Inaczej będzie, gdy pismo otrzyma już w 2009 roku. Wtedy decyzja nie będzie podlegała wykonaniu do momentu, gdy stanie się ostateczna.

[b]Takie zmiany wynikają z nowelizacji [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176376]ordynacji podatkowej[/link], która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2009 r.[/b] Wprowadza ona przepis, na który od dawna czekali podatnicy. [b]Zgodnie z dodanym art. 239a decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, nie podlega wykonaniu[/b].

To diametralna zmiana: obecnie zasadą jest bowiem, że podatek wynikający z decyzji trzeba wpłacić nawet wtedy, gdy podatnik się z nią nie zgadza i zamierza składać odwołanie.

[srodtytul]Od zasady są wyjątki[/srodtytul]

Od wprowadzonej od początku 2009 r. reguły ustawodawca przewidział jednak wyjątki. W kilku sytuacjach organ podatkowy będzie mógł nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności. Będzie miał do tego prawo, jeśli:

- ma informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych,

- podatnik nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia,

- adresat decyzji dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości,

- okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż trzy miesiące.

Dopiero praktyka pokaże, jak organy podatkowe będą chciały od razu wyegzekwować zobowiązanie od podatnika. Z jednej strony niepokojące jest to, że niektóre z zastosowanych kryteriów są nieostre. Z drugiej jednak trzeba pamiętać, że są to wyjątki od ogólnej zasady. Nie powinny więc być interpretowane w sposób rozszerzający. Ponadto ustawodawca wprowadził zasadę, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności jest możliwe, jeżeli organ podatkowy uprawdopodobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.

[srodtytul]Zabezpieczenie pozwoli uniknąć egzekucji[/srodtytul]

Podobnie jak obecnie, tak i w 2009 roku w pewnych sytuacjach podatnicy mogą liczyć na uniknięcie zapłaty podatku w trakcie postępowania sądowego.

Organ podatkowy pierwszej instancji wstrzyma na wniosek wykonanie decyzji ostatecznej w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu, po przyjęciu zabezpieczenia wykonania zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę w formie:

- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,

- poręczenia banku,

- weksla z poręczeniem wekslowym banku,

- czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,

- zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski – według ich wartości nominalnej,

- uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego,

- pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

Wstrzymanie wykonania decyzji może nastąpić także z urzędu – po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub wpisie zastawu skarbowego korzystających z pierwszeństwa zaspokojenia, które zabezpieczają wykonanie zobowiązania wynikającego z decyzji wraz z odsetkami za zwłokę – do wysokości odpowiadającej wartości przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.

Wniosek o przyjęcie zabezpieczenia podlega załatwieniu bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 14 dni. Niezałatwienie wniosku w tym terminie powoduje wstrzymanie wykonania decyzji do czasu doręczenia postanowienia w sprawie przyjęcia zabezpieczenia. Zasada ta nie ma zastosowania, gdy sama strona spowodowała niezałatwienie wniosku w terminie.

[ramka][b]Jeśli firmę stać, fiskusowi lepiej zapłacić od razu[/b]

[i]Odpowiada Alicja sarna, doradca podatkowy w kancelarii MDDP[/i]

[b]Podatnicy od dawna protestowali przeciwko temu, że muszą od razu płacić podatek wynikający z decyzji, od której składają odwołanie. Od 1 stycznia zasada ta będzie uchylona. Czy to znaczy, że przez cały okres, gdy jesteśmy w sporze z fiskusem, nie będziemy musieli uiścić podatku?[/b]

W zasadzie tak. Zaległości podatkowej nie trzeba będzie płacić do momentu rozpatrzenia odwołania przez dyrektora izby skarbowej. Jeśli jednak ona przyzna rację organowi pierwszej instancji, to podatnik będzie miał obowiązek uiścić kwotę wynikającą z doręczonej mu decyzji, chyba że złoży skargę do sądu administracyjnego. W takim przypadku wstrzymanie wykonania decyzji – będącej już decyzją ostateczną – będzie możliwe na wniosek podatnika (po złożeniu zabezpieczenia) lub z urzędu (po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego).

[b] Podatnicy nadal będą mieli możliwość dobrowolnego uregulowania zobowiązania. Czy warto zapłacić podatek wynikający z decyzji nieostatecznej, skoro można tego uniknąć?[/b]

Jeśli podatnika stać na uiszczenie kwoty wynikającej z decyzji, to zawsze warto rozważyć zapłatę kwot wynikających z decyzji. Jeśli wygra spór z fiskusem, to otrzyma zwrot całej zapłaconej kwoty wraz z oprocentowaniem, które jest wysokie, bo równe odsetkom za zwłokę. Jeżeli okaże się natomiast, że to jednak fiskus ma rację, to wcześniejsza zapłata zobowiązania pozwoli uniknąć lub ograniczyć wydatki związane z zapłatą odsetek za zwłokę. Od razu powinny zapłacić podatek również firmy, którym potrzebne jest zaświadczenie o niezaleganiu w należnościach podatkowych, np. startujące w przetargach lub zamierzające ubiegać się o kredyt lub zawrzeć umowę leasingu. W przypadku wstrzymania wykonania decyzji w dokumencie takim urząd wykaże bowiem niewpłaconą – choć niewymagalną – kwotę jako zaległość podatkową.

[b]Dla kogo więc nowe rozwiązania będą korzystne?[/b]

Z tych regulacji skorzystają przede wszystkim firmy, dla których zapłata podatku oznaczałaby kłopoty z utrzymaniem płynności finansowej. Zdarzają się przecież sytuacje, że jedna decyzja może doprowadzić firmę do bankructwa. Należy jedynie pamiętać, że firma musi dysponować majątkiem o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia. Inaczej organ podatkowy może nadać decyzji klauzulę natychmiastowej wykonalności.[/ramka]

[ramka][b]Pamiętaj[/b]

Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji nadawany jest przez organ podatkowy pierwszej instancji w drodze postanowienia. Służy na nie zażalenie. Niestety, jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji. Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nie skraca terminu płatności wynikającego z decyzji lub przepisu prawa.

Wstrzymanie wykonania decyzji nie pozbawia strony możliwości dobrowolnego wykonania decyzji. Warto to rozważyć, bo wstrzymanie wykonania decyzji nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę.[/ramka]