W restauracji prowadzonej przez spółkę jawną znajdowały się automaty do gier. W trakcie kontroli funkcjonariuszy służby celnej okazało się, że gry były prowadzone bez zezwolenia. Spółka wniosła sprzeciw, ale naczelnik urzędu celnego odmówił jego rozpatrzenia. Czy na takie postanowienie można wnieść skargę do sądu administracyjnego?
– pyta czytelnik.
Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego (II GPS 3/13) przedsiębiorcy nie przysługuje takie uprawnienie. Zasady przeprowadzania kontroli reguluje ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: u.d.g.). Jej przepisy (z uwzględnieniem przewidzianych w nim wyłączeń) określają m.in. obowiązki organu kontrolującego przedsiębiorcę w zakresie:
Art. 84c u.d.g. przewiduje, że w razie podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem wskazanych wyżej regulacji, przedsiębiorca może wnieść na piśmie sprzeciw do tego organu. Wnosi się go w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli lub przekroczenia limitu czasu jej trwania w danym roku. Organ kontroli w ciągu 3 dni roboczych od otrzymania sprzeciwu ma obowiązek rozpatrzyć go i wydać postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych lub o ich kontynuowaniu. Nierozpatrzenie sprzeciwu w terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem postanowienia o odstąpieniu od kontroli.
Natomiast w przypadku rozpatrzenia sprzeciwu i wydania postanowienia przedsiębiorca może wnieść od niego zażalenie – w ciągu 3 dni od dnia jego otrzymania. Rozstrzygnięcie zażalenia następuje w drodze postanowienia, nie później niż w ciągu 7 dni od jego wniesienia. Nierozpatrzenie zażalenia w terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem postanowienia uznającego słuszność zażalenia.
Do wskazanych wyżej postępowań, w zakresie nieuregulowanym w u.d.g., stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.).
W uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 stycznia 2014 r. (II GPS 3/13), do której zgłoszono zdanie odrębne, stwierdzono, że na odmowę rozpatrzenia sprzeciwu wniesionego na podstawie art. 84c ust. 1 u.d.g. nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. NSA zwrócił uwagę, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty. NSA uznał jednak, że postępowanie, o którym mowa w art. 84c u.d.g., nie jest postępowaniem administracyjnym. Jego przedmiotem jest bowiem wyłącznie ocena prawidłowości działalności gospodarczej, a nie załatwienie sprawy wymienionej w art. 1 pkt 1–4 k.p.a. Postanowienia wydane w tym postępowaniu nie podlegają więc kontroli sądu administracyjnego.
podstawa prawna: art. 77–84d ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 672 ze zm.)
podstawa prawna: art. 55 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1404 ze zm.)
podstawa prawna: art. 3 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 270 ze zm.)
podstawa prawna: art. 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 267 ze zm.)
