Przepis art. 116 k.s.h. dopuszcza ewentualność zawarcia umowy spółki komandytowej z osobą prowadzącą przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek. W przeciwieństwie do koncepcji przyjętej w art. 33 k.s.h. zakładającej, że stroną umowy spółki jawnej może być tylko prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą - możliwe jest zawiązanie przez komandytariusza kontraktu spółki komandytowej zarówno z osobami fizycznymi, prawnymi, jak również jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, ale posiadającymi zdolność prawną, prowadzącymi we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (występujących w roli komplementariusza).

Działalnością gospodarczą zaś – według art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Pod pojęciem „przedsiębiorstwa" kryje się natomiast zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje on w szczególności: nazwę, własność ruchomości bądź nieruchomości – w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów ich najmu i dzierżawy oraz do korzystania z nich na podstawie innych stosunków prawnych, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne, koncesje, licencje, zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, tajemnice przedsiębiorstwa, a nadto księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie jest to katalog zamknięty, o czym świadczy sformułowanie „w szczególności".

Komandytariusz, który zawiera umowę spółki z osobą prowadzącą przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek (jako komplementariuszem), odpowiada również za zobowiązania związane z jego prowadzeniem, a istniejące w chwili wpisu spółki do KRS. Dotyczy to tylko sytuacji, kiedy w/w przedsiębiorstwo stanowi wkład komplementariusza do spółki (nabycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 554 k.c.). Omawiane zaległości mogą powstać zarówno przed, jak i po zawarciu kontraktu spółki. Warunek, że muszą być one aktualne w dacie wpisu spółki do rejestru, a ponadto być związane ?z prowadzeniem przedsiębiorstwa >patrz przykład 1. Z owego zakresu odpowiedzialności wyłączone są zatem wszelkie prywatne zaległości prowadzącego przedsiębiorstwo >patrz przykład 2.

Przykład 1

Pan Fabian (komandytariusz) zawarł umowę spółki komandytowej ?z panią Roksaną, która wniosła do niej tytułem wkładu własny salon kosmetyczny. Pani Roksana w dacie zawiązania kontraktu nie poinformowała jednak komandytariusza, że ma zadłużenie za niezapłacony asortyment (łóżko ?do solarium i urządzenie do mikrodermabrazji) w łącznej kwocie 50 tys. zł. Zaległość ta nie została uregulowana do dnia zarejestrowania spółki komandytowej. W związku ?z tym, pan Fabian także ponosi odpowiedzialność za uiszczenie  powyższej sumy. Dług ma bowiem związek z prowadzeniem przedsiębiorstwa i istniał w dniu wpisu spółki do rejestru.

Przykład 2

Pan Tomasz jest właścicielem warsztatu samochodowego. Postanowił go wnieść  tytułem wkładu  do spółki komandytowej zawartej z panem Markiem (komandytariuszem). W dniu wpisu podmiotu do rejestru ?pan Tomasz miał zadłużenie ?z tytułu niezwróconej siostrze pożyczki w wysokości 20 tys. zł. Zaciągnął ją, aby kupić synowi samochód i sfinansować  córce wycieczkę do Kolumbii. Mimo ?że w dacie zarejestrowania spółki istniał dług pana Tomasza, ?to jego siostra i tak nie będzie ?mogła żądać jego spłaty ?od pana Marka. Nie ma on bowiem związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Uwaga! Zapisy umowy spółki wyłączające albo ograniczające odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania mające związek z  wniesionym do niej tytułem wkładu przedsiębiorstwem osoby prowadzącej je we własnym imieniu i na własny rachunek, a  istniejące w dniu zarejestrowania spółki, nie wywołują skutków prawnych wobec osób trzecich (ewentualnie mogą je wywołać w sferze wewnętrznej, gdy tak stanowi umowa danego podmiotu). Przepis art. 116 k.s.h. ma więc charakter bezwzględnie obowiązujący >patrz przykład 3.

Przykład 3

Komplementariuszem w spółce komandytowej jest pan Klaudiusz, właściciel, stanowiącego wkład, zakładu mechaniki samochodowej. W umowie tego podmiotu zapisano, że komandytariusz (tj. pani Sandra) nie ponosi żadnej odpowiedzialności za ewentualne długi związane z zakładem pana Klaudiusza, które powstały przed dniem zarejestrowania spółki. Wierzyciele komplementariusza mogą jednak dochodzić zapłaty swoich należności z w/w tytułu także od pani Sandry. Takie umowne postanowienie nie działa bowiem w stosunkach zewnętrznych, czyli wobec kontrahentów. Może mieć ono jedynie znaczenie w układach między wspólnikami i powodować ich wzajemne rozliczenia.

—Autorka jest adwokatem

podstawa prawna: art. 33, 331 § 1, art. 116 oraz art. 119 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych

podstawa prawna: art. 431, art. 551 oraz art. 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 121)

podstawa prawna: art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 672)