[b]– Pracownik szkoły, zatrudniony na 1/3 etatu, został pominięty przy przydziale funduszu socjalnego – talonów w kwietniu 2009 r. Czy słusznie?[/b] – pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Takie przesłanki, jak: wymiar czasu pracy, staż pracy czy zatrudnienie pracownika u więcej niż jednego pracodawcy, nie mogą stanowić podstawy przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu bądź odmowie przyznania i wysokości pomocy socjalnej.

Dotyczy to wszystkich rodzajów i form świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej fundusz), w tym także materialnej pomocy w formie rzeczowej (np. znaków legitymacyjnych, tzn. bonów, talonów, kuponów itp.).

[srodtytul]Nie ma wyłączeń ustawowych[/srodtytul]

Do osób ustawowo uprawnionych do korzystania z funduszu należą pracownicy i ich rodziny, byli pracownicy – emeryci i renciści, i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał prawo do korzystania z funduszu w regulaminie wydanym w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, a gdy one nie działają, to z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Tak wynika z art. 2 pkt 5 i art. 8 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=CB0A749D2CDF85AB26C7AF0FA1271F08?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.), dalej ustawa o zfśś[/link]. Oznacza to, że uprawnienie do korzystania z funduszu u pracodawcy przysługuje jego pracownikom w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy, czyli osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Przepisy ustawy o zfśś, określając krąg osób uprawnionych do ubiegania się o świadczenia socjalne, nie wyłączają z niego żadnej grupy pracowników.

Posiadanie prawa do korzystania z funduszu nie gwarantuje jeszcze otrzymania konkretnego świadczenia.

[srodtytul]Pomoc uznaniowa[/srodtytul]

Ustawa o zfśs nadaje pomocy socjalnej charakter uznaniowy. Obowiązuje tylko jedna, choć podstawowa, reguła dotycząca kwalifikacji osób uprawnionych do poszczególnych świadczeń. Jest nią ocena i porównanie ich sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej (dochodowej).

Szczegółowe zasady podziału funduszu na poszczególne cele, rodzaje i formy świadczeń socjalnych, a także zasady i warunki korzystania ze świadczeń socjalnych określane są przez zakładowe prawo socjalne, czyli regulamin funduszu. Regulacje zakładowe muszą jednak odzwierciedlać wyłącznie socjalny charakter kryteriów decydujących o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia.

[srodtytul]Tylko kryterium socjalne[/srodtytul]

W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy przy kwalifikowaniu do przyznania każdego świadczenia z funduszu, w tym bonów towarowych, powinno się brać pod uwagę wyłącznie ocenę jego sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej. Potwierdza to orzecznictwo sądowe. W [b]wyroku z 16 sierpnia 2005 r. (I PK 12/05) SN [/b]stwierdził, że decyzję o przyznaniu ulgowych usług (tzn. z dopłatą z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych) i innych świadczeń oraz wysokość dopłat można uzależniać wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.

Stosowanie tej zasady w praktyce może powodować wyłączenie niektórych grup uprawnionych z możliwości otrzymania pomocy socjalnej. Taka sytuacja wystąpić może w przypadku ograniczonej wielkości środków socjalnych przeznaczonych na dany rodzaj świadczeń socjalnych i jednocześnie relatywnie dużej liczby osób uprawnionych, zainteresowanych świadczeniem. Wówczas, stosując ustawową zasadę obowiązku kierowania świadczeń w pierwszej kolejności i w największym rozmiarze do osób będących w najtrudniejszej sytuacji socjalnej (dochodowej), regulamin funduszu może przewidywać, że pomoc socjalną otrzymają osoby mające najniższy dochód na osobę w rodzinie (gospodarstwie domowym).

[ramka][b]Inspektor prześwietli regulamin[/b]

Wprawdzie świadczenia socjalne nie mają charakteru roszczenia ze stosunku pracy, to ewentualne wątpliwości dotyczące zapisów w regulaminie funduszu mogą być przedmiotem kontroli właściwych, ze względu na siedzibę pracodawcy, organów Państwowej Inspekcji Pracy. Co do zasady bowiem nadzór i kontrola stosowania przez pracodawców przepisów prawa pracy, w tym ustawy o zfśs, należy do kompetencji tej instytucji. [/ramka]