Wykonawca, który złożył ofertę zwycięską w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, w którym przewidziano zamówienia uzupełniające, powinien wiedzieć, jaki jest rzeczywisty zakres wiążących zobowiązań finansowych zamawiającego, a ile zależy od powstania innych czynników.
Zamówień uzupełniających na usługi lub roboty budowlane można udzielić w okresie trzech lat od udzielenia zamówienia podstawowego dotychczasowemu wykonawcy, jeżeli stanowią one nie więcej niż 50 proc. wartości zamówienia podstawowego i polegają na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówień, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z przedmiotem zamówienia podstawowego.
Uzupełniające z oszczędności
W czasach dużych skoków cen i niepewnych budżetów niektórzy zamawiający wypracowali pewną technikę postępowania uwzględniającą możliwość zastosowania zamówień uzupełniających. W postępowaniach, w których spodziewają się, że wartość zamówienia, jaką obliczyli, będzie wyższa od cen składanych ofert, zamawiający przewidują zamówienia uzupełniające nawet wtedy, gdy nie mają zagwarantowanych dodatkowych środków na ich sfinansowanie.
Jeżeli ceny ofert będą zgodne z oczekiwaniami zamawiającego, tj. niższe od wartości szacunkowej zamówienia, zamawiający ma do dyspozycji „oszczędzoną” kwotę na sfinansowanie zamówień uzupełniających. Taka praktyka jest w pełni zgodna z prawem zamówień publicznych, które nie reguluje zasad pozyskiwania środków na sfinansowanie zamówienia a sposób pozyskania środków pozostawia zamawiającemu. Orzecznictwo KIO również całkowicie akceptuje tego typu podejście (wyrok KIO z 31 marca 2010, KIO/UZP 315/10).
Przykład
Zamawiający przewiduje wymianę okien w budynku szkoły. Obliczył wartość zamówienia według cenników internetowych i niewiążącego rozpoznania rynku na 120 tys. zł, chociaż jego potrzeby są znacznie większe. Takimi środkami dysponuje w planie finansowym, jednakże postanowił wprowadzić do ogłoszenia i siwz możliwość udzielania zamówień uzupełniających do maksymalnej wysokości 50 proc. zamówienia podstawowego.
Po otwarciu ofert okazało się, że cena oferty najkorzystniejszej wynosi 80 tys. zł. Zamawiający w takiej sytuacji może udzielić zamówienia uzupełniającego i zwiększyć zakres prac o 40 tys. zł „zaoszczędzonych” w przetargu.
Zamawiający, który nie przewidzi zamówienia uzupełniającego na etapie sporządzania ogłoszenia i siwz, już nie ma możliwości udzielenia zamówienia uzupełniającego, nawet jeżeli uzyska znacznie niższe ceny ofert niż wartość zamówienia. Może nieznacznie zwiększyć zakres zamówienia (nieistotna zmiana na podstawie art. 144 pzp), jednakże nigdy nie może to być 50 proc. wartości zamówienia podstawowego.
Zamawiający, który wprowadzi do ogłoszenia i siwz możliwość udzielania zamówienia uzupełniającego, niczym nie ryzykuje, ponieważ są to zapisy nieskutkujące zaciągnięciem wiążącego zobowiązania wobec zwycięskiego wykonawcy.
Wykonawca nie może domagać się realizacji zamówienia uzupełniającego. Zamówienie uzupełniające jest nieobowiązkowe, może być udzielone, lecz równie dobrze zamawiający może zaniechać jego udzielenia, nawet jeżeli pozyska środki. W związku z tym przewidzenie zamówienia uzupełniającego bez zagwarantowanych środków, lecz ze spodziewanych oszczędności, niczym nie różni się od strony prawnej od „klasycznego” zamówienia uzupełniającego, którego sfinansowania zamawiający oczekuje z kolejnego budżetu.
Zależy od potrzeb i woli
Niekiedy można się spotkać z poglądem, że zamawiający powinien mieć zabezpieczone środki na zamówienie uzupełniające już w chwili wszczęcia zamówienia podstawowego.
Oczekiwanie od zamawiającego takiego zabezpieczenia finansowania nie ma podstaw prawnych i co do zasady jest sprzeczne z samym założeniem zamówienia uzupełniającego, jako przyszłego i niepewnego, zależnego od wielu zmiennych okoliczności, a przede wszystkim zależnego od potrzeb zamawiającego i jego woli.
Arkadiusz Szyszkowski doktorant INP PAN
Więcej w serwisie:
»
»
»
»
»
»
»
