Sprawa została zainicjowana odesłaniem prejudycjalnym Naczelnego Sądu Administracyjnego a dotyczyła wykładni przepisów dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Wniosek został przedłożony w ramach rozpoznawania sporu dotyczącego odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z określonymi transakcjami dokonanymi przed zarejestrowaniem spółki w rejestrze przedsiębiorców.
W 2006 r. komornik sądowy wystawił na wspólników spółki fakturę w związku z nabyciem nieruchomości obejmującej odkrywkowe złoże kamienia. 26 kwietnia 2007 r. notariusz wystawił na spółkę fakturę za sporządzenie aktu notarialnego związanego z zawiązaniem tego dnia wskazanej spółki.
Podczas postępowania kontrolnego stwierdzono, że spółka w czerwcu 2007 r. zawyżyła podatek naliczony poprzez ujęcie w prowadzonej dla potrzeb podatku VAT ewidencji dwie wskazane powyżej faktury. W odniesieniu do pierwszej z faktur uznano, że spółka nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego, albowiem nabywcą przedmiotowej nieruchomości nie była spółka, lecz osoby fizyczne, które po zawiązaniu spółki w 2007 r. wniosły nieruchomość jako aport do spółki. Odnośnie do drugiej faktury, organy podatkowe przyjęły, że w tym zakresie również nie przysługuje prawo do odliczenia, ponieważ faktura wystawiona została przed dniem rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców. Skoro bowiem rejestracja nastąpiła w dniu 5 czerwca 2007 r., to fakturę wystawiono na podmiot nieistniejący.
Ponieważ dyrektor Izby skarbowej oraz WSA w Poznaniu oddaliły odwołanie, spółka wniosła skargę kasacyjną. W jej uzasadnieniu argumentowała między innymi, że skoro nabycie składników majątku, w tej sprawie złoża odkrywkowego kamienia, nastąpiło z zamiarem ich wykorzystywania w celach działalności gospodarczej, co następnie potwierdzone zostało obiektywnymi faktami, a mianowicie utworzeniem podmiotu gospodarczego i zarejestrowaniem go w charakterze podatnika, przesądza to o tym, że nabywcy działali w charakterze podatników w rozumieniu dyrektywy. Co w konsekwencji powoduje, iż spółce przysługuje prawo do niezwłocznego odliczenia podatku VAT zapłaconego z tytułu wydatków inwestycyjnych poniesionych w celach transakcji, które zamierza prowadzić.
Rozpoznający skargę kasacyjną NSA skierował do Trybunału pytania prejudycjalne, czy w świetle przepisów dyrektywy spółka ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów dokonanych przez wspólników przed powstaniem spółki jako podmiotu prawa.
W dzisiejszym wyroku Trybunał orzekł, że prawo UE sprzeciwia się przepisom krajowym, które nie umożliwiają ani wspólnikom spółki, ani tejże spółce dochodzenia prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z wydatkami inwestycyjnymi dokonanymi przez wspomnianych wspólników przed zawiązaniem i rejestracją powyższej spółki, na potrzeby i cele jej działalności gospodarczej (sygnatura akt C-280/10; Kopalnia Odkrywkowa Polski Trawertyn P. Granatowicz, M. Wąsiewicz spółka jawna przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu).
Trybunał stwierdził ponadto, że prawo UE sprzeciwia się także przepisom krajowym wyłączającym możliwość odliczenia przez spółkę naliczonego podatku VAT, jeżeli faktura, wystawiona przed rejestracją i identyfikacją wspomnianej spółki do celów podatku VAT, została wydana na przyszłych wspólników tejże spółki.
Skoro brak możliwości wykonania przez Polski Trawertyn prawa do odliczenia podatku naliczonego wiąże się z okolicznością, że w dniu wystawienia faktury dotyczącej nabycia spółka ta nie była jeszcze zarejestrowana ani zidentyfikowana do celów podatku VAT oraz że z tego względu faktura została wystawiona na wspólników, podczas gdy istnieje tożsamość osób zobowiązanych do zapłaty podatku naliczonego oraz osób tworzących Polski Trawertyn, ów brak możliwości należy uważać za wynik czysto formalnego obowiązku - zaznaczył ETS.
