Na oba pytania odpowiedzi są pozytywne, z tym że muszą być spełnione określone warunki. O tym, kiedy odwołany pracownik otrzyma odprawę pieniężną, rozstrzyga art. 19 ustawy z 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (DzU nr 170, poz. 1217 ze zm., dalej ustawa). Przyznaje on prawo do odprawy każdemu odwołanemu z wysokiego stanowiska państwowego pracownikowi, jeśli:
- pozostawał na tym stanowisku dłużej niż przez sześć miesięcy,
- nie znalazł się w okolicznościach wyłączających możliwość wypłaty odprawy, a więc nie jest członkiem korpusu służby cywilnej lub odwołanie nie nastąpiło z przyczyn określonych w art. 12 ustawy (m.in. rażące naruszenie przepisów i prowadzenie działalności, która stoi w sprzeczności z wykonywanymi obowiązkami). Gdy jednak odwołanie nastąpiło ze względu na utratę zdolności do pełnienia obowiązków służbowych z powodu choroby, wtedy pracownik zachowuje prawo do odprawy.
Dotyczy to także szefa (i jego zastępcy) departamentu lub komórki równorzędnej w ministerstwie lub urzędzie centralnym bądź w urzędzie obsługującym przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, a także w urzędzie wojewódzkim lub państwowej jednostce organizacyjnej. Przy spełnieniu tych wymagań odprawę wypłaca się w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Ustawa o państwowym zasobie kadrowym nie reguluje jednak wszystkich zagadnień związanych ze stosunkiem pracy osób zajmujących wysokie stanowiska państwowe. Dlatego jej art. 20 każe stosować w takich sytuacjach kodeks pracy i inne przepisy prawa pracy. Z pytań czytelniczki można wnioskować, że pracownik był w stosunku pracy, skoro jest w okresie wypowiedzenia. A jeśli jego stosunek pracy ustaje w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, ponieważ nabył uprawnienia do zakończenia aktywności pracowniczej, to należy mu się także odprawa emerytalna. Tak stanowi art. 92
1
§ 1 k.p.
Ten związek między przejściem na emeryturę i ustaniem stosunku pracy należy rozumieć szeroko, i nie musi być bezpośredni, czyli wystarczy bliskość czasowa między oboma zdarzeniami (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2006 r., I PK 55/06). Sąd Najwyższy jest zdania, że może on mieć charakter (por. wyrok z 6 maja 2003 r., I PK 257/02):
- czasowy, tzn. stosunek pracy jest rozwiązywany i w konsekwencji ustaje, ponieważ pracownik osiągnął wiek emerytalny i spełnia wszystkie warunki do przejścia na świadczenie emerytalne,
- czasowo-przyczynowy, tzn. rozwiązanie stosunku pracy i w efekcie jego ustanie następuje ze względu na nabycie prawa do emerytury w chwili przyznania tego świadczenia,
- funkcjonalny, tzn. stosunek pracy jest co prawda rozwiązywany przed ustaleniem prawa do emerytury, ale przyznanie świadczenia emerytalnego jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia.
Jeśli pracownik otrzyma odprawę pieniężną z powodu odwołania ze stanowiska, nie powinno to wpływać na wypłatę odprawy emerytalnej. Obie są bowiem związane z innymi okolicznościami, z odmiennymi charakterami i funkcjami, które pełnią, oraz przysługują z odrębnych tytułów prawnych.
