W świetle art. 860 kodeksu cywilnego istotą spółki cywilnej jest zobowiązanie się przez jej wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, a w szczególności przez wniesienie wkładów.

Umowa owego podmiotu wymaga formy pisemnej. Jest  zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych. Jej niezachowanie nie wywołuje zatem skutku w postaci nieważności.

Potrzebna uchwała

Spółka cywilna może ulec przekształceniu w jawną. W tym celu wspólnicy spółki cywilnej podejmują jednogłośnie stosowną uchwałę.

Zobacz: wzór uchwały wspólników s.c. o jej przekształceniu w spółkę jawną

Zgłoszenie przekształcenia do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby podmiotu (wskazanego już w umowie spółki jawnej) wymaga podpisu wszystkich jego uczestników, a nadto powinno zawierać następujące elementy:

- firmę, siedzibę i adres,

- przedmiot działalności,

- nazwiska i imiona wspólników oraz ich adresy albo adresy do doręczeń,

- nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentacji podmiotu oraz sposób reprezentacji.

Przykład 1

Panowie Antoni i Grzegorz, wspólnicy X s.c., podjęli decyzję o przekształceniu jej w spółkę jawną. Wniosek o rejestrację X sp.j. podpisał tylko pan Antoni. Został on złożony 1 marca 2011.

Z uwagi na  to uchybienie formalne  wniosek został zwrócony 15 marca.

Zgłoszenie wymagało bowiem podpisu również pana Grzegorza. Brak ten podlega jednak uzupełnieniu przez złożenie nowego wniosku o rejestrację X sp.j., opatrzonego podpisem już obu panów. Jego prawidłowe wniesienie w terminie siedmiu dni od daty otrzymania zarządzenia o zwrocie wniosku wywoła skutek od chwili pierwotnego zgłoszenia, tj. od  1 marca 2011.

Ważne:

Załącznikiem do wniosku o rejestrację spółki jawnej (formularz KRS-W1), czyli do wspomnianego zgłoszenia o przekształceniu, oprócz uchwały o przekształceniu, tekstu umowy spółki jawnej i dokumentów wyliczonych w formularzu KRS-W1, są złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do jej reprezentacji. Każda zmiana  tych danych podlega obligatoryjnemu zgłoszeniu do KRS w ciągu siedmiu dni od daty zdarzenia uzasadniającego jej ujawnienie.

Skutki zmiany

Z chwilą wpisu do KRS spółka cywilna staje się spółką jawną, a osoby wchodzące w skład spółki cywilnej stają się wspólnikami spółki jawnej. Podmiotowi temu przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące wspólny majątek uczestników dotychczasowej spółki cywilnej >patrz przykład 2.

Przykład 2

Panie  Martyna i Kornelia, wspólniczki L s.c.,  kupiły nieruchomość położoną w Płocku przy ul. Kosmicznej 7 o pow. 100 mkw.

Kilka dni po tej transakcji zgłosiły wniosek o rejestrację L sp.j. powstałej z przekształcenia L s.c.

Z chwilą wpisu L sp.j. do KRS podmiot ten nabędzie zatem prawo własności przedmiotowej nieruchomości.

Sąd Najwyższy w wyroku z  7 maja 2009, IV CSK 14/09

, podniósł, że „1. Spółka jawna, będąca rezultatem przeistoczenia się spółki cywilnej staje się właścicielem ruchomości i nieruchomości dotychczasowej wspólności łącznej wspólników tej spółki, bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych, a tylko zgłaszając do odpowiednich rejestrów, ksiąg wieczystych itp.

Wstępując ex lege w stosunki materialnoprawne spółki cywilnej (wspólników spółki cywilnej), wstępuje też w stosunki procesowe, np. jako strona toczącego się już postępowania sądowego ze wszelkimi uprawnieniami strony, zachowaniem terminów, obowiązków dowodowych itp. 2.

Jeżeli na dzień wystąpienia wspólnika ze spółki cywilnej działalność spółki wykazuje straty, które wywierają wpływ na wartość majątku wspólnego wspólników spółki i wynika to z jej wyliczeń bilansowych, to należy te straty uwzględnić, dokonując rozliczenia ze wspólnikiem”.

Sąd Apelacyjny w Warszawie w postanowieniu z  17 marca 2006, I ACz 288/06,

argumentował ponadto: „Długi zaciągnięte przez wspólników spółki cywilnej są nadal ich długami, za które odpowiadają solidarnie także po przekształceniu spółki cywilnej w spółkę jawną”.

Podmiot przekształcony, czyli spółka jawna pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które przysługiwały spółce cywilnej, chyba że ustawa lub decyzja o ich udzieleniu stanowi inaczej.

Przykład 3

Przedmiotem działalności K s.c. była dystrybucja paliw. Jej wspólnicy posiadali koncesję na wykonywanie działalności gospodarczej w tym zakresie.

Panie Karolina i Paulina, tj. uczestniczki K s.c., podjęły 25 marca 2011 decyzję o jej przekształceniu w spółkę jawną, a następnie złożyły wniosek o rejestrację K sp.j.

Z chwilą wpisu do KRS K sp.j. stanie się więc podmiotem koncesji udzielonej paniom Karolinie i Paulinie jako wspólniczkom K spółki  cywilnej  na dystrybucję paliw.

Ustawodawca nie wyłączył możliwości kontynuacji, na podstawie art. 553 § 2 kodeksu spółek handlowych , stosunków administracyjnoprawnych wykreowanych na podstawie tej ustawy.

Na tle regulacji przyjętej w powołanym przepisie nie powinno budzić wątpliwości, że podmiotem zezwolenia na prowadzenie apteki, udzielonego wspólnikom spółki cywilnej, po jej przekształceniu pozostanie spółka jawna  – stwierdził w wyroku 17  kwietnia 2009  Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie  (II GSK 71/09).

Dostosowanie umowy

Przed dokonaniem zgłoszenia wspólnicy zobligowani są dostosować umowę podmiotu do przepisów o kontrakcie spółki jawnej.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 12 marca 2003,  III CZP 96/02, konstatując:

„Do wniosku o rejestrację spółki jawnej w trybie art. 26 § 4 k.s.h. należy dołączyć umowę spółki cywilnej ze zmianami, dostosowującymi jej treść do wymagań przewidzianych dla spółki jawnej”. Spełnione muszą być więc kryteria określone w art. 23 i 25 k.s.h.

Mianowicie konieczne jest zachowanie formy pisemnej umowy spółki, uchybienie tej formie wywołuje bowiem efekt w postaci jej nieważności. Minimalne  elementy kontraktu spółki jawnej to: firma i siedziba spółki, określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, przedmiot działalności, a także czas trwania, jeżeli jest oznaczony >patrz przykład 4.

Ważne: Tekst umowy spółki jawnej może stanowić załącznik do uchwały o przekształceniu spółki cywilnej w jawną. Alternatywnym sposobem jest dołączenie do ww. uchwały dwóch kolejnych powziętych zgodnie z art. 26 § 6 w zw. z § 4, tj.  w sprawie zmiany umowy s.c. oraz ustalenia tekstu jednolitego umowy spółki jawnej.

Przykład 4

Do wniosku o rejestrację Y sp.j. (powstałej z przekształcenia Leokadia N. i Klaudia K. Y s.c.) załączono umowę dostosowaną, według pań  Leokadii i Klaudii, do wymogów formalnych  z art. 25 k.s.h.

W treści kontraktu, wbrew obowiązkowi określonemu w cytowanym przepisie, nie wskazano jednak wartości wkładów żadnego ze wspólników. Z uwagi na  to  wniosek o rejestrację Y sp.j. nie zostanie uwzględniony.

Ważne: Skutek w postaci przekształcenia następuje z chwilą wpisu do KRS. Ma on charakter konstytutywny.

Autorka jest adwokatem, prowadzi własną kancelarię w Płocku

Zobacz: wzór uchwały wspólników s.c. o jej przekształceniu w spółkę jawną

Czytaj więcej w serwisie:

» Spółki » Przekształcenia, podziały, łączenia spółek » Przekształcenia » Ze spółki cywilnej w spółkę jawną