Kryteria do zwolnienia z pracy: kwalifikacje pracownika, a ochrona związkowa

Liczba różnych kategorii pracowników, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie, jest na tyle długa, że nierzadko prowadzi do sytuacji kolizyjnych – np. wtedy, gdy pracodawca redukuje zatrudnienie. Redukcję musi poprzedzić ustaleniem obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów doboru do zwolnień, wśród których orzecznictwo i doktryna akcentuje przede wszystkim przydatność do pracy, kwalifikacje i umiejętności zawodowe, doświadczenie zawodowe, przebieg dotychczasowej pracy, staż czy dyspozycyjność wobec pracodawcy.

Inaczej rzecz ujmując, pracodawca ma prawo „zostawić" pracowników najlepszych, dających najlepsze gwarancje należytego wykonywania zadań. Natomiast inne kryteria, w szczególności odnoszące się do osobistej sytuacji zatrudnionych – jak sytuacja rodzinna, posiadanie innych źródeł dochodów, czy łatwość w znalezieniu nowego zatrudnienia – powinny być brane pod uwagę jedynie pomocniczo i z pewnymi nie dającymi się wykluczyć zastrzeżeniami. Zastrzeżenia te wynikają przede wszystkim stąd, że pracodawca, poza nielicznymi wyjątkami, jest „odcięty" od informacji o sferze prywatności m.in. przez kodeksowe i pozakodeksowe przepisy o ochronie danych osobowych.