Wynika tak z uchwały Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2010 (II PZP 6/10) będącej efektem zagadnienia prawnego, jakie do niego trafiło.
Wyłoniło się ono przy rozpoznawaniu zażalenia na postanowienie sądu okręgowego, w którym odrzucono apelację od wyroku sądu rejonowego oddalającego powództwo.
Po sprecyzowaniu roszczenia związek zawodowy domagał się zasądzenia na rzecz pracownika odszkodowania z tytułu dyskryminacji i wyrównania wynagrodzenia za okres, kiedy był on zatrudniony na stanowisku asystenta, będąc doktorem, a nie magistrem. Sąd odrzucił powództwo. Stwierdził bowiem, że bez zgody osoby uprawnionej organizacja społeczna nie ma uprawnienia do wytoczenia powództwa na rzecz oznaczonej osoby.
Związek zawodowy – w zażaleniu na to postanowienie – argumentował, że z art. 462 kodeksu postępowania cywilnego wynika, że organizacje społeczne mogą powodować wszczęcie postępowania na rzecz pracowników.
W przypadku wytoczenia powództwa przez związek zawodowy na rzecz członka związku warunek zgody wydaje się zbędny, skoro z dobrowolności stosunku członkostwa w związku zawodowym wynika prawo podejmowania przez związek akcji na drodze sądowej na rzecz swojego członka. Przystąpienie do związku zawodowego oznacza zgodę pracownika na reprezentację i obronę jego praw.
Związek twierdził również, że wniosek, że organizacja społeczna może wnieść powództwo lub wstąpić do postępowania z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych bez zgody pracownika lub ubezpieczonego, odnosi się także do spraw z zakresu ochrony równości i niedyskryminacji, jeżeli są one jednocześnie sprawami z zakresu prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych.
Za wnioskiem tym przemawia pogląd SN wyrażony w postanowieniu z 29 grudnia 1998 (I PKN 494/98). Zgodnie z nim nie jest wymagana zgoda pracownika na wytoczenie przez inspektora pracy powództwa na rzecz pracownika.
A skoro pozycję inspektora w zakresie wytoczenia powództwa wyznaczają te same przepisy co pozycję związku zawodowego (art. 462 k.p.c. w związku z art. 61 – 63 k.p.c.), z tą różnicą, że może on działać tylko w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy, to zgoda pracownika jest zbędna.
Zdaniem SN zgoda pracownika na działanie na jego rzecz przez organizację społeczną na podstawie art. 462 k.p.c. może być wyrażona wprost lub może być domniemana. Z tą drugą sytuacją mamy do czynienia w przypadku działań związku zawodowego podjętych na rzecz osób wymienionych w art. 7 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych.
Wynika z niego, że w sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy.
W praktyce oznacza to, że członek związku zawodowego i pracownik, na którego wniosek związek podjął się obrony jego praw i interesów, wyrażają w sposób ogólny zgodę na podejmowanie przez ten związek działań na ich rzecz na podstawie art. 462 k.p.c.
Ta ogólna zgoda może być obalona przez oświadczenie pracownika wyrażające sprzeciw wobec czynności procesowych związku zawodowego w indywidualnie oznaczonej sprawie.
Zobacz serwisy:
Związki zawodowe i rady pracowników » Związki zawodowe
