Po likwidacji inwestycji w obcym środku trwałym powstaje koszt

Tak orzekł WSA w Opolu 22 sierpnia 2012 r. (I SA/Op 258/12).

Spółka prowadziła sprzedaż w wynajmowanych pomieszczeniach. W celu dostosowania ich do potrzeb prowadzonej działalności, konieczne było dokonanie inwestycji. W przypadku lokalizacji nieprzynoszących zysków, należało zakończyć najem poszczególnych lokali, co wygenerowało straty w wysokości wartości niezamortyzowanych inwestycji.

Spółka zwróciła się więc z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej i spytała, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę odpowiadającą niezamortyzowanej wartości początkowej w obcym środku trwałym. Organ podatkowy uznał, że przedmiotowa strata nie może zostać zaliczona w poczet kosztów podatkowych. Spółka wniosła skargę do WSA.

Sąd uchylił wadliwą interpretację uzasadniając, że w analogicznym stanie faktycznym wypowiedział się poszerzony skład NSA, który w uchwale z 25 czerwca 2012 r. (II FPS 2/12) wskazał, że podstawą ustalenia, jakiego rodzaju koszty są kosztami uzyskania przychodów, jest art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Powołując się na tę uchwałę, sąd w opisywanej sprawie uznał, że decydującym kryterium przy kwalifikacji prawnej danego kosztu jest cel jego poniesienia oraz istnienie związku pomiędzy kosztem a realizacją tego celu.

Podjęte przez podatnika działania nie mogą być traktowane jako zdarzenia oderwane od całokształtu jego działalności gospodarczej. Straty powstałe w wyniku likwidacji inwestycji w obcym środku trwałym w każdym przypadku należy oceniać przez pryzmat art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, stosując wykładnię gospodarczą. Przewiduje ona, że podatnik powinien dążyć do osiągnięcia zysku, a nie strat.

Brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów całych wydatków związanych z nabyciem środka trwałego, w sytuacji gdy środek ten utracił swoją ekonomiczną przydatność, skutkowałoby nałożeniem na podatnika nieadekwatnych obciążeń podatkowych, nieuwzględniających konstrukcji tego podatku.

—Iwona Musiol, współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Piotr Bimkiewicz konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Piotr Bimkiewicz, konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Zapadły wyrok jest następstwem wymienionej wyżej pozytywnej dla podatników uchwały NSA z 25 czerwca br., w której bezspornie przesądzono, że strata odpowiadająca niezamortyzowanej wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym, niespełniająca przesłanek z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli jej powstanie wynika z działań podatnika podjętych dla realizacji celu określonego w art. 15 ust. 1 tej ustawy, tj. w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Co ważne, w uzasadnieniu tej uchwały NSA odwołał się do gospodarczej wykładni przepisów prawa podatkowego, nakazującej poszukiwać ekonomicznego uzasadnienia w decyzjach gospodarczych podejmowanych przez podatników. Tym samym, aby przedmiotowa strata została zaliczona do kosztów podatkowych, należy ja wiązać z określonym celem gospodarczym – dążeniem do osiągnięcia zysku.

Trzeba mieć jednak na uwadze, że nie każda strata wynikającą z wcześniejszej niż planowana likwidacji inwestycji w obcych środkach trwałych, będzie mogła zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Po pierwsze, nie może być ona związana z utratą przez dany środek trwały przydatności gospodarczej na skutek zmiany działalności podatnika (art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT).

Z uwagi na niedopuszczalność rozszerzającej interpretacji, przepis ten znajdzie zastosowanie wyłącznie, gdy likwidacja środka trwałego będzie związana ze zmianą działalności podatnika, a nie zaś np. w procesie restrukturyzacji działalności gospodarczej mającej na celu zminimalizowanie strat, o którym mowa w komentowanym wyroku. Po drugie, muszą być spełnione warunki wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tj. dany koszt powinien służyć osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. W niniejszej sprawie działanie podatnika było efektywne ekonomicznie i jako takie powinno być uznane za spełniające przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

W analizowanym przez WSA stanie faktycznym decydujące znaczenie miał zatem cel poniesienia kosztu (zmniejszenie strat powstałych wskutek inwestycji w nierentowne lokale).

Uzasadniając wyrok sąd wskazał, że ocena zachowania podatnika, kwalifikującego określony wydatek jako koszt podatkowy, powinna być dokonywana także z perspektywy związku danego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. w zakresie, w jakim dany wydatek (koszt) może przyczynić się do osiągnięcia pożądanego celu (np. osiągnięcia zysku), przy założeniu, że dany cel wcale nie musi zostać osiągnięty.