Portfele zadłużeń może sprzedać praktycznie każdy przedsiębiorca z większości branż. Firmy zarządzające wierzytelnościami kupują pakiety nie tylko od banków czy instytucji pozabankowych, ale również od przedsiębiorstw z sektorów: energetycznego, edukacyjnego, telekomunikacyjnego, utilities, mieszkaniowego oraz samorządowego. Przez wszystkie lata funkcjonowania rynku obrotu wierzytelnościami zostały wypracowane standardy dotyczące finalizowania tego typu transakcji.

W tej chwili na rynku wszystkie zawierane transakcje to cesje bezwarunkowe – mają ustaloną cenę oraz termin zapłaty, które z reguły są krótkie – od 7 do 21 dni od zawarcia umowy cesji. Zdarzają się oczywiście przetargi, w których sprzedający godzi się na odroczenie płatności części ceny, ale dotyczy to wiarygodnych dla rynku podmiotów lub takich, które przedstawiają solidne zabezpieczenia, gwarantujące wykonanie zobowiązania. Co ważne, wierzyciel sprzedający portfel nie musi mieć zgody dłużników. Obowiązek poinformowania osób zadłużonych o dokonanej cesji należy już do nowego właściciela pakietów.

Najpierw identyfikacja portfela

Pierwszym krokiem w sprzedaży portfela jest jego identyfikacja. Na tym etapie, klient określa, które wierzytelności chce sprzedać i dostarcza niezbędnych informacji takich jak: rodzaj i wielkości portfela, warunki prawne, terminy powstania zobowiązań, historia płatności oraz podejmowane działania windykacyjne. Pierwszym krokiem jest analiza danych, przesłanych w formie elektronicznej, gdzie są wszystkie niezbędne informacje do tego, aby przeanalizować strukturę pakietu wierzytelności.

Firma sprzedająca portfel przekazuje nowemu właścicielowi wszystkie dokumenty oraz zabezpieczenia związane z wierzytelnościami

Analiza ta pozwala określić ryzyko związane z danym portfelem oraz oszacować przyszłe wpływy. Przy transakcjach dotyczących dużych wartościowo portfeli, często przeprowadza się badanie dokumentacji źródłowej, którego celem jest ocena jakości oraz określenie rodzaju prowadzonych postępowań sądowo-egzekucyjnych. Badaniu poddaje się także stan faktyczny statusu majątkowego każdego dłużnika.

W przypadku, gdy badany portfel zawiera wierzytelności z sektora bankowego, sprawdza się zabezpieczenia prawne, które zostały ustanowione na danym produkcie. Brany jest pod uwagę także profil dłużnika – możliwość kontaktu w przypadku dalszej windykacji polubownej, a także jego dotychczasową aktywność. Weryfikuje się też kompletność dokumentów, należących do właściciela portfela. Po sprawdzeniu wszystkich informacji dotyczących portfela, firma zarządzająca wierzytelnościami podejmuje decyzję o zakupie i określa cenę, którą może zaproponować.

Ustalenie warunków

Trzecim krokiem jest ustalenie warunków umowy kupna-sprzedaży wierzytelności: ostatecznej oferty zakupu wierzytelności, szczegółowego harmonogramu przeprowadzenia transakcji, terminu oraz sposobu jej sfinalizowania.

Ostatni etap to podpisanie umowy między stronami. Firma sprzedająca portfel przekazuje nowemu właścicielowi wszystkie dokumenty oraz zabezpieczenia związane z wierzytelnościami. Klient natomiast otrzymuje przelew w terminie wcześniej ustalonym przez obie strony.

Uwaga! Z perspektywy przedsiębiorcy, cesja wierzytelności przynosi określone korzyści – również podatkowe. Jeśli udokumentujemy, że wierzytelności - wcześniej zarachowane jako przychody należne, są nieściągalne, istnieje możliwość zaliczenia ich do kosztów.

Jaka cena

Jest kilka czynników, które mają wpływ na wysokość proponowanej ceny. Na pewno zależy ona od jakości danych, które zostały dostarczone do wyceny. Znaczenie ma również dostępność i kompletność dokumentacji (umowy, faktury, poręczenia, zabezpieczenia). Część firm, nabywających wierzytelności uzależnia cenę od możliwości przeprowadzenia due diligence, czyli badania jakości dokumentacji oraz wielkości próbki przeznaczonej na jego potrzeby.

Nie bez znaczenia jest wielkość samego portfela. Najbardziej opłacalna jest sprzedaż pakietów liczących od 1 tys. do 20 tys. dłużników. Wyceniając pakiet, firma windykacyjna bada jego strukturę – droższe będą portfele jednorodne, w których zadłużenie wynika z tych samych lub podobnych umów. Istotny jest oczywiście wiek portfela – propozycję lepszej ceny wynegocjują właściciele pakietów o wieku od 180 dni po terminie płatności i liczące nie więcej niż 2 lata.

Istotną rolę odgrywa też struktura dłużników – czy są to konsumenci czy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – i to, jakiego rodzaju jest ich zadłużenie (kredyt bankowy, usługi telekomunikacyjne itp.). Znaczenie ma też wartość jednostkowa spraw – wyżej wyceniane są pakiety charakteryzujące się jej niską wartością.

Zawierając umowę sprzedaży, wymagany jest CD-ROM w formie załącznika (zabezpieczony hasłem lub szyfrem) oraz jego odpowiednik w formie pisemnej – oba zawierają szczegółową specyfikację wierzytelności objętych cesją. Cały proces sprzedaży wierzytelności można zamknąć już w ciągu 14 dni roboczych.

 

—Paweł Trybuchowski, p.o. prezesa Zarządu w getBACK