silnika samochodu. Za kwotę podatku naliczonego przy zakupie samochodów przyjęła jedynie 50 proc. VAT wynikającego z faktury zakupu danego pojazdu i tak ustaloną kwotę odliczyła w deklaracji. W stosunku do tych pojazdów spółce przysługuje ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż służą one tzw. działalności mieszanej – spółka nie prowadzi ewidencji przebiegu pojazdu ani nie składała w urzędzie skarbowym informacji VAT-26. Czy ma obowiązek odprowadzenia VAT należnego z tytułu nieodpłatnego świadczenia w postaci udostępnienia samochodów wybranym pracownikom do jazd prywatnych? – pyta czytelniczka.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Zatem dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Jednak ustawodawca przewidział od tej reguły wyjątki, które zostały zawarte:

? w przypadku dostawy towarów – w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, oraz

? w przypadku świadczenia usług – w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT >patrz tabela.

Inne niż działalność gospodarcza

W sytuacji przedstawionej w pytaniu nie mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem usług na rzecz pracowników objętym dyspozycją art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, ale z użyciem towarów stanowiących część przedsiębiorstwa, objętym dyspozycją art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu opodatkowaniu VAT powinno podlegać, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż jego działalność gospodarcza (w tym w szczególności m.in. do celów osobistych podatnika lub jego pracowników – do ich celów bezpośrednio konsumpcyjnych, które nie mają żadnego związku z działalnością przedsiębiorstwa podatnika), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu, wytworzeniu lub imporcie tych towarów lub ich części składowych.

Uwaga! Tylko łączne zaistnienie tych przesłanek umożliwia zastosowanie fikcji prawnej i objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie.

Wyłączenie od kwietnia 2014 r....

Jednak od 1 kwietnia 2014 r., na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT, regulacja z art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT nie ma zastosowania w przypadku użycia pojazdów samochodowych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, obliczoną zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, z tytułu:

1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów lub

2) nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tych pojazdów,

– jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przepis ten wyłącza konieczność rozliczenia VAT w przypadku wykorzystania przez podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza pojazdów samochodowych objętych 50-proc. ograniczeniem kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia pojazdu, o którym mowa w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT >patrz ramka.

...ma zastosowanie

Od nabycia firmowych samochodów osobowych spółce przysługiwało ograniczone prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. tylko 50 proc. VAT wnikającego z faktury stanowiło podatek naliczony. Tak ustaloną kwotę podatku naliczonego spółka odliczyła w całości, ponieważ prowadzi tylko sprzedaż opodatkowaną VAT. Skutkiem tego do nieodpłatnego udostępnienia samochodów pracownikom do ich celów prywatnych na podstawie art. 8 ust. 5 ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Spółka nie będzie miała obowiązku odprowadzania VAT z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług w postaci udostępnienia pracownikom firmowych samochodów do jazd prywatnych.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe, np. Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 25 stycznia 2016 r. (ILPP1/4512-1-808/15-4/HW).

—Marcin Szymankiewicz

Zdaniem autora

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Do auta w leasingu stosuje się te same reguły

Mówiąc o użyciu towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż jego działalność gospodarcza (art. 8 ust. 2 pkt 1 i ust. 5 ustawy o VAT), za nabycie towarów uznaje się również przyjęcie ich w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze (art. 8 ust. 6 ustawy o VAT). Gdyby zatem część samochodów wykorzystywanych w firmie nie stanowiła środków trwałych spółki, ale była używana na podstawie np. umowy leasingu operacyjnego lub umowy najmu, to również ich nieodpłatne udostępnienie pracownikom do celów prywatnych nie byłoby opodatkowane. Od wydatków związanych z używaniem pojazdu, w tym opłat za używanie pojazdu w ramach umowy leasingu lub najmu, przysługuje ograniczone prawo do odliczenia VAT.

TYLKO POŁOWA DANINY DO ODLICZENIA

W przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego (...) stanowi 50 proc. kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika (zob. art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Przez pojazdy samochodowe rozumie się pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (zob. art. 2 pkt 34 ustawy o VAT). W tej kategorii mieszczą się więc m.in. samochody osobowe.