[b]Dzieci, które nie ukończyły 16. roku życia, mogą wykonywać pracę lub inne zajęcia zarobkowe tylko na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową.[/b] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]Kodeks pracy[/link] nie przewiduje innych możliwości.

[b]Generalną zasadą jest bowiem, że zatrudnianie osób przed ukończeniem 16 lat jest zabronione[/b]. Przedsiębiorcy reprezentujący wymienione branże, wobec których uczyniono wyjątek, muszą natomiast pamiętać, że praca dzieci na ich rzecz wymaga zgody określonych organów.

[srodtytul]Zgoda rodzica, opiekuna[/srodtytul]

Najpierw zgodę trzeba uzyskać od przedstawiciela ustawowego dziecka lub jego opiekuna. Tymi pierwszymi są przede wszystkim rodzice, opiekunami prawnymi zaś inne osoby (z reguły z najbliższej rodziny), które uzyskały taki status sądownie.

W razie wątpliwości dla pewności, że firma uzyskała akceptację osoby odpowiedzialnej za dziecko i uprawnionej do decydowania o nim, warto zażądać przedstawienia odpowiedniego dowodu – pisemnej zgody.

Co prawda przepisy tego nie precyzują, ale należy zadbać, aby uzyskać ją bezpośrednio od rodzica czy opiekuna, a nie od dziecka. Ostatnio coraz więcej dziewcząt i chłopców samodzielnie odpowiada na zamieszczane w Internecie ogłoszenia o naborze dzieci do filmów czy spotów reklamowych. Jak piszą, jest to ich marzenie. W takich przypadkach pozostaje zaprosić je na spotkanie razem z przedstawicielem ustawowym.

[srodtytul]PIP ważniejsza[/srodtytul]

Poszukiwań dzieci do zatrudnienia w filmie czy reklamie nie powinno się prowadzić w ostatniej chwili, tuż przed rozpoczęciem zdjęć. Na zaangażowanie dzieci wymagana jest bowiem nie tylko zgoda rodzica, ale także zezwolenie inspektora pracy, którego wydanie poprzedza z kolei zdobycie kilku innych opinii. A to trwa.

Trzeba też pamiętać, że zezwolenie dotyczy konkretnej umowy. Przedsiębiorca nie uzyska go z prawem do wielokrotnego użytku. Nie może też liczyć na to, że zostanie zwolniony z określonych procedur, jeśli zwróci się o „wynajęcie” np. siedmiolatków od agencji, które gromadzą dane dzieci chętnych do podjęcia pracy w każdej chwili. O uzyskanie zezwolenia inspektora pracy musi wystąpić nie kto inny, tylko podmiot, na rzecz którego ma być wykonywana praca.

W zasadzie najważniejsze jest stanowisko właśnie inspektora pracy. To do niego przedsiębiorca składa wniosek o zezwolenie na zatrudnienie dziecka (wskazując w nim m.in. rodzaj pracy, okres jej wykonywania). Do wniosku musi też dołączyć pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka, a ponadto dokumenty od innych organów, tzn.:

- opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- orzeczenie lekarza stwierdzające brak takich przeciwwskazań,

- jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu – opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.

Na decyzję inspektora pracy ma też wpływ jego ocena, jak praca wpłynie na dziecko. Może on odmówić wydania zezwolenia, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka, a także gdy zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego.

Zatem [b]dopiero uzyskanie zezwolenia inspektora pracy, a nie zgoda opiekuna dziecka – choćby ten godził się na różne niedogodności – daje prawo do zawarcia umowy na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych[/b]. Z racji generalnego zakazu zatrudniania dzieci nie jest to umowa o pracę. Ma ona charakter cywilnoprawny, a więc może być umową-zleceniem.

[srodtytul]Kontrola non stop[/srodtytul]

Praca wykonywana przez dziecko jest stale nadzorowana. W razie złamania warunków umowy (takich samych jak w zezwoleniu) przedstawiciel ustawowy lub opiekun dziecka może się zwrócić do inspektora pracy o cofnięcie zezwolenia. Inspektor może to zrobić także wtedy, gdy sam stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają określonym w zezwoleniu.

Jeśli przedsiębiorca nie zgadza się z tą decyzją, może odwołać się do okręgowego inspektora pracy, a potem wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Takie samo prawo ma w przypadku odmowy wydania zezwolenia.

[ramka][b]Jakie dane trzeba podać[/b]

Zezwolenie inspektora pracy określa:

- dane osobowe dziecka i jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,

- oznaczenie podmiotu zatrudniającego dziecko,

- rodzaj pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko,

- dopuszczalny okres ich wykonywania,

- dopuszczalny dobowy wymiar czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- inne niezbędne ustalenia, wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko.[/ramka]