Aby wypowiedzenie umowy ?o pracę było prawidłowe, musi mieć postać pisemną. Zgodnie z art. 30 § 3 k.p. oświadczenie każdej ze stron stosunku pracy o wypowiedzeniu lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na papierze. Chodzi tu więc o złożenie wymówienia ?z własnoręcznym podpisem pracodawcy lub osoby uprawnionej do występowania ?w jego imieniu na gruncie stosunków pracy.
Wola rozstania
Treść wypowiedzenia wolno sporządzić w różny sposób, np. ręcznie, maszynowo, wydrukiem komputerowym itp. Istotne jest jednak, aby pod tak przygotowanym dokumentem figurował własnoręczny podpis składającego wypowiedzenie. Taki wymóg nie jest zachowany, gdy nie jest to podpis oryginalny, lecz odtworzony za pomocą kalki, kserokopiarki, skanera, faksu.
Pamiętać jednak należy, że postać pisemna nie jest tu zastrzeżona pod rygorem nieważności, lecz jedynie do celów dowodowych. Wymóg zachowania tej formy został bowiem ustanowiony po to, aby ułatwić przeprowadzenie dowodu stwierdzającego w sposób bezsporny dokonanie wymówienia. Oznacza to, że skuteczne będzie także wypowiedzenie złożone pracownikowi ustnie lub w sposób konkludentny, czyli przez każde zachowanie pracodawcy dostatecznie ujawniające jego wolę zakończenia współpracy. Musi ono jednoznacznie wskazywać na chęć rozwiązania angażu. Każda bowiem jednostronna deklaracja pracodawcy o ustaniu stosunku pracy, dokonana nawet z naruszeniem prawa, prowadzi do tego w terminie wskazanym przez szefa. Wszelkie jego czynności, nawet bezprawne, zmierzające do rozwiązania stosunku pracy są skuteczne i można je podważyć wyłącznie w drodze odpowiedniego powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2008 r., II PK 56/08).
Sąd orzeka
Skuteczność ustnego wypowiedzenia potwierdził SN ?w wyroku z 24 marca 1999 r. ?(I PKN 631/98). Stwierdził jednak, że ustne wymówienie, choć skuteczne i powodujące rozwiązanie stosunku pracy, jest wadliwe, co ma istotne znaczenie w razie rozpoznawania sprawy przez sąd. Gdy pracownik zakwestionuje wypowiedzenie i wniesie pozew do sądu, ten uwzględni jego roszczenie, a więc uzna wymówienie za bezskuteczne, przywróci go do pracy lub zasądzi mu odszkodowanie, i to niezależnie od tego, czy to wypowiedzenie było uzasadnione. Do uwzględnienia roszczeń etatowca wystarczy bowiem naruszenie art. 30 § 3 k.p. przewidującego wymóg formy pisemnej.
Podobnie byłoby, gdyby pracodawca złożył wymówienie faksem. Wskazywał na to również SN w uchwale z 2 października 2002 r. (III PZP 17/02). Stwierdził, że doręczenie pracownikowi za pomocą faksu pisma szefa wypowiadającego angaż jest skuteczne i powoduje rozpoczęcie biegu terminu ?z art. 264 § 1 k.p., ale narusza art. 30 § 3 k.p., a więc wymóg zachowania formy pisemnej.
Również złożenie wypowiedzenia za pomocą e-maila, choć byłoby skuteczne, to łamałoby prawo pracy. Jedynie wypowiedzenie złożone ?w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu byłoby równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej (art. 78 § 2 k.c.).
Jak udowodnić
Zachowanie pisemnej formy wypowiedzenia szef może udowodnić za pomocą wszelkich środków dowodowych. Podobnie wypowiedział się SN w wyroku z 21 czerwca 1994 r. (I PRN 35/94). Według tego orzeczenia brak w aktach osobowych pracownika odpisu pisma o rozwiązaniu z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia nie świadczy ?o tym, że rozstanie nastąpiło bez zachowania formy pisemnej i bez podania na piśmie jego przyczyny. Spełnienie tych warunków zakład może wykazać innymi środkami dowodowymi. Decydujące znaczenie ma bowiem to, czy w rzeczywistości wypowiedzenie nastąpiło pisemnie, a nie stan akt osobowych.
Wadliwie złożone wypowiedzenie też jest skuteczne
Przykład
Pan Karol odwołał się do sądu pracy od wypowiedzenia angażu zawartego na czas nieokreślony. Podnosił, że szef nie złożył mu pisemnego wymówienia, jedynie ustnie oświadczył mu, że umowa ?o pracę ulegnie rozwiązaniu po dwóch tygodniach. W odpowiedzi na pozew pracodawca wskazał, ?że zachował formę pisemną wymówienia, ale aktualnie nie ma w aktach duplikatu tego dokumentu, gdyż zaginął podczas przeprowadzki. W postępowaniu przed sądem przesłuchano dwóch świadków, którzy potwierdzili, ?że panu Karolowi wręczono dokument wymówienia. Kadrowa zeznała także, że jego kopię ?z podpisem pracownika dołączono do akt osobowych. Dając wiarę tym zeznaniom, sąd oddalił powództwo pana Karola.
— Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego ?w Kielcach
