Na nic się nie zdadzą próby wykazywania związku między poniesionymi wydatkami a uzyskanym przychodem. Na takie rozliczenie nie pozwalają przepisy.
W przypadku odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko stosowane będą przepisy kodeksu cywilnego. Przyznają one każdemu, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została wyrządzona szkoda, prawo żądania od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych.
Gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, można żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie. Naprawienie szkody powinno nastąpić – według wyboru poszkodowanego – albo przez przywrócenie stanu poprzedniego, albo przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jeśli jednak przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, to roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Firma, która wypłaca tego rodzaju odszkodowanie, nie zaliczy jego wartości do kosztów podatkowych.
W związku z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska w grę może wchodzić również odpowiedzialność administracyjna. Gdy firma korzystająca ze środowiska negatywnie na nie oddziałuje, organ ochrony środowiska może zobowiązać ją do uiszczenia na rzecz właściwego gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej kwoty pieniężnej odpowiadającej wysokości szkód wynikłych z naruszenia stanu środowiska (gdy nie ma możliwości nałożenia obowiązku ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia oraz przywrócenia środowiska do stanu właściwego). Kwota pieniężna, o której mowa, nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.
Podobnie jest, gdy przedsiębiorca popełni jedno z wielu wykroczeń przewidzianych w przepisach o ochronie środowiska, za które przewidziana jest odpowiedzialność karna. Wymierzona mu grzywna nie zwiększy kosztów podatkowych prowadzonej działalności gospodarczej.
Poza art. 16 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o CIT potwierdza to również jej art. 16 ust. 1 pkt 18. Nie pozwala on zaliczać do kosztów podatkowych grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar (a mogą być one orzekane m.in. za naruszenie przepisów z zakresu ochrony środowiska).
Przykład
KARA ZA PRZEKROCZENIE NORM
Okazało się, że firma X korzysta ze środowiska z przekroczeniem i naruszeniem warunków określonych w pozwoleniu. Została na nią nałożona administracyjna kara pieniężna za naruszenie warunków korzystania ze środowiska w zakresie ilości pyłów wprowadzonych do powietrza. Firma X nie będzie mogła zaliczyć tej kary do kosztów podatkowych.
Sankcyjne należności nie dają profitów
Do kosztów uzyskania przychodów nie mogą być zaliczone przewidziane przez prawo ochrony środowiska opłaty mające charakter sankcji. Będą to np.
- podwyższone opłaty nakładane na podmiot korzystający ze środowiska m.in. za wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów, pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi bez wymaganego pozwolenia,
- administracyjne kary pieniężne przewidziane za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska.
