Do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe są uprawnieni poza upoważnionymi pracownikami urzędów skarbowych i inspektorami kontroli skarbowej również upoważnieni pracownicy urzędów celnych i funkcjonariusze celni, a także upoważnieni funkcjonariusze policji. Mandaty karne mogą także nakładać upoważnieni funkcjonariusze Straży Granicznej oraz żołnierze Żandarmerii Wojskowej.
Upoważnienie do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego powinno zawierać oznaczenie podmiotu wydającego upoważnienie, numer upoważnienia, datę wydania i termin ważności, podstawę prawną jego wydania, imię i nazwisko upoważnionego funkcjonariusza, numer ewidencyjny funkcjonariusza określony w legitymacji służbowej, określenie obszaru, na którym upoważnienie jest ważne.
Wynika tak z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=180998]rozporządzenia Rady Ministrów z 31 stycznia 2006 r. w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (DzU nr 25, poz. 184)[/link].
Warto pamiętać, że funkcjonariusz nakładający karę grzywny, na żądanie sprawcy wykroczenia skarbowego, jest obowiązany okazać dokument uprawniający go do nałożenia kary w ten sposób.
[srodtytul]Gdy nie ma niejasności[/srodtytul]
Kodeks karny skarbowy w art. 137 § 1 mówi, że w postępowaniu mandatowym, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, karę grzywny w drodze mandatu karnego nałożyć można jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, a nie zachodzi potrzeba wymierzenia kary surowszej.
Zasada jest taka, że mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli obecnie 2634 zł (1317zł x 2).
Istotne jest jednak to, że warunkiem nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego jest wyrażenie przez sprawcę wykroczenia skarbowego zgody na przyjęcie mandatu.
Zgodę tę odnotowuje się na dokumencie mandatu karnego.[b] Jeśli nie wyrazimy zgody na przyjęcie mandatu, sprawa będzie podlegała rozpoznaniu na zasadach ogólnych.[/b]
Wymierzając karę grzywny w drodze mandatu karnego, funkcjonariusz obowiązany jest określić zarzucane nam wykroczenie skarbowe. Powinien też pouczyć nas o warunkach dopuszczalności postępowania mandatowego, a zwłaszcza o skutkach prawnych braku zgody.
Pamiętajmy też, że jeśli nie wyrazimy zgody na przyjęcie mandatu, a zwłaszcza gdy sprawca wykroczenia skarbowego przebywa stale za granicą albo gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania lub pobytu w kraju – organ postępowania przygotowawczego lub jego przedstawiciel może dokonać tymczasowego zajęcia mienia ruchomego sprawcy, w szczególności przedmiotów zagrożonych przepadkiem.
[srodtytul]Dwa rodzaje[/srodtytul]
Kodeks karny skarbowy przewiduje dwa rodzaje mandatów karnych. Zgodnie z art. 138 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2345298F383774F47CC823F166734D62?id=186065]kodeksu karnego skarbowego[/link] w postępowaniu mandatowym można nałożyć karę grzywny w drodze mandatu karnego:
- wydanego ukaranemu po uiszczeniu kary grzywny bezpośrednio upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył;
- kredytowanego, wydawanego za potwierdzeniem odbioru ukaranemu.
Mandatem karnym może być nałożona grzywna jedynie na osobę czasowo tylko przebywającą na terytorium Polski lub niemającą stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca pobytu. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do osób stale przebywających na terytorium Polski, które czasowo opuszczają to terytorium.
Mandat taki staje się prawomocny z chwilą uiszczenia kary grzywny upoważnionemu podmiotowi, który ją nałożył, mandat karny kredytowany – z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.
[b]Mandat karny kredytowany powinien zawierać pouczenie o obowiązku uiszczenia nałożonej kary grzywny w terminie siedmiu dni od daty przyjęcia mandatu[/b] oraz o skutkach jej nieuiszczenia w tym terminie.
Grzywnę nałożoną w drodze mandatu karnego kredytowanego ukarany wpłaca na rachunek bankowy lub do kasy właściwego urzędu skarbowego lub urzędu kontroli skarbowej albo na rachunek bankowy lub do kasy właściwej izby celnej albo do kasy właściwego urzędu celnego.
Prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu.
[srodtytul]Wolno wnioskować o uchylenie[/srodtytul]
Stanie się tak, jeżeli karę grzywny nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie skarbowe. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego. [b]Wniosek taki trzeba złożyć w ciągu siedmiu dni od daty przyjęcia mandatu.[/b] Uchylenie może też nastąpić z urzędu.
Uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona kara grzywny. Uchylając mandat karny, nakazuje się podmiotowi, na rachunek którego pobrano grzywnę, niezwłoczny zwrot uiszczonej kwoty, chyba że czyn zarzucany sprawcy wyczerpuje znamiona przestępstwa skarbowego, przestępstwa lub wykroczenia.
W takim wypadku uiszczoną kwotę zatrzymuje się do zakończenia postępowania jako zabezpieczenie majątkowe grożących mu kar, środków karnych lub innych środków oraz kosztów postępowania.
W razie uchylenia mandatu karnego sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
[ramka][b][link=http://grafik.rp.pl/grafika2/529160]Zobacz wzór wniosku o uchylenie mandatu[/link][/b][/ramka]