W czasie nieobecności pracodawcy firmą kierował jeden z podwładnych. Mimo że zakład funkcjonował wtedy na granicy wypłacalności, zastępca przyznał sobie premię i podniósł pensję, jednocześnie obniżając wymiar czasu pracy. Nie był upoważniony do dokonywania tych czynności. Pracodawca po powrocie zwolnił go dyscyplinarnie, zarzucając celowe działanie na szkodę firmy. Ale pisemne oświadczenie o zakończeniu współpracy w tym trybie podwładny otrzymał już po upływie miesięcznego terminu od uzyskania przez szefa informacji na temat zdarzeń, które to uzasadniały. Stało się tak, ponieważ pracownik uchylał się od odbioru przesyłki poleconej z tym oświadczeniem. Sprawa trafiła do sądu. Zwolniony domaga się albo przywrócenia do pracy albo odszkodowania za bezprawną dyscyplinarkę. Powołuje się na fakt przekroczenia o tydzień terminu określonego w art. 52 § 2 k.p. Czy jego żądanie jest uzasadnione? – pyta czytelniczka.

Jeżeli natychmiastowe zakończenie współpracy nastąpiło z nieznacznym przekroczeniem terminu określonego w art. 52 § 2 k.p., ale było uzasadnione, sąd może oddalić roszczenie o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie, gdyby stało to w sprzeczności z art. 8 k.p., czyli ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem praw pracownika lub zasadami współżycia społecznego. W takim jednak przypadku sąd powinien uzasadnić, dlaczego uznał naruszenie terminu za nieznaczne oraz z jakich przyczyn uwzględnienie powództwa pozostawałoby w sprzeczności z art. 8 k.p. Taka konkluzja płynie z wyroku Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2014 r. (I PK 113/14).

Powód zwolnienia

W opisanym przypadku powody dyscyplinarnego zwolnienia były merytorycznie uzasadnione, ponieważ pracownik ciężko naruszył swoje podstawowe obowiązki służbowe. Realnie zagroził interesom pracodawcy, narażając zakład na utratę stabilności finansowej. Jego zachowanie zmierzało do szkodzenia pracodawcy przy jednoczesnym przysparzaniu sobie korzyści majątkowych. Było ono zatem sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Ponadto wilczy bilet spełniał wymogi formalne, a pisemne oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę w trybie pilnym pracodawca wysłał do podwładnego przed upływem ustawowego miesięcznego terminu z art. 52 § 2 k.p. Potwierdzenia jego odbioru dokonano co prawda po upływie tego czasu. Jednak opóźnienie było spowodowane świadomym zaniechaniem byłego etatowca. Mógł on w rezultacie zapoznać się z pismem szefa o czasie. Nie sposób więc uznać, że doszło do naruszenia art. 61 § 1 k.c.

Bez ochrony

Zasądzenie w takim stanie faktycznym któregokolwiek z alternatywnych roszczeń pracownika tylko dlatego, że odebrał list z dyscyplinarką po upływie miesiąca, oznaczałoby udzielenie ochrony prawnej osobie, która świadomie lekceważyła swoje podstawowe obowiązki i wykorzystywała uprawnienia głównie do ochrony prywatnych interesów bez względu na kondycję finansową zakładu. W konsekwencji byłoby to sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem takich praw.

W toku sprawy pracodawca powinien, powołując się na treść wyroku Sądu Najwyższego z 2 grudnia 2014 r., eksponować to, że jego decyzja o dyscyplinarnym zwolnieniu była merytorycznie słuszna, a przekroczenie terminu nieznaczne i do tego wynikające wyłącznie z przyczyn leżących po stronie zwolnionego. Stąd też uwzględnienie jego powództwa stałoby w sprzeczności z art. 8 k.p., ponieważ pod ochroną znalazłaby się osoba celowo i ciężko naruszająca podstawowe obowiązki pracownicze.

—Anna Borysewicz, adwokat

podstawa prawna: art. 8, art. 52 § 1 pkt 1, art. 56 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502 ze zm.)

podstawa prawna: art. 61 § 1 kodeksu cywilnego – ustawa z 23 kwietnia 1964 r. (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 121 ze zm.)

WYCIĄG Z KODEKSU PRACY

(...)

Art. 8.

Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

(...)

Art. 52.

§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

(...)

Art. 56.

§ 1. Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

§ 2. Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

(...)

WYCIĄG Z KODEKSU CYWILNEGO

(...)

Art. 61.

§ 1. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.