Co do zasady głosowanie na zgromadzeniu wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odbywa się jawnie. Natomiast przypadki jego obligatoryjnego utajnienia określa art. 247 § 2 k.s.h.

Obejmują one: sprawy osobowe, wybory oraz odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów, a także pociągnięcie ich do odpowiedzialności, a ponadto, gdy z wnioskiem takim wystąpi choćby jeden z udziałowców obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16 listopada 2006 r. (I ACa 562/06), jeżeli wybór przewodniczącego zgromadzenia odbył się w głosowaniu jawnym, to uchwała taka jest nieważna. W praktyce pewne wątpliwości interpretacyjne wywołuje pojęcie spraw osobowych. Wydaje się, że pod tym terminem należy rozumieć każdą sprawę, która dotyczy danej osoby bez względu na jej rodzaj.

Przykład 1.

Na nadzwyczajnym zgromadzeniu udziałowców X sp. z o.o. miała być podjęta uchwała ws. powołania wiceprezesa zarządu. W jej projekcie znalazł się zapis, w świetle którego głosowanie nad nią odbyłoby się w trybie jawnym.

Jeden ze wspólników stwierdził jednak, że oddawanie głosów nad taką uchwałą musi być tajne, bo tak stanowi art. 247 § 2 k.s.h., który ma bezwzględnie obowiązujący charakter. Miał rację.

Przykład 2.

Jeden z udziałowców Y sp. z o.o. zażądał utajnienia głosowania uchwały nadzwyczajnego zebrania wspólników ws. wyrażenia zgody na sprzedaż przez zarząd spółki 3 samochodów firmowych Audi za łączną kwotę nie niższą od 200 tys zł. Pozostali wspólnicy odmówili, argumentując, że uchwała dotyczy kategorii spraw wykraczającej poza katalog objęty dyspozycją art. 247 § 2 k.s.h.

W związku z tym, głosowanie nad nią musi być jawne. Nie jest to właściwy pogląd. Każdy udziałowiec (albo jego reprezentant) ma prawo wystąpić z wnioskiem o utajnienie głosowania nad uchwałą w sprawie nie objętej zakresem przedmiotowym art. 247 § 2 k.s.h. Taki wniosek zaś jest wiążący.

Uwaga!

Mimo że żądanie udziałowca utajnienia głosowania nad wszystkimi bądź większością uchwał objętych agendą obrad zgromadzenia wspólników może sprawiać problem organizacyjny, zwłaszcza, gdy udziałowców jest wielu, to i tak nie stanowi ono ważnej przyczyny wyłączenia wspólnika.

Głosowanie tajne polega na podejmowaniu uchwał w taki sposób, aby treść aktu głosowania nie była znana innym wspólnikom bądź ich pełnomocnikom. Może więc ono przybrać formę np. wrzucenia złożonej kartki zawierającej stanowisko co do danej uchwały do urny. Pozwala to na swobodną wypowiedź udziałowca bez obaw o ewentualne nieporozumienia personalne w spółce wynikłe z podjętej przez niego decyzji.

Nie ma przeszkód, aby katalog okoliczności, w których głosowanie tajne musi być obowiązkowo przeprowadzone, rozszerzono w umowie danego podmiotu.

Przykład 3.

Umowa ABC sp. z o.o. stanowi, że uchwały zgromadzenia wspólników ws. wyrażenia zgody na zakup przez zarząd spółki nieruchomości za kwotę przekraczającą 400 tys. zł zapadają w głosowaniu tajnym. Taka regulacja jest dopuszczalna. Jeżeli zatem jednym z punktów obrad zebrania udziałowców ABC sp. z o.o. będzie taka uchwała, wówczas oddawanie głosów nad nią będzie wymagało trybu tajnego.

W świetle omawianego przepisu wszelkie kwestie wyborcze bezwzględnie wymagają tajnej formy oddawania głosów. Jednak art. 247 § 3 k.s.h. wprowadza wyjątek od tej reguły. Mianowicie wspólnicy w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów (więcej niż połowa głosów oddanych „za" niż „przeciw" i „wstrzymujących się") mogą na zgromadzeniu uchylić tajność głosowania przy wyborze komisji powoływanych przez zebranie udziałowców (wyłącznie przez nich, a nie np. przez zarząd).

Nie ma jednak podstaw do uznania, że powzięcie takiej uchwały musi nastąpić w trybie tajnym. Można jednak wystąpić z takim żądaniem, wówczas głosowanie jest niejawne.

Przykład 4.

Jeden z udziałowców M sp. z o.o. wystąpił z wnioskiem o utajnienie głosowania uchwały nadzwyczajnego zebrania wspólników ws. uchylenia tajności głosowania uchwały dotyczącej wyboru komisji udziałowców do spraw opracowania projektu BXC-2013. Pozostali wspólnicy stwierdzili jednak, że przedmiotowy wniosek nie jest konieczny, ponieważ taka uchwała i tak zapada w głosowaniu tajnym.

Nie jest to prawda. Nie ma bowiem żadnych przesłanek do uznania, że podjęcie omawianej uchwały wymaga niejawnego oddawania głosów. Tak się stanie tylko wówczas, gdy zostanie zgłoszony stosowny wniosek. Wtedy niejawne głosowanie będzie obligatoryjne.

Niezastosowanie głosowania tajnego w sytuacjach określonych w art. 247 § 2 k.s.h. powoduje nieważność uchwały i powództwo z art. 252 k.s.h. (wyrok Sądu Najwyż- szego z 20 maja 1998 r., II CR 119/88).

Gdyby natomiast oblig tajnego głosowania zapisano w umowie spółki, wspólnikom i organom podmiotu – określonym w art. 250 k.s.h. – przysługiwałoby prawo do wniesienia pozwu o uchylenie uchwały >patrz przykład 6.

Przykład 5.

Rada Nadzorcza N sp. z o.o. wniosła przeciwko spółce pozew o stwierdzenie nieważności uchwały nadzwyczajnego zebrania wspólników ws. odwołania prezesa zarządu ww. podmiotu z powodu niezachowania obligu tajności głosowania.

Organ ten miał prawo wystąpić z omawianym powództwem, ponieważ przedmiotowa uchwała, zgodnie z art. 247 § 2 k.s.h., wymagała niejawnego oddawania głosów.

Przykład 6.

Sytuacja jak w przykładzie 3. Uchwała nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników ABC sp. z o.o. ws. wyrażenia zgody na zakup przez zarząd spółki nieruchomości położonej w Płocku przy ul. Balonowej 3 za kwotę 450 tys zł – wbrew paragrafowi 6 ust. 1 pkt 4 umowy podmiotu, zapadła w głosowaniu jawnym.

W tym przypadku zatem organom i osobom wymienionym w art. 250 k.s.h. przysługuje prawo wniesienia pozwu o uchylenie ww. uchwały, albowiem obowiązek tajnego głosowania nad nią wynika jedynie z kontraktu spółki, a nie – kodeksu spółek handlowych.

Uwaga! Głosowanie tajne dotyczy tylko przypadków objętych dyspozycją art. 247 § 2 k.s.h. Jeżeli zatem w porządku obrad zgromadzenia wspólników przewidziano podjęcie uchwał również w sprawach wykraczających poza zbiór określony cytowaną normą, to ich powzięcie odbywa się w trybie jawnym. Nie istnieje mianowicie obowiązek utajnienia głosowania wszystkich uchwał tylko z tego powodu, że jedna albo część z nich dotyczy okoliczności wskazanych w art. 247 § 2 k.s.h. >patrz przykład 7.

Przykład 7.

Na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników G sp. z o.o. mają być powzięte 3 uchwały: nr 4/2013 ws. wyboru przewodniczącego zebrania, 5/2013 ws. wyrażenia zgody na podjęcie działalności konkurencyjnej przez prezesa zarządu spółki oraz 6/2013 ws. wyrażenia zgody na sprzedaż przez zarząd podmiotu nierucho- mości położonej w Płocku przy ul. Koralowej 76 za 500 tys. zł.

Umowa G sp. z o.o. nie określa spraw wymagających tajnego trybu głosowania. Dlatego też tylko dwie pierwsze uchwały muszą zapaść w głosowaniu tajnym (bo dotyczą odpowiednio kwestii wyborczych i osobowych), trzecia zaś przy założeniu, że żaden wspólnik (czy jego pełnomocnik) nie złoży wniosku o utajnienie głosowania nad uchwałą nr 6/2013 powinna być głosowana jawnie

Podstawa prawna:

art. 4 § 1 pkt 9 i 10, 247 oraz 249–250 oraz 252 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (DzU z 2000 nr 94, poz. 1037 ze zm.)

Autorka jest adwokatem, prowadzi własną kancelarię w Płocku