To, czy warto wydłużyć lub skrócić rok podatkowy, zależy od wysokości i rozkładu oczekiwanych przychodów i kosztów w okresie planowania.

[srodtytul]Rok podatkowy nie zawsze kalendarzowy[/srodtytul]

Rokiem podatkowym jest zasadniczo rok kalendarzowy. Przedsiębiorca będący osobą prawną (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna) ma jednak możliwość zmiany roku podatkowego i określenia go jako okresu kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych. O zmianie powinien zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. Pierwszym rokiem podatkowym po zmianie jest okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. [b]Okres ten nie może być krótszy niż 12 i dłuższy niż 23 kolejne miesiące kalendarzowe [/b](art. 8 ustawy o CIT).

Dzięki przyjęciu roku podatkowego innego niż kalendarzowy można m.in.

- dostosować rok do momentu osiągania dochodów,

- wydłużyć okres rozliczania straty,

- zastosować stare, korzystne przepisy.

[srodtytul]Płać mniejsze zaliczki[/srodtytul]

Określając moment rozpoczęcia roku podatkowego, należy uwzględnić w szczególności prognozę, jak przychody i koszty podatkowe spółki będą się rozkładać w czasie. Warto przede wszystkim tak ustalić rok podatkowy, aby osiągać większe dochody w ostatnich miesiącach roku podatkowego. Uniknie się wtedy wysokich zaliczek uiszczanych w początkowych miesiącach, których zwrot następuje dopiero po złożeniu rozliczenia rocznego (powstania nadpłaty).

[ramka][b]Przykład[/b]

Alfa spółka z o.o. (producent sprzętu narciarskiego) osiąga najwyższe przychody w okresie jesienno-zimowym. Jej rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym. Płaciła stosunkowo wysokie zaliczki podatkowe w pierwszych miesiącach roku podatkowego (styczeń – marzec), co wpływało negatywnie na jej płynność finansową. Alfa zmieniła więc rok podatkowy na rok rozpoczynający się od 1 kwietnia a kończący się 31 marca. Dzięki temu uzyskała istotny udział dochodów w ostatnim kwartale roku podatkowego i wpłata nadmiernie wysokich zaliczek na CIT na początku roku podatkowego nie będzie konieczna. Alternatywą dla takiego rozwiązania mogło być uiszczanie zaliczek w formie uproszczonej – w wysokości 1/12 podatku wykazanego w zeznaniu złożonym w poprzednim roku podatkowym.[/ramka]

Jeszcze w 2009 r. wysokość przychodów i kosztów osiągniętych w ostatnim miesiącu roku podatkowego nie wpływa na wysokość zaliczki za ostatni miesiąc, ponieważ jest ona uiszczana w wysokości zaliczki za miesiąc przedostatni. Dochód faktycznie osiągnięty w ostatnim miesiącu uwzględnia się dopiero w rocznym rozliczeniu podatkowym. Stąd optymalizacja może polegać na przeniesieniu dochodu do ostatniego miesiąca roku podatkowego (poprzez odpowiednie ukształtowanie momentu powstania przychodu lub kosztu podatkowego). Dzięki temu termin płatności podatku zostanie odroczony w czasie, a kwota, która miała trafić na konto urzędu skarbowego, może być ulokowana np. na lokacie krótkoterminowej (korzystny efekt odsetkowy).

[ramka][b]Przykład[/b]

Alfa spółka z o.o., której rok podatkowy pokrywa się z kalendarzowym, otrzymała duże zamówienie na dostawę sprzętu narciarskiego do hurtowni. Zamówienie wpłynęło do spółki 28 listopada. Jeżeli dostawa sprzętu narciarskiego zostanie zrealizowana jeszcze w listopadzie, to wysokość dochodu osiągniętego z tej transakcji wpłynie na zwiększenie zaliczki na podatek – jednocześnie za listopad i za grudzień. Jeżeli dostawa nastąpi np. 1 grudnia, to podatek od dochodu rzeczywiście zrealizowanego na tej transakcji jest płatny dopiero w terminie do końca marca następnego roku kalendarzowego (w terminie złożenia zeznania podatkowego).[/ramka]

Począwszy od 2010 r., zaliczka za ostatni miesiąc będzie uiszczana do 20 dnia pierwszego miesiąca kolejnego roku podatkowego (nadal w wysokości zaliczki za miesiąc poprzedni). Podatnik nie będzie jednak musiał uiścić zaliczki za ostatni miesiąc, jeżeli przed upływem tego terminu złoży zeznanie podatkowe i zapłaci podatek należny w wysokości wynikającej z tego zeznania.

[srodtytul]Wydłuż okres rozliczania straty[/srodtytul]

Zmiana roku podatkowego może spowodować także, że w przejściowym roku podatkowym, tj. wydłużonym pierwszym roku podatkowym po zmianie, przedsiębiorca uzyska wyższe dochody, które umożliwią mu (w większym stopniu) wykorzystać straty podatkowe z lat poprzednich.

[ramka][b]Przykład[/b]

Gamma spółka z o.o., której rok podatkowy zgodny jest z kalendarzowym, może rozliczyć stratę podatkową z roku 2004 w wysokości 1 mln zł. Ponieważ w latach 2005 – 2008 spółka również generowała straty podatkowe, to rok rozpoczynający się w 2009 r. jest ostatnim okresem, w którym może być rozliczona połowa straty podatkowej z 2004 r. Ponieważ wspólnicy spółki Gamma oczekiwali istotnej poprawy rentowności dopiero na początku 2010 r., postanowili zmienić rok podatkowy na okres od 1 października do 30 września. Pierwszy rok podatkowy po jego zmianie będzie trwał od 1 stycznia 2009 r. do 30 września 2010 r. Dzięki temu połowa straty podatkowej spółki Gamma z 2004 r. może być odliczona od dochodu wygenerowanego przez spółkę w pierwszych trzech kwartałach 2010 r.[/ramka]

[srodtytul]Zastosuj stare, korzystne przepisy[/srodtytul]

Nad zmianą (wydłużeniem) roku podatkowego warto się też zastanowić w razie zapowiedzi niekorzystnych dla podatnika zmian przepisów podatkowych (np. podwyższenia stawki podatkowej, zniesienia zwolnienia podatkowego). Podatnicy, którzy rozpoczęli rok podatkowy w okresie obowiązywania korzystniejszych przepisów podatkowych, mają prawo do ich stosowania do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego (obowiązuje tu zasada ochrony praw nabytych).

[ramka][b]Przykład[/b]

Sigma spółka z o.o. przyjęła jako rok podatkowy rok kalendarzowy. Załóżmy, że w związku z kryzysem budżetowym państwa od 2011 r. spodziewane jest zniesienie pewnego zwolnienia podatkowego, z którego spółka korzysta. W związku z tym Sigma postanowiła zmienić rok podatkowy począwszy od 1 stycznia 2010 r. Nowy rok podatkowy ustalono na okres od 1 grudnia do 30 listopada. Pierwszy rok podatkowy rozpocznie się zatem 1 stycznia 2010 r. i skończy 30 listopada 2011 r. Dzięki temu Sigma skorzysta ze zwolnienia podatkowego dochodów osiągniętych w okresie od stycznia 2010 r. do listopada 2011 r.[/ramka]

[i]Autorzy są doradcami podatkowymi w Roedl, Jamroży, Majchrowicz-Bączyk, Smagowicz-Tokarz Kancelaria Prawna sp.k.[/i]