W każdym postępowaniu przetargowym obowiązkiem zamawiającego jest równe traktowanie wszystkich wykonawców, a także kierowanie się zasadą uczciwej konkurencji. Z tego też względu wszelkie wymagania stawiane przez zamawiających wykonawcom muszą być jednakowe dla wszystkich podmiotów ubiegających się o zamówienie. Taki sam dla wszystkich wykonawców musi być też sposób oceny spełniania wymagań przetargowych. Ponadto wszystkie podmioty ubiegające się o zamówienie muszą mieć zapewniony jednakowy i równoczesny dostęp do tych samych informacji o zamówieniu.

W celu realizacji tych zasad  w art. 24 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych zostały wymienione przesłanki wykluczenia wykonawcy z postępowania, związane z naruszeniem przez wykonawców przepisów w toku postępowania. Podlegają m.in. wykonawcy, którzy wykonywali bezpośrednio czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania, z wyłączeniem czynności wykonywanych podczas dialogu technicznego, lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, chyba że udział tych wykonawców w postępowaniu nie utrudni uczciwej konkurencji (art. 24 ust. 2 pkt 1 Prawa zamówień publicznych).

Do grupy tej zaliczają się m.in. przedsiębiorcy, którzy przygotowywali dokumentację projektową. Nie oznacza to jednak, że każdy projektant automatycznie zostanie wykluczony z postępowania. Może to nastąpić bowiem dopiero wówczas, gdy uczestnictwo projektanta w przetargu będzie naruszało zasady uczciwej konkurencji.

Aby możliwe było wykluczenie projektanta z przetargu, to musi on bezpośrednio wykonywać czynności związane z prowadzonym postępowaniem albo - w celu sporządzenia oferty - posługiwać się osobami uczestniczącymi w dokonywaniu czynności związanych z prowadzonym postępowaniem. Do wykluczenia konieczne jest także wykazanie, że przedsiębiorca taki brał udział w przygotowaniu postępowania.

Wszystkie czynności tego rodzaju zostały szczegółowo wymienione w art. 29 – 38 Prawa zamówień publicznych. Zalicza się do nich m.in. sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia, a więc np. sporządzenie dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, programu funkcjonalno-użytkowego,  dokonanie oszacowania wartości przedmiotu zamówienia poprzez sporządzenie kosztorysu inwestorskiego, czy też przygotowanie specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1 Prawa zamówień publicznych do wykluczenia wykonawcy z przetargu konieczne jest także wykazanie, że pomiędzy rezultatem prac określonego wykonawcy, a wykorzystaniem ich w przetargu istnieje bezpośredni związek.

Nawet spełnienie tych wszystkich przesłanek nie musi jednak skutkować tym, że firma projektująca zostanie wykluczona z przetargu. Zamawiający będzie mógł to zrobić jedynie wówczas, gdy wykaże, że udział takiego wykonawcy w postępowaniu będzie utrudniał uczciwą konkurencję. Jeżeli tego nie zrobi, to przedsiębiorca będzie mógł złożyć swoją ofertę i ubiegać się o udzielenie zamówienia publicznego w postępowaniu, w którym wykorzystywana była sporządzona przez niego dokumentacja projektowa.

Zdaniem Urzędu Zamówień Publicznych w przypadku firmy, która przygotowywała dokumentację projektową, która później została włączona do specyfikacji przetargowej, jej udział w postępowaniu nie utrudnia automatycznie uczciwej konkurencji. Każdy z zainteresowanych ma bowiem równy dostęp do tych informacji, a sam fakt, że jeden z wykonawców znał je wcześniej, o niczym jeszcze nie przesądza. Może co najwyżej wiązać się z tym, że taka firma będzie potrzebowała mniej czasu na przygotowanie oferty. Fakt ten nie stanowi sam w sobie wystarczającego dowodu na utrudnienie uczciwej konkurencji >patrz Opinia Urzędu Zamówień Publicznych w sprawie wykluczenia z postępowania wykonawców, którzy wykonywali czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania – źródło www.uzp.gov.pl.

Zamawiający musi jednoznacznie wykazać, że wykonawca, który przygotowywał postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, ma przewagę konkurencyjną nad innymi wykonawcami. Istnienia takiej zależności zamawiający nie może domniemywać, lecz musi ją niezbicie ustalić w okolicznościach konkretnego przypadku. Zdaniem Urzędu Zamówień Publicznych konieczne jest stwierdzenie, czy udział osoby, która opracowała dokumentację projektową oraz specyfikację techniczną w postępowaniu przetargowym nie utrudniło uczciwej konkurencji.

—Arkadiusz Jaraszek

podstawa prawna: Art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 907 ze zm.)