Wynika to z przepisów przejściowych zawartych w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=404539]rozporządzeniu ministra finansów z 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 246, poz. 1649)[/link].

Zgodnie z jego § 36 pkt 1 do 30 kwietnia 2011 r. przedłużono okres stosowania stawki zero dla:

- dostawy i wewnątrzwspólnotowego nabycia książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1), z wyłączeniem map i ulotek, oznaczonych symbolami ISBN,

- importu drukowanych książek i broszur (ex CN 4901) oznaczonych ISBN.

Można ją jednak stosować, jeśli spełniony jest jeden z warunków: wskazane towary musiały zostać przekazane do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r. lub dokonujący ich dostawy ujął je w spisie z natury sporządzonym na 31 grudnia 2010 r.

[srodtytul]Już są wątpliwości[/srodtytul]

Prawo do stosowania stawki zero na książki w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 2011 r. mają więc podatnicy, którzy

- ujęli książki w spisie z natury na 31 grudnia 2010 r. lub

- będą potrafili wykazać, że książki zostały przekazane do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r.

Niestety, nowe przepisy wywołają liczne wątpliwości. Najwięcej dotyczy pojęcia „przekazanie do dystrybucji”. Moim zdaniem oznacza to przekazanie (powierzenie, wydanie) książek podmiotom zajmującym się ich sprzedażą (hurtowniom, księgarniom itp.).

Zasady stosowania w okresie przejściowym stawki zero i wątpliwości z tym związane przedstawimy na przykładach.

[ramka][b]Przykład[/b]

Wydawca 29 grudnia 2010 r. sprzedał książki hurtowni. Ta 8 lutego 2011 r. sprzedała je księgarni. 12 marca 2011 r. jedną z książek nabył czytelnik.

W takiej sytuacji każda transakcja będzie opodatkowana według stawki zero. Wydawca będzie mógł ją stosować, bo do dostawy doszło 29 grudnia 2010 r. (a więc w starym stanie prawnym). Hurtownia będzie miała do niej prawo, ponieważ książki objęła spisem z natury na 31 grudnia 2010 r. lub potrafi wykazać, że zostały przekazane do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r.

Moim zdaniem takim dowodem może być faktura wystawiona przez wydawnictwo, dokumentująca, że dostawa książek nastąpiła przed 1 stycznia 2011 r.

Księgarnia będzie mogła opodatkować sprzedaż stawką zero, bo nastąpi ona w okresie przejściowym (12 marca 2011 r.) i do przekazania książek do dystrybucji doszło przed 1 stycznia 2011 r. Udokumentowanie tego drugiego warunku może jednak sprawiać problemy. [/ramka]

Przepisy niestety nie określają, w jaki sposób podatnik ma sprawdzić, czy do przekazania książek do dystrybucji doszło przed 1 stycznia 2011 r.

Według mnie forma może być dowolna. Może to więc być np. oświadczenie podmiotu, od którego nabywane są książki (w opisanym wyżej przykładzie oświadczenie hurtowni), że książki zostały przekazane do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r. Może być ono umieszczone również na fakturze VAT dokumentującej nabycie książek.

[srodtytul]Skutki błędnego oświadczenie[/srodtytul]

Niestety, skutki ewentualnego nieprawdziwego oświadczenia obciążą firmę, która dalej wspomniane książki odsprzeda, błędnie stosując stawkę zero.

[ramka][b]Przykład[/b]

Księgarnia 18 lutego 2011 r. kupiła książki od hurtowni. Hurtownia wydała nabywcy oświadczenie, że książki zostały przekazane do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r. i wystawiła fakturę z zerową stawką. W związku w tym przy sprzedaży tych książek klientom do końca kwietnia księgarnia stosowała stawkę zero.

W trakcie kontroli okazało się jednak, że oświadczenie złożone przez hurtownię było nieprawidłowe. W rzeczywistości książki zostały przekazane do dystrybucji 2 stycznia 2011 r. W takiej sytuacji księgarnia nieprawidłowo zastosowała stawkę zero, sprzedaż książek jest bowiem objęta 5-proc. VAT.

Kolejny problem to określenie, czy przekazanie do dystrybucji należy interpretować jako wydanie towaru odbiorcy, czy może jako podjęcie decyzji przez właściciela książek, że będzie je sprzedawał, oraz na przykład przekazanie do działu firmy zajmującego się dystrybucją. [/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Wydawca 31 stycznia 2011 r. posiada 100 sztuk wydrukowanych i niesprzedanych w 2010 r. książek. Objął je spisem z natury na 31 grudnia 2010 r. Dlatego sprzedając je 8 stycznia 2011 r. hurtowni, może zastosować stawkę zero.

[b]Powstaje jednak pytanie: według jakiej stawki powinna zostać opodatkowana ich sprzedaż przez hurtownię przed 1 maja 2011 r.?[/b]

Gdyby przyjąć, że przekazaniem do dystrybucji jest moment wydania książki do sprzedaży dla innego podmiotu, to należałoby zastosować 5-proc. VAT. Jeśli jednak uznamy, że przekazanie do dystrybucji to moment podjęcia decyzji o sprzedaży przez wydawcę, to transakcja nie będzie obciążona VAT.

Moim zdaniem o przekazaniu do dystrybucji możemy mówić dopiero wówczas, gdy doszło do wydania książek innej firmie. Oznacza to, że w opisanej w przykładzie sytuacji hurtownia musi stosować stawkę 5 proc.

Gdyby nawet przyjąć, że momentem przekazania do dystrybucji jest dzień, gdy wydawca podjął u siebie decyzję o sprzedaży (przekazał ją do właściwego działu), to trudno udowodnić, że doszło do tego przed 1 stycznia 2011 r.[/ramka]

Jeżeli wydawca przekazał towar do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r., to do 30 kwietnia 2011 r. prawo do stawki zero będą miały wszystkie podmioty w łańcuchu sprzedaży, a więc także hurtownia i księgarnia.

Do książek posiadanych przez wydawcę 31 grudnia 2010 r. i objętych spisem z natury na ten dzień (ale nieprzekazanych do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r.) prawo do stawki zero będzie miał tylko on sam. Pozostałe podmioty będą musiały stosować stawkę 5 proc.

[srodtytul]Antykwariaty rozliczą od marży[/srodtytul]

Kolejny problem związany z interpretacją pojęcia „przekazanie do dystrybucji” dotyczy antykwariatów sprzedających używane książki.

[ramka][b]Przykład[/b]

29 grudnia 2010 r. antykwariat przyjął w komis od pana Tomasza używaną książkę. Sprzedał ją 24 stycznia 2011 r. Transakcja będzie objęta stawką zero, bo książka została przekazana do dystrybucji przed 1 stycznia 2011 r. Załóżmy jednak, że 3 stycznia 2011 r. antykwariat nabył od pani Agnieszki używaną książkę wydaną dziesięć lat temu. Została ona sprzedana 8 stycznia 2011 r.

Moim zdaniem ta sprzedaż książki nie może być objęta stawką zero. Mimo że pierwotnie była ona w dystrybucji dziesięć lat temu, to jednak 31 grudnia 2010 r. jako prywatna własność pani Agnieszki była poza systemem dystrybucji. Dlatego należy uznać, że ponownie została przekazana do dystrybucji 2 stycznia 2011 r.

Jej sprzedaż jest opodatkowana 5-proc. stawką. W praktyce oznacza to, że antykwariaty z książkami będą zmuszone stosować metodę opodatkowania marży, o której mowa w art. 119 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link]. Inaczej ich działalność nie będzie się opłacać, bo musiałyby naliczać VAT, nie mając prawa do jego odliczania przy zakupie książek.[/ramka]

[ramka][b]Komentarz[/b]

Możliwość stosowania stawki zero w okresie przejściowym od 1 stycznia do 31 kwietnia 2011 r. do sprzedaży książek oznaczonych symbolem ISBN z pewnością będzie wywoływała liczne wątpliwości i dyskusje. Najbardziej na ryzyko popełnienia błędu narażone są hurtownie. Muszą bowiem pamiętać, że otrzymanie od wydawcy faktury ze stawką zero nie daje im prawa do jej zastosowania przy sprzedaży książek.

Wydawca może bowiem wystawić fakturę ze stawką zero, powołując się na to, że na 31 grudnia 2010 r. objął książki spisem z natury. Wtedy dla opodatkowania zerową stawką sprzedaży przez niego bez znaczenia jest, że nie zostały one jeszcze przekazane do dystrybucji.

Ten fakt jest jednak niezwykle istotny dla kolejnych transakcji, których przedmiotem jest taka książka. W takiej sytuacji hurtownia będzie bowiem musiała doliczyć 5 proc. VAT przy sprzedaży, mimo że kupiła książki ze stawką zero. Nieco łatwiejsza jest sytuacja księgarni.

Jeśli bowiem hurtownia prawidłowo zastosuje stawkę zero, to również one mają do niej prawo. Można by więc uznać, że w takiej sytuacji sama faktura zakupu ze stawką zero i przywołanym odpowiednim przepisem pozwalającym na jej zastosowanie powinna być uznawana za dowód, że dalsza sprzedaż do 30 kwietnia 2011 r. nie powinna być obciążona VAT. Nie wiadomo jednak, czy organy podatkowe zgodzą się, że jest to wystarczający dowód. [/ramka]

[i]Dorota Kosacka-Łędzewicz jest doradcą podatkowym w D&K Edukacja Consulting w Białymstoku[/i]

[ramka][b] Przeczytaj: [link=http://www.rp.pl/artykul/595203.html]Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów dotyczące stawki VAT na książki wyprodukowane do końca 2010 r.[/link][/b][/ramka]

[ramka] [b]Zobacz poradnik: [link=http://www.rp.pl/temat/565095.html]Zmiany w VAT w 2011 r.[/link][/b][/ramka]