Indywidualna stawka wtedy, gdy lokal był używany przed zakupem

Jest to możliwe, gdy mamy firmę w lokalu „używanym”. Wtedy możemy zastosować indywidualne stawki amortyzacji. – We wrześniu zarejestrowałem w mieszkaniu działalność gospodarczą. Na cele firmowe przeznaczyłem jeden pokój. Mieszkanie mam od 2000 r., czy mogę je uznać za używane i amortyzować według indywidualnej stawki? – pyta czytelnik DF.

Tak, pod warunkiem że mieszkanie w momencie zakupu miało przynajmniej 5 lat.

Indywidualne stawki można zastosować dla używanych lub ulepszonych nieruchomości, przy czym przepisy określają minimalne okresy amortyzacji. Do końca 2006 r. większość z nich rozliczaliśmy przez 10 lat. Ale ustawodawca wyraźnie zastrzegł, że ta preferencja dotyczy nieruchomości wykorzystywanych przed nabyciem przez co najmniej 5 lat. Teraz podstawowy okres amortyzacji dla wielu używanych nieruchomości to 40 lat. Można go pomniejszyć o liczbę lat od dnia oddania budynku do używania do dnia wprowadzenia do naszej ewidencji. Nie może to być jednak krócej niż 10 lat.

Te reguły ustalania okresu amortyzacji dotyczą jednak tylko budynków i lokali niemieszkalnych, dla których stawka wynosi 2,5 proc. rocznie (według wykazu stawek amortyzacyjnych). Niektóre inne używane nieruchomości (np. centra handlowe) mogą być zamortyzowane nawet przez 3 lata. Nie odnosi się to jednak do lokali mieszkalnych. One nadal są rozliczane na starych zasadach. Jeśli więc podatnik kupił mieszkanie używane (czyli wykorzystywane wcześniej przez co najmniej 5 lat), może zastosować stawkę indywidualną, maksymalnie 10 proc. rocznie.

Przez nabycie należy rozumieć zarówno zakup, jak i otrzymanie w drodze darowizny bądź spadku. Nie można natomiast przyjąć indywidualnej stawki dla środka trwałego, który był przed wprowadzeniem do ewidencji wykorzystywany przez podatnika będąc cały czas jego własnością. Jeśli więc wybudował sobie dom, przez parę lat w nim mieszkał, a potem uznał go za siedzibę firmy, nie może amortyzować go według indywidualnej stawki. Wprowadzenie do ewidencji środków trwałych nie jest bowiem „nabyciem”.

Podobnie uważają organy podatkowe. Jak czytamy w interpretacji Urzędu Skarbowego w Wejherowie z 13 stycznia 2006 r. (PB/OPD/415-43/ 05/PD), dotyczącej domu przerobionego częściowo na siedzibę firmy:

„Wykorzystywanie środka trwałego przez dany czas musi mieć miejsce przed jego nabyciem przez podatnika. Nie ma zatem możliwości ustalenia indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla środków trwałych, które będąc własnością podatnika były używane przed ich wprowadzeniem do ewidencji przez określony czas przez samego podatnika”.Także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 grudnia 2005 r. (III SA/Wa 2865/05) potwierdził, że za nabycie nie można uznać wprowadzenia do ewidencji środków trwałych składnika majątku (chodziło o garaż), który wcześniej służył celom osobistym podatnika. Nie ma więc podstaw do zastosowania indywidualnej stawki.

Pan Kowalski kupił we wrześniu dziesięcioletnie mieszkanie za 350 000 zł. Na potrzeby firmy zamierza wykorzystywać jeden pokój. To 35 proc. powierzchni całego mieszkania. Może więc zamortyzować 122 500 zł. Ponieważ lokal jest używany, może przyjąć indywidualną stawkę amortyzacji 10 proc. Będzie więc amortyzował rocznie 12 250 zł.

Pan Kowalski kupił w 2000 r. nowe mieszkanie. We wrześniu br. założył działalność gospodarczą i jeden pokój przeznaczył na jej cele. Może amortyzować firmową powierzchnię, ale nie zastosuje indywidualnej stawki. Mieszkanie nie jest bowiem używane (nie było wykorzystywane przez 5 lat przed nabyciem).

Pan Kowalski kupił w 2005 r. sześcioletnie mieszkanie. W październiku bieżącego roku założył firmę i wykorzystuje część lokalu na jej potrzeby. Może ją zamortyzować i to przy zastosowaniu stawki indywidualnej.

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w mieszkaniu, mogą amortyzować firmową powierzchnię. Zarówno wtedy, gdy jest to lokal będący odrębną własnością, jak też taki, do którego podatnik posiada spółdzielcze własnościowe prawo. Ale w tym drugim przypadku nie mamy do czynienia ze środkiem trwałym, tylko z wartością niematerialną i prawną. Nie można więc zastosować do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu stawki indywidualnej, ten przywilej dotyczy bowiem tylko środków trwałych. Prawo to można amortyzować według rocznej stawki w wysokości 2,5 proc. W razie zastosowania uproszczonej metody wyceny wartości początkowej roczna stawka amortyzacyjna wynosi 1,5 proc. Oczywiście dotyczy to tylko części lokalu faktycznie wykorzystywanej na potrzeby działalności.