Polubowne rozstanie z dnia na dzień

Rozwiązanie umowy za porozumieniem wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron, które ustalają również termin zakończenia współpracy. W istocie jest to więc umowa stron decydujących się na rozwiązanie stosunku pracy.

Porozumienie nie musi mieć formy pisemnej. Jednak do celów dowodowych zawsze lepiej jest, gdy zostanie zawarte na piśmie. Zwykle następuje to przez złożenie pisemnej propozycji przez pracownika i wyrażenie na nią zgody przez pracodawcę.

Mniej sformalizowane

W porozumieniu – oprócz wskazania chęci rozwiązania umowy o pracę – celowe jest też podanie daty, kiedy ma to nastąpić. Można np. wskazać, że zatrudnienie skończy się od konkretnej daty kalendarzowej (np. 1 marca ?2014 r.) lub określić ją bardziej opisowo (np. za dwa tygodnie od dnia podpisania porozumienia). Prawidłowe jest też ustalenie daty bardziej odległej od chwili zawarcia porozumienia, nawet o kilka miesięcy. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 listopada 2004 r. ?(I PK 653/03).

Jeśli strony wprost nie określiły daty rozwiązania umowy, przyjmuje się, że dochodzi do tego w dniu zawarcia porozumienia. Podobnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2001 r. (I PKN 844/00) stwierdzając, że nieokreślenie – choćby dorozumiane – w porozumieniu stron o rozwiązaniu stosunku pracy terminu jego ustania, powoduje (podobnie jak przy zawarciu umowy o pracę – art. 26 k.p.) rozwiązanie tego stosunku ?w dniu zawarcia porozumienia.

Zaznaczyć należy, że zawarcie porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę nie zostało szczegółowo określone w kodeksie pracy. Brak jest też jakichkolwiek wymagań co do jego warunków lub treści. Strony nie mają też obowiązku podawania uzasadnienia zakończenia zatrudnienia. Ponadto przy zastosowaniu rozwiązania umowy za porozumieniem stron pracodawca nie musi konsultować tej czynności ze związkiem zawodowym, co także znacznie ułatwia i przyspiesza rozwiązanie umowy o pracę.

Bez ograniczeń

Porozumieniem można rozwiązać umowę ?o pracę w każdym czasie trwania stosunku pracy. Można je więc zawrzeć również w czasie urlopu wypoczynkowego czy zwolnienia lekarskiego pracownika albo jego innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Ten sposób zakończenia współpracy może także dotyczyć osób, których zatrudnienie korzysta ze szczególnej ochrony – np. pracowników w wieku przedemerytalnym czy związkowców.

Nie można swobodnie odwołać

Porozumienie przewidujące rozwiązanie umowy o pracę wiąże obie jego strony. Dlatego nie mogą one swobodnie zmienić zdania ?i wycofać się z już zawartego porozumienia. ?W szczególności zaś pracownik, który je podpisał, nie odwoła swobodnie swojego oświadczenia. Późniejsza zmiana zdania przez pracownika, który najpierw zgodził się na rozwiązanie umowy, a następnie uznał, że jest to dla niego niekorzystne, nie jest wiążąca dla firmy. To od pracodawcy zależy, czy uzna, że zawarte porozumienie pozostaje w mocy, czy umożliwi podwładnemu odwołanie oświadczenia.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

Stres nie pozwoli podważyć oświadczenia woli

Pracownik może próbować uchylić się od skutków swojej zgody na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, powołując się na wady swego oświadczenia woli. Wady, które mogłyby powodować nieważność jego oświadczenia, to przede wszystkim brak możliwości świadomego i swobodnego podjęcia decyzji oraz błąd, podstęp lub groźba bezprawna, które dają możliwość uchylenia się od skutków takiego oświadczenia. Jeżeli chodzi o często podnoszony przez pracowników brak świadomości, to przypomnieć należy, że nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych (art. 82 k.c.). Zatem gdyby pracownik, składając oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron, znajdował się w stanie, który wyłączałby świadome lub swobodne wyrażenie przez niego swojej woli, to jego oświadczenie byłoby nieważne. Jednak nie można każdego zdenerwowania lub stresu utożsamiać ze stanem wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

O czym pamiętać

- ?datę rozwiązania umowy trzeba wyraźnie uzgodnić

- ??w tym trybie można się rozstać również ?z pracownikami chronionymi

- ??pracodawca nie musi uwzględnić propozycji pracownika odnośnie do rozwiązania umowy o pracę ani terminu, w którym miałoby ?to nastąpić

- ?jeśli szef nie zgodzi się na rozwiązanie umowy ?za porozumieniem, a pracownik nie stawia się do pracy, można go zwolnić dyscyplinarnie

Czego unikać

- ?rozwiązania umowy tylko w formie ustnej

- ?przyjmowania, że doszło do rozwiązania umowy za porozumieniem stron, jeśli pracownik nie wyraził na to zgody

- ?rozwiązywania umowy za porozumieniem stron, gdy pracownik jest nietrzeźwy lub ?w stanie odurzenia, gdyż może on później podważać swoje oświadczenie

- ?zmuszania pracowników groźbą do rozwiązania umowy za porozumieniem