Pracownicy Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oceniają również i na wniosek producentów wydają świadectwa potwierdzające jakość handlową. Kontrolują też spełnienie warunków potrzebnych, by produkt uzyskał chronioną nazwę pochodzenia, oznaczenie geograficzne lub świadectwo szczególnego charakteru.

Zajmują się nie tylko typowymi produktami rolnymi, ale i dziko rosnącymi (jagodami, grzybami itp.), a także gotowymi wyrobami żywnościowymi. Eliminują też z rynku zafałszowane produkty.

[srodtytul]Czasem trzeba płacić[/srodtytul]

W trakcie kontroli inspektor ma prawo wstępu do pomieszczeń i pojazdów. Może też żądać pisemnych lub ustnych informacji związanych z przedmiotem kontroli. Sama kontrola obejmuje dokumenty umożliwiające identyfikację artykułu, atesty jakościowe, wyniki badań laboratoryjnych oraz innych dokumentów świadczących o odpowiedniej jakości handlowej. Może to być też sprawdzenie opakowania, oznakowania, prezentacji artykułu oraz warunków jego przechowywania i transportu albo też oględziny, pobranie próbek oraz ich ocena lub badanie laboratoryjne. Zdarza się, że zostaje ustalona klasa jakości lub sprawdzony sposób produkcji albo prawidłowość przebiegu procesu technologicznego, jeśli wynika to z odrębnych przepisów. Nie ma jednak obowiązku, by wszystkie te działania były wykonywane podczas jednej kontroli. Wystarczy, że inspektor wykona co najmniej jedną z wymienionych czynności.

[b]Uwaga![/b] Przedsiębiorcy, u których inspektorzy przeprowadzili kontrolę i pobrali próbki, zapłacą za ich badania laboratoryjne, jeżeli się okaże, że artykuły nie odpowiadają wymaganiom w zakresie jakości handlowej lub zadeklarowanym przez producenta. Wysokość opłat określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=293864]rozporządzenie z 8 grudnia 2008 r. w sprawie stawek opłat za przeprowadzenie kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (DzU nr 230, poz. 1543).[/link]

[srodtytul]Z zawiadomieniem lub bez[/srodtytul]

Generalnie inspekcja zawiadamia przedsiębiorcę o planowanej kontroli. Są jednak dość liczne sytuacje, w których kontroler może wejść z zaskoczenia – np. w razie bezpośredniego zagrożenia życia czy zdrowia. Bez zawiadomienia może też sprawdzać żywność i pasze na podstawie przepisów rozporządzenia wspólnotowego nr 882/2004/WE w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt.

[srodtytul]Jakie kary[/srodtytul]

Za większość naruszeń grozi grzywna lub mandat (chodzi np. o niewłaściwy sposób transportu lub składowania produktów, znakowania jaj czy tusz zwierzęcych zgodnie z unijnymi przepisami czy nieudostępnienie niezbędnych dokumentów). Są jednak i wyższe kary.

20 przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń zapłaci ten, kto uniemożliwia prowadzenie kontroli, a 15 takich stawek ten, kto ją utrudnia. Za wprowadzanie produktów nieodpowiedniej jakości można zapłacić do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie ich do obrotu (nie mniej jednak niż 500 zł).

Za fałszowanie artykułów grozi kara w wysokości nie wyższej niż 10 proc. przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym nałożenie kary, nie mniej jednak niż 1000 zł.

[srodtytul]Na prośbę przedsiębiorcy[/srodtytul]

Inspektor może też ocenić jakość handlową artykułów rolno-spożywczych, gdy chce tego sama firma. W tym celu składa ona wniosek na piśmie. Inspektor zaś sprawdza, czy artykuły rolno-spożywcze spełniają wymagania określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowo te, które zostały zadeklarowane przez producenta. Chodzi o informacje podawane na opakowaniu, cechy towaru określone w specyfikacji jakościowej, kontrakcie, ateście jakościowym lub innych dokumentach przedstawionych przez przedsiębiorcę.

[b]Uwaga! [/b]Jeżeli towary są przeznaczone na eksport, to mogą nie spełniać polskich wymagań jakości handlowej określonych w ustawie, jeśli spełniają wymagania kraju importera.

Po dokonaniu oceny wojewódzki inspektor wydaje świadectwo jakości handlowej. Pobierane są za to opłaty określone w wymienionym rozporządzeniu w sprawie stawek opłat za przeprowadzenie kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

[ramka][b]Jakie decyzje wyda inspektor[/b]

Zgodnie z art. 29 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=179270]ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.)[/link] wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, w stosunku do artykułów rolno-spożywczych może m.in:

- zakazać wprowadzania, jeżeli nie spełniają wymagań jakości handlowej lub wymagań w zakresie transportu lub składowania,

- zakazać składowania w nieodpowiednich warunkach albo transportowania środkami transportu nienadającymi się do tego celu,

- przeklasyfikować do niższej klasy, jeżeli artykuł ten nie spełnia wymagań dla danej klasy jakości handlowej,

- nakazać zniszczenie na koszt jego posiadacza.[/ramka]