Jeden z czytelników pyta o zasady amortyzacji, gdy rok podatkowy trwa dłużej niż 12 miesięcy. Problem ten wynikł w związku z decyzją wspólników spółki z o.o. o zmianie roku podatkowego. Pierwszy okres rozliczeniowy po zmianie ma rozpocząć się 1 października 2007 r. i zakończyć 31 marca 2009 r. W jaki sposób należy obliczać wtedy odpisy amortyzacyjne? Czy stawki roczne należy podzielić na 18 miesięcy, co spowodowałoby wydłużenie okresu amortyzacji?
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop), niestety, nie dają jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Problemem tym zajmowała się m.in. Izba Skarbowa w Rzeszowie w interpretacji z 7 września 2006 r. (IS.I/2-4231/18/06). Pytanie brzmiało: jak obliczyć miesięczny odpis, gdy amortyzacja dokonywana jest metodą liniową, a rok podatkowy trwa 21 miesięcy. Izba uznała, że wydłużony rok nie powinien mieć wpływu na wysokość miesięcznej amortyzacji zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów. Należy więc zastosować odpowiedni wzór (patrz poniżej).
W konsekwencji roczna suma odpisów amortyzacyjnych będzie wyższa niż w typowym roku podatkowym.
W grudniu 2006 r. spółka z o.o. podjęła decyzję o zmianie okresu rozliczeniowego w podatku dochodowym. Dotychczas stosowany rok kalendarzowy postanowiono zmienić na rozpoczynający się 1 lipca i kończący się 30 czerwca. Oznacza to, że pierwszy rok po zmianie trwa od 1 stycznia 2007 r. do 30 czerwca 2008 r. (przepisy nakazują, aby okres rozliczeniowy po zmianie trwał nie krócej niż 12 i nie dłużej niż 23 miesiące).
Od 2005 r. spółka posiada samochód osobowy o wartości początkowej 60 tys. zł. Amortyzuje go metodą liniową przy zastosowaniu stawki 20 proc. Miesięczny odpis amortyzacyjny wynosi: (60 000 zł x 20 proc.) : 12 miesięcy = 1000 zł
W 2006 r. suma rocznych odpisów amortyzacyjnych wynosiła więc 12 tys. zł. W roku zaczynającym się 1 stycznia 2007 r. spółka także ma prawo co miesiąc zaliczać do kosztów 1000 zł z tytułu amortyzacji. Oznacza to, że roczna suma odpisów będzie wynosić 18 tys. zł.
Wątpliwości dotyczą także amortyzacji degresywnej. Polega ona na tym, że w pierwszym podatkowym roku używania środka trwałego odpisów dokonuje się przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2. W następnych latach podatkowych amortyzacja liczona jest od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową, należy przejść na tę ostatnią. Metoda degresywna może być stosowana do maszyn i urządzeń zaliczonych do grup 3 - 6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu (z wyłączeniem samochodów osobowych).
Jak więc obliczyć amortyzację, gdy rok podatkowy trwa np. 15 miesięcy? Trzeci Mazowiecki Urząd Skarbowy w Radomiu w interpretacji z 25 listopada 2005 r. (nr 1473/322/WD/423/99/ 05/ES) uznał, że jeśli spółka w latach poprzednich stosowała amortyzację degresywną, miesięczny odpis należy obliczyć w następujący sposób. W pierwszej kolejności wartość początkową należy pomniejszyć o odpisy dokonane w latach poprzednich. Następnie kwotę tę trzeba pomnożyć przez roczną stawkę podwyższoną o odpowiedni współczynnik. Wynik trzeba podzielić przez 12 miesięcy (mimo że rok podatkowy trwa dłużej). Tak obliczony odpis miesięczny powinien być naliczany we wszystkich miesiącach roku podatkowego, chyba że obliczona w ten sposób roczna suma odpisów byłaby niższa od amortyzacji liczonej metodą liniową.
