W [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3805C31C3E8CA8CD90ABC180076F9E82?id=76037]kodeksie pracy[/link] są już nowe przepisy (od 16 lipca) traktujące o urlopie na czas podnoszenia przez pracownika kwalifikacji zawodowych. Zmiany są efektem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 31 marca 2009 r. (sygn. akt K 28/08) uchylającego rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych.
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie przez pracownika wiedzy i umiejętności, jednakże jedynie z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Aby zatem pracownik mógł skorzystać z uprawnień wprowadzonych do kodeksu pracy, niezbędna jest przede wszystkim dobra wola jego pracodawcy. I to jest najważniejsze, oczywiście poza tym, że pracownik musi mieć także wolę doskonalenia swoich umiejętności.
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługuje urlop szkoleniowy (najczęściej w wymiarze sześciu dni, a na przygotowanie pracy dyplomowej oraz uczestnictwo w egzaminie dyplomowym – 21 dni), a także zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz je odbyć. Co istotne, za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Zasadnicze znaczenie w kwestii doskonalenia kwalifikacji zawodowych ma umowa zawierana między pracodawcą a pracownikiem. Określa ona wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowa taka powinna zostać zawarta w szczególności, gdy pracodawca przyznaje dodatkowe świadczenia, na przykład pokrywa opłaty za kursy, szkołę czy studia, płaci za dojazdy lub materiały edukacyjne. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej, przy czym przepisy nie przewidują sankcji nieważności za niedochowanie tej formy.
Ustawodawca, obligując strony do zawarcia umowy, jednocześnie pozostawił im swobodę w określeniu jej treści, zastrzegając jedynie, że jej postanowienia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika aniżeli przepisy kodeksu pracy. Z obowiązku zawarcia umowy strony są zwolnione, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu, gdy zakończy podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Warto również wspomnieć, że pracownik podejmujący doskonalenie zawodowe i uzyskujący na ten cel dofinansowanie od pracodawcy jest zwolniony z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne oraz z obowiązku odprowadzenia podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej kwoty dofinansowania.
Zwolnienie nie dotyczy oczywiście wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymuje podczas urlopu szkoleniowego lub zwolnienia na czas zajęć.
[i] Autor jest prawnikiem w kancelarii Barylski, Olszewski, Brzozowski[/i]
