Czy dojazd do miejsca odbywania delegacji służbowej i przyjazd ?z niego poza faktycznymi godzinami pracy etatowca należy zaliczyć ?do czasu pracy?
Nie. Delegowanie pracownika do innego miejsca wykonywania pracy nie oznacza, że cały czas pobytu w delegacji wlicza się do czasu pracy. Podróżą służbową jest wykonywanie zadania określonego przez pracodawcę poza miejscowością, w której znajduje się jego siedziba, lub poza stałym miejscem pracy etatowca (art. 77
5
k.p.). Natomiast czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje ?w dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 k.p.). Rozliczenie czasu pracy delegowanego w podróż służbową następuje na podstawie rozkładu czasu pracy obowiązującego w jego stałym miejscu pracy.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 23 czerwca 2005 r. ?(II PK 265/04) czas dojazdu do miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej i powrotu z niej oraz czas pobytu nie są pozostawaniem w dyspozycji pracodawcy ?w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy. Natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy są o tyle ważne, ?o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi odpoczynku. Zatem do czasu pracy wlicza się czas faktycznego (rzeczywistego) wykonywania pracy – polecenia służbowego.
Przy rozliczaniu czasu pracy w delegacji obowiązuje zasada, że czas dojazdu do miejsca delegowania oraz powrotu z niego nie wliczają się do czasu pracy, z wyjątkiem godzin podróży przypadających na czas normalnych godzin pracy pracownika zgodnie z jego rozkładem. Jeżeli więc etatowiec w godzinach pracy odbywa podróż służbową, czas podróży należy traktować jako czas pracy.
Odbywanie podróży służbowej poza czasem pracy nie wymaga wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia – jeżeli przepis szczególny tego nie przewiduje. Czasu podróży nie zalicza się do czasu pracy również przy tej odbywanej w dniu wolnym od pracy. Wyjątek dotyczy przypadków, gdy podczas przejazdu etatowiec pracuje (np. kierowca przewożący innych lub konwojent).
Odbywanie podróży służbowej poza godzinami normalnego czasu pracy nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Natomiast godziny faktycznie przepracowane w związku ?z wykonywaniem polecenia służbowego poza rozkładem czasu pracy są godzinami nadliczbowymi. Takimi samymi jak nadgodziny przepracowane w macierzystym zakładzie, pod warunkiem że pracownik udowodni taką wydłużoną pracę.
Czy pracownik tymczasowy zatrudniony przez agencję pracy tymczasowej ma prawo do urlopu wypoczynkowego?
Tak. Pracownikom tymczasowym prawo do urlopu gwarantuje ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (DzU nr 166, poz. 1608 ze zm., dalej ustawa). Zgodnie z jej art. 17 pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego pracodawcy użytkownika lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika. Jeśli praca tymczasowa była wykonywana z przerwami, za miesiąc przyjmuje się 30 dni. Poszczególne okresy pracy sumuje się bez względu na występujące między nimi przerwy. Do nabycia prawa do urlopu nie ma znaczenia ani wymiar zatrudnienia (cały etat albo jego część), ani system czasu pracy (podstawowy, równoważny), w jakim świadczy pracę pracownik. Urlopu udziela się w dni, które są dla niego dniami pracy. Ponadto należnego urlopu nie przelicza się na godziny.
Pracownikowi tymczasowemu urlopu udziela agencja pracy tymczasowej (APT), a pracodawca – użytkownik powinien umożliwić jego wykorzystanie. Polega to na udzieleniu wolnego od pracy w odpowiednim terminie. APT i pracodawca – użytkownik mogą uzgodnić, kiedy i w jaki sposób (w całości, w części) pracownik wybierze urlop, w okresie wykonywania pracy na rzecz tego pracodawcy. Ustalają zarazem tryb jego udzielenia.
Jeżeli okres wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika obejmuje sześć miesięcy lub więcej, musi on umożliwić pracownikowi tymczasowemu w tym okresie wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, udzielając w terminie uzgodnionym z nim czasu wolnego od pracy w wymiarze odpowiadającym przysługującemu mu urlopowi. W takim wypadku pracownik tymczasowy może też skorzystać z urlopu na żądanie (art. 10 i art. 17 ust. 2 ustawy).
Jeśli okres pracy tymczasowej jest krótszy niż sześć miesięcy, urlop w naturze zastępuje wypłata ekwiwalentu. O przyjętych uzgodnieniach APT zawiadamia osobę, której ma powierzyć wykonywanie pracy tymczasowej, zanim zawrze z nią umowę.
Pracodawca chce zmienić stanowisko pracy osobie rezygnującej ?z urlopu wychowawczego. Czy ma do tego prawo?
Tak, ale pod pewnymi warunkami. Co do zasady ?na pracodawcy ciąży obowiązek dopuszczenia pracownika do pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku (art. 1864 k.p.). Jeśli nie jest to możliwe, pracownik powinien dostać propozycję pracy na stanowisku równorzędnym ?z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego ?lub odpowiadającym kwalifikacjom zawodowym pracownika, ?za wynagrodzeniem nie niższym od tego przysługującego mu ?w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. ?Nie wymaga to wypowiedzenia zmieniającego dotychczasowe warunki pracy.
Przez kwalifikacje pracownika należy rozumieć zarówno te posiadane przez niego przed udzieleniem mu urlopu, jak i te, które uzupełnił w następstwie przyuczenia za jego zgodą przez zakład do zawodu na stanowisku zaproponowanym mu po powrocie z urlopu. Ocena tych okoliczności powinna uwzględniać zarówno zasadę ochrony wynagrodzenia pracownika korzystającego z urlopu z tytułu opieki nad małym dzieckiem, jak i możliwości oraz potrzeby zakładu, związane z postępem technicznym warunkowanym podnoszeniem kwalifikacji przez etatowca.
Jeśli w trakcie urlopu wychowawczego w zakładzie doszło do np. podwyżek, szef powinien odpowiednio wyrównać wynagrodzenie.
W ocenie Sądu Najwyższego brak możliwości zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę.
Czy pracownikowi służby cywilnej należy się dodatek do wynagrodzenia za wysługę lat?
Tak. Członkowi korpusu służby cywilnej, podobnie jak pracownikom urzędów państwowych i samorządowym, przysługuje dodatek za wieloletnią pracę w wysokości wynoszącej po pięciu latach pracy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Przesłanką nabycia prawa ?do tego świadczenia oraz czynnikiem decydującym o jego poziomie jest staż pracy. Dodatek wzrasta corocznie o 1 proc., ?aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego po przepracowaniu 20 lat. Do okresów uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę w służbie cywilnej wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne udowodnione, jeżeli z mocy odrębnych przepisów wlicza się je do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Są nimi m.in. okresy:
- ?czynnej służby wojskowej (por. art. 301 § 1 k.p.),
- ?służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej (por. art. 302 k.p.),
- ?działalności kombatanckiej oraz równorzędnej wraz z okresami zaliczanymi do nich, a także okresy represji wojennych i powojennych (art. 9 ustawy z 24 stycznia 1991 r. ?o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, tekst jedn. DzU ?z 2012 r., poz. 400),
- ?pracy nakładczej.
Obowiązek udowodnienia okresów zatrudnienia, a także tych zaliczanych do stażu pracy, od których zależy uprawnienie do dodatku, ciąży na pracowniku zainteresowanym jego otrzymaniem.
—pracownicy OIP w Opolu