Pracownik był zatrudniony na stanowisku kierowniczym. Pracodawca delegował go – na podstawie art. 42 § 4 k.p. – do wykonywania przez 3 miesiące pracy na innym stanowisku. Ta praca była jednak poniżej jego kwalifikacji i do tego przysługiwać mu miało za nią niższe wynagrodzenie. Pracownik odmówił wykonania polecenia, ponieważ jego zdaniem miało ono charakter szykany. Szef rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, tj. odmowy wykonania poleceń służbowych i niepodjęcia pracy na wyznaczonym stanowisku. Zatrudniony złożył odwołanie do sądu. Jakie ma szanse w takim sporze? – pyta czytelnik.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia ?z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych należy w opisanej sytuacji uznać za niezgodne z prawem. Takie stanowisko zapewne zajmie sąd pracy.
Jak wynika z art. 42 § 4 k.p., w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy może on powierzyć pracownikowi inną pracę niż określona ?w umowie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym. Nie może to jednak powodować obniżenia wynagrodzenia pracownika i powinno odpowiadać jego kwalifikacjom. Ta zmiana nie wymaga wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy. W analizowanej sytuacji uposażenie pracownika zostało obniżone, a nowe stanowisko pozostawało poniżej jego kwalifikacji, ?co oznacza naruszenie dyspozycji art. 42 § 4 k.p.
Zgodnie z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy podwładnego w razie ciężkiego naruszenia przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych. Art. 100 § 1 k.p. stanowi, że etatowiec ma obowiązek wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy – jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa ani umową o pracę.
Jak widać, związanie pracownika poleceniami przełożonych nie jest bezwzględne. Nie dotyczy bowiem wykonania polecenia niezgodnego z prawem lub postanowieniami umowy o pracę.
Sąd Najwyższy w wyroku z 18 listopada 1999 r. ?(I PKN 370/99, OSNP 2001/7/225) stanął na stanowisku, że pracownik odmawiający wykonania sprzecznego z art. 42 § 4 k.p. polecenia kierującego go do innej pracy nie uchybia obowiązkowi pracowniczemu i umowa o pracę nie może być z nim rozwiązana na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
podstawa prawna: art. 42, art. 52, art. 100 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)